ترسیم راهبرد‌های جدید علم و فناوری با توجه به شرایط کشور

زهرا محمدی مدرس دانشگاه آزاد اسلامی در گفت‌وگو با خبرنگار خبرگزاری علم و فناوری آنا با تأکید بر اهمیت انتخاباتِ ریاست‌جمهوری چهاردهم اظهار کرد: یکی از بهترین جلوه‌های ظهور جمهوریت، انتخابات است که در آن اراده سیاسی مردم تجلّی یافته و آنگاه خود در تحقّق مقدرات کشور ایفای نقش می‌کنند. 

وی اضافه کرد: رهبر معظم انقلاب ۱۴ خرداد امسال در سالروز ارتحال ملکوتی امام راحل فرمودند: «انتخاباتِ پیش رو پدیده پردستاورد است که اگر با شکوه و عظمت برگزار شود، دستاورد بزرگ برای ملت ایران خواهد بود. پس از حادثه تلخ فقدان رئیس‌جمهور، مردم جمع شوند با آرای بالا مسئول بعدی را انتخاب کنند.» این در دنیا انعکاسش، انعکاس فوق‌العاده بوده؛‌ بنابراین این انتخابات بسیار مهم است. این حماسه انتخابات مکمل حماسه بدرقه شهیدان خواهد بود.

مدرس دانشگاه آزاد اسلامی واحد بین‌المللی انزلی ادامه داد: در کشور رئیس‌جمهور مؤثرترین فرد فعال برای حل مسائل کشور است و طبق قانون اساسی هیچ فردی به مانند او امکانات، اختیارات و توانایی خدمتگزاری به مردم را ندارد. رئیس‌جمهور می‌تواند نقش کلیدی در ترسیم برنامه‌های علمی، صنعتی، امنیتی و... کشور داشته باشد؛ بنابراین اقشار مختلف مردم به‌ویژه جامعه علمی کشور با انتخاب نامزد اصلح می‌توانند آرمان‌ها، خواسته‌ها و مطلوب‌های خود را در قالب اجرایی قرار داده و آن را به تحقق نزدیک‌تر کنند. 

اولویت‌گذاری در حوزه علم و فناوری

محمدی با بیان اینکه دانش مؤلفه اصلی عزت، پیشرفت و قدرت در تمامی عرصه‌هاست، عنوان کرد: بدیهی بوده اولویت‌گذاری در حوزه علم و فناوری، نقش مهمی در هدفمندسازی سرمایه‌های مالی و انسانی برای استفاده از فرصت‌های موجود به‌منظور رشد و ارتقای کشور و حل مشکلات آن دارد. به این ترتیب یکی از اولویت‌هایی که نامزد‌های ریاست‌جمهوری باید در حوزه علم و فناوری مدنظر قرار دهند، ترسیم برنامه‌ها و راهبرد‌های جدید علم و فناوری با توجه به شرایط آینده کشور است. 

آخرین چرخه علم و فناوری تولید است و کشوری که تولید نداشته باشد، وابسته به بیگانگان می‌شود؛ بنابراین باید تولید و اقتصاد دانش‌بنیان همواره مورد حمایت دولت قرار گیرد

وی تأکید کرد: نامزد‌های ریاست‌جمهوری باید اولویت‌گذاری در افزایش سهم اعتبارات برای توسعه زیرساخت‌ها، ارتقای کمی و کیفی مراکز پژوهشی که در حوزه فعالیت‌های علمی و پژوهشی مورد نیاز است، مانند مراکز پژوهش مشترک با دانشگاه‌ها، شبکه‌های ارتباطی و فناوری اطلاعات، فعالیت‌های پژوهشی در توسعه فرهنگ‌سازی حفاظت از منابع طبیعی و محیط‌زیست و تولید انرژی از زباله‌های شهری و روستایی که امروزه معضلی برای محیط‌زیست محسوب می‌شود را مورد توجه قرار داده و توجه به فعالیت‌های دانش‌بنیان و تجاری‌سازی دانش را در اولویت برنامه‌های خود قرار دهند.

