۶ مهر در دنیای علم چه خبر؟

به گزارش خبرگزاری آنا، تاریخ علم مملو از رویدادهای مهمی است که نوآوری‌ها، کشف‌ها و حتی زادروزها و درگذشت‌های دانشمندان و مخترعان تاثیرگذار جهان را در برمی‌گیرد. در این تقویم علم، وقایع مهم مصادف با امروز ۶ مهر برابر ۲۷ سپتامبر را ورق می‌زنیم. 

***

اولین ماموریت اروپایی به ماه 

۲۷ سپتامبر ۲۰۰۳ میلادی برابر با ۶ مهر ۱۳۸۲ خورشیدی، اولین ماموریت اروپایی به ماه با موشک آریان-۵ پرتاب شد. این فضاپیما کاوشگر اکتشافی اسمارت-۱ بود که به همراه دو ماهواره تجاری از مرکز پرتاب آژانس فضایی اروپا در کورو، گویان فرانسه پرتاب شد و پس‌از دو سال و ۱۱ ماه ماموریت در ۳ سپتامبر ۲۰۰۶ برای خاتمه برنامه‌اش با برخورد از پیش ‌برنامه‌ریزی‌شده به سطح ماه برخورد کرد. اسمارت-۱ حدود یک متر عرض داشت و در مقایسه با سایر کاوشگرها سبک وزن بود. جرم پرتاب آن ۳۶۷ کیلوگرم بود که ۲۸۷ کیلوگرمش غیرپیش‌رانش بود. مهم‌ترین دستگاه نصب بر این کاوشگر «آزمایش میکرو تصویرگر پیشرفته ماه» نام داشت که یک دوربین رنگی مینیاتوری برای تصویربرداری از ماه بود. همچنین دوربین سی‌سی‌دی با سه فیلتر ۷۵۰، ۹۰۰ و ۹۵۰ نانومتری قادر بود تصاویری با وضوح پیکسل متوسط ۸۰ متر بگیرد. وزن دوربین ۲.۱ کیلوگرم و توان مصرفی آن ۹ وات بود. 

کاشف عنصر ید 

۲۷ سپتامبر ۱۸۳۸ میلادی برابر با ۶ مهر ۱۲۱۷ خورشیدی، برنار کورتوی، شیمی‌دان فرانسوی کاشف عنصر ید درگذشت. او به عنوان پسر یک تولید‌کننده نمک از دیژون، به شیمی علاقه‌مند شد و نزد یک داروساز شاگردی کرد. وقتی در سال ۱۸۰۴ به‌عنوان داروساز در خدمت سربازی بود، اولین کسی بود که موفق شد مورفین خالص را از تریاک جدا و از این دارو به‌عنوان آرامبخش قوی برای کاهش درد مجروحان استفاده کند. کورتوی بعد از مدتی برای کمک به پدرش در تجارت نیترات به خانه بازگشت، در محل کار پدرش خاکستر جلبک دریایی برای تهیه نمک‌های سدیم و پتاسیم با استفاده از اسید سولفوریک شسته می‌شد. او سرانجام در سال ۱۸۱۱ عنصر جدید ید را کشف کرد.  

ایوان پتروویچ پاولوف 

۲۷ سپتامبر ۱۸۴۹ میلادی برابر با ۶ مهر ۱۲۲۸ خورشیدی، ایوان پتروویچ پاولوف، فیزیولوژیست روس به‌دنیا آمد. پاولوف در سال ۱۹۰۴ جایزه نوبل فیزیولوژی یا پزشکی را دریافت کرد. او پیشگام در پژوهشی بود که آن را «رفلکس شرطی» (واکنش شرطی) نامید. در آزمایشی که او را به شهرت رساند، سگی گرسنه را آموزش داد تا صدای زنگ را با دریافت غذا مربوط بداند. از آن پس، سگ فقط با شنیدن صدای زنگ آب دهانش ترشح می‌کرد. این کار صرفا به‌عنوان مطالعه در هضم، با مجموعه‌ای آزمایش روی سگ‌ها برای بررسی چگونگی تنظیم ترشحات گوارشی آغاز شد. او سه محرک را که باعث ترشح بزاق سگ‌ها می‌شد شناسایی کرد: دیدن، بوییدن و چشیدن غذا. او متوجه شد، هضم تا حدودی توسط محرک‌های حسی کنترل می‌شود. سال ۱۹۰۳، پاولوف نتایج خود را درمورد این آموخته منتشر کرد. او تا زمان مرگش در ۸۷ سالگی به‌طور فعال در آزمایشگاه کار کرد. 

مبدع روش آی‌وی‌اف  

۲۷ سپتامبر ۱۹۲۵ میلادی برابر با ۶ مهر ۱۳۰۴ خورشیدی، رابرت جفری ادواردز، محقق پزشکی بریتانیایی به‌دنیا آمد. او همراه با پاتریک استپتو، لقاح آزمایشگاهی (آی‌وی‌اف) تخمک انسان را کامل کرد. روش آنها تولد لوئیز براون، اولین بچه لوله آزمایشی جهان را در ۲۵ جولای ۱۹۷۸ برای والدینی که قبلاً ۹ سال برای تشکیل خانواده تلاش کرده بودند ممکن کرد. ادواردز در سال ۲۰۱۰ تنها برنده جایزه نوبل فیزیولوژی یا پزشکی برای توسعه لقاح آزمایشگاهی شد. زیرا همکارش، استپتو که در سال ۱۹۸۸ درگذشته بود نمی‌توانست پس از مرگ این جایزه را دریافت کند. آن دو در اواخر دهه ۱۹۶۰ مطالعاتشان را شروع کردند، اما تحقیقات آنها باید به صورت خصوصی تامین می‌شد، زیرا موسسه پزشکی، ایده نوزاد لوله آزمایش را نفرت‌انگیز دانست. بنابراین آنها در آزمایشگاهی گمنام در بیمارستان کوچکی در اولدهام کار کردند. قبل از اولین موفقیت، بیش از ۱۰۰ شکست ناامیدکننده را پشت سر گذاشتند. از زمان تولد لوییز براون تاکنون میلیون‌ها تولد در سراسر جهان به‌لطف شیوه آی‌وی‌اف امکان‌پذیر شده است.