در گفت‌وگو با آنا؛
عضو هیئت علمی دانشگاه تهران: دانش‌بنیان‌ها کوچک رفتار نکنند
استاد دانشگاه تهران گفت: اگر دانش‌بنیان‌ها هنوز به اندازه کافی بزرگ نشده‌اند به این دلیل بوده که در معرض استفاده از دانش، تجربه و مهارت قرار نداشته‌اند و ناچار شده‌اند لوکال و کوچک رفتار کنند.
مهدی محمدی در گفت‌وگو با خبرنگار گروه اقتصاد خبرگزاری علم و فناوری آنا در مورد زیرساخت‌های ضروری برای توسعه شرکت‌های دانش‌بنیان در کشور بیان کرد: بخشی از زیرساخت‌ها در این حوزه فیزیکال هستند به طور مثال آزمایشگاه‌ها، دیتاسنترها، پردازنده و زیرساخت‌های اینترنتی از جمله آن‌هاست و فعالیت