مدرس دانشگاه آزاد اسلامی واحد بین‌المللی انزلی مطرح کرد: کشور پیش از انقلاب جایگاهی در تولید علم و فناوری نداشت و فقط دانش ترجمه از علوم شناخته‌شده آن زمان است و از صنایع نیز فقط می‌توان به صنعت مونتاژ اشاره کرد؛ اما اکنون در همه رشته‌های علمی ازجمله علم نانو، داروسازی، هسته‌ای، هوافضا، فیزیک، بیوشیمی، سلول‌های بنیادی، تولید واکسن، صنایع دفاعی و ساخت تجهیزات نظامی برای دفاع از کشور، تولید تجهیزات درمانی و... رشد چشمگیری داشته و به اذعان پایگاه‌های علمی معتبر بین‌المللی، حرکت علمی کشور در دو دهه گذشته با سرعت بالایی رو به رشد است. 

محمدی افزود: به‌عنوان نمونه در سال ۲۰۱۰ رشد علمی کشور بالاتر از همه کشور‌ها و ۱۱ برابر متوسط رشد دنیا بوده در بخش‌های تولید علم از رتبه ۳۹ در سال ۱۳۸۱ به رتبه ۱۵ در سال ۱۴۰۱ رسیده و همه این پیشرفت‌ها در حالی رخ داده که کشور دچار تحریم‌های گوناگون ازجمله تحریم مالی و علمی بوده و البته ایران مانند کشور‌های دیگر در حال سپری کردن چهار مرحله پیشرفت علمی دانشگاهی است.

وی بیان کرد: اکنون دانشگاه‌ها از آموزش‌محوری و پژوهش‌محوری گذر کرده و به تدریج به تولید فناوری رسیده‌اند و بی‌شک آینده روشنی را برای اثرگذاری فناوری تولیدشده در اقتصاد و تولید شغل و ثروت ملی ترسیم خواهند کرد. برای اینکه این رشد متوقف نشود باید جوانانی مؤمن و انقلابی تربیت شوند که اعتقاد راسخ به شعار «ما می‌توانیم» داشته باشند. دولت باید زیرساخت‌های لازم برای ادامه مسیر رشد را توسعه دهد، دستگاه‌ها و نهاد‌های کشور برای تحقق این هدف والا با هم همکاری داشته باشند و رئیس‌جمهور که کار ریاست اجرایی کشور را بر عهده دارد، محور این وحدت و یکپارچگی است.

رسیدن به استقلال و خودکفایی با تکمیل چرخه علم و فناوری

مدرس دانشگاه آزاد اسلامی واحد بین‌المللی انزلی تشریح کرد: فعالان حوزه علم و پژوهش بر این باورند که رئیس‌جمهور باید این مسئله را همواره مدنظر داشته باشد که رسیدن به استقلال و خودکفایی جز با تکمیل چرخه علم و فناوری امکان‌پذیر نیست. قطعاً آخرین چرخه علم و فناوری تولید است و کشوری که تولید نداشته باشد، وابسته به بیگانگان می‌شود؛ بنابراین باید تولید و اقتصاد دانش‌بنیان همواره مورد حمایت دولت قرار گیرد. 

محمدی با بیان اینکه اکنون کشور مرز‌های کنونی دانش را درنوردیده و به‌زودی به قله‌های علوم مختلف دست خواهد یافت، گفت: پیشرفت‌ها و قوت‌های حوزه علم و فناوری به حدی است که حتی دشمنان کشور نیز به آن اذعان داشته و برای ایجاد اختلال در چرخه علمی کشور به ترور و حذف فیزیکی دانشمندان روی آورده‌اند. اگرچه در برخی علوم با نقطه ایده‌آل پیشرفت فاصله داریم؛ اما ایران اسلامی جهش علمی قابل ملاحظه‌ای را در پیش گرفته است.

در تبدیل تولیدات علم و دانش به محصول ضعیف هستیم

وی با اشاره به اینکه این پیشرفت در حوزه‌های هسته‌ای، بیولوژیکی، شیمی، فضایی، پزشکی و... مشهود است، توضیح داد: به نظر می‌رسد نقاط ضعف در تبدیل تولیدات علم و دانش به محصول و پیدا کردن بازار متناسب با آن بوده به عبارتی در کاربردی کردن دانش دارای ضعف هستیم که باید در این زمینه تلاش کنیم؛ البته کشور در این مسیر همچنان در حال مجاهدت و تلاش است.