تولید آنتی‌ژن آنفلوانزای فوق حاد پرندگان برای نخستین بار در کشور

به گزارش گروه اقتصاد خبرگزاری علم و فناوری آنا از وزارت جهاد کشاورزی، محمد عبدالشاه دستاورد مذکور را حائز اهمیت دانست و افزود: آنتی‌ژن‌ها، فراورده‌هایی بیولوژیک و ابزاری تشخیصی پرکاربرد و ضروری در آزمایشگاه به حساب می‌آیند. در مورد ویروس‌های آنفلوانزای فوق حاد پرندگان (H ۵) به عنوان بیماری قابل انتقال از پرنده به انسان و پستانداران، این دستاورد به مراتب برجسته‌تر و با اهمیت‌تر به نظر می‌رسد؛ زیرا دست‌ورزی با این ویروس‌ها تنها در آزمایشگاه‌های با ایمنی سطح ۳ امکان دارد و تعداد این آزمایشگاه‌ها نیز در کشور، انگشت شمار است.

مدیر تحقیق و تشخیص بیماری‌های طیور، زنبورعسل، کرم‌ابریشم و حیات وحش موسسه تحقیقات واکسن و سرم سازی رازی اظهارداشت: در موسسه رازی به پشتوانه یک قرن تحقیق و تولید در حوزه واکسن و فراورده‌های بیولوژیک و با اتکا به دانش فنی انباشته در این مجموعه منحصر به فرد، در زمانی کوتاه موفق به تولید چنین محصول مهم و راهبردتی برای ایران شدیم؛ حال آن که تولید آنتی‌ژن، به رغم ظاهر ساده، پیچیدگی‌ها و دشواری‌هایی دارد که بر اهل فن پوشیده نیست.

وی با بیان این که آنتی‌ژن مذکور به تایید مرکز ملی تشخیص، آزمایشگاه‌های مرجع و مطالعات کاربردی سازمان دامپزشکی رسیده و در حال تولید انبوه است، تصریح کرد: برنامه تولید داخلی این محصول وارداتی و هزینه‌بر، بهمن ماه سال گذشته در موسسه رازی آغاز و به سرعت و در کوتاه‌ترین زمان با رعایت الزامات کیفی و فنی، در ابتدای خردادماه ۱۴۰۳ به سازمان دامپزشکی کشور تحویل و در چرخه اجرای طرح پایش کشوری قرار گرفت.

عبدالشاه، نقش آنتی‌ژن آنفلوانزای فوق حاد پرندگان (H ۵) را در پایش و یا تشخیص بیماری بسیار پر رنگ و جای خالی آن را مشهود عنوان کرد و یادآور شد: تا پیش از سال ۱۳۹۷ که این ویروس همچنان اگزوتیک در نظر گرفته می‌شد، سیاست‌های کشور مبنی بر حذف کانون‌های آلوده و ریشه‌کنی بیماری بدون اجرای واکسیناسیون بود.

وی گفت: به طور طبیعی در چنین شرایطی استفاده از آنتی‌ژن برای انجام تست ممانعت از هماگلوتیناسیون (HI) وسعت چندانی نمی‌یافت و مختصر نیاز کشور با واردات، هرچند به قیمت گزاف، مرتفع می‌شد، با شروع مصرف واکسن در گله‌های دارای ارزش بالا از قبیل لاین، اجداد، مرغ مادر و تخم‌گذار بود که پایش و تشخیص بیماری، شکل دیگری به خود گرفت؛ ارزیابی اثربخشی واکسن‌های مصرفی در قبال ویروس‌های در گردش رنگ و بوی دیگری یافت و تفسیر تابلو سرولوژی گله‌های واکسینه و غیرواکسینه متفاوت با قبل شد

وی ادامه داد: در شرایط حاضر که نیاز به استفاده از آزمایش‌های سرولوژی بیش از هر زمان دیگری با دسترسی آسان و ارزان به این آنتی‌ژن که از ویروس‌های در گردش ایران تهیه شده است، به جز پرداختن به امر تشخیص، پایش و کنترل مراقبت برنامه‌های واکسیناسیون و ارزیابی اثربخشی واکسن‌های مصرفی در سطح مزرعه به سادگی امکان‌پذیر شده است و می‌توان علاوه بر صرفه‌جویی ارزی قابل توجه و کمک به اقتصاد، قدرت ایجاد پاسخ ایمنی واکسن‌های مختلف و میزان محافظت از پرندگان در مقابل ویروسی وحشی را به کمک این آنتی‌ژن سنجید و ایمنی حاصل از واکسن‌های مشابه از سازندگان مختلف را با یکدیگر مقایسه کرد.

عبدالشاه، تصریح کرد: در پنج سال اخیر و با اجرای واکسیناسیون پرندگان برای مقابله با این بیماری، سازمان دامپزشکی به عنوان مرجع قانونی اجرای برنامه‌های پایش کشوری، نیازمند این بود که آنتی‌ژن را از طریق واردات تهیه کند و با توجه به محدودیت‌های بسیار، تحریم‌ها، قیمت‌های گران و اهمیت بیماری، همواره سدی در مقابل فراگیر شدن روند اجرا وجود داشت؛ اما، آنتی‌ژن تولید شده در موسسه رازی علاوه بر کیفیت قابل رقابت با مشابه خارجی و بدون ایجاد هرگونه واکنش متقاطع با سایر عوامل، با قیمتی بسیار کمتر نسبت به نمونه‌های وارداتی عرضه می‌شود و به راحتی می‌توانیم نیاز کشور را به طور کامل پوشش دهیم.

عضو هیئت علمی موسسه رازی، همچنین با اشاره به گستردگی برنامه‌های واکسیناسیون در مزارع پرورش طیور، گفت: پیشنهاد می‌کنیم سازمان دامپزشکی مجوز دسترسی و استفاده از این آنتی‌ژن را برای بررسی تیتر آنتی‌بادی‌های سرمی به آزمایشگاه‌های بخش خصوصی بدهد. به این ترتیب انتظار می‌رود کلینیسین‌های فعال در عرصه طیور بتوانند نتیجه حاصل از اجرای برنامه‌های واکسیناسیون علیه بیماری آنفلوانزای فوق حاد پرندگان و پاسخ سرمی به واکسن را به سرعت ارزیابی کنند و بهترین راهکار‌ها را برای ایجاد سطح ایمنی بالاتر برگزینند. ترویج مصرف این آنتی‌ژن در برنامه‌های خروج از واکسن نیز ارزش راهبردی خواهد داشت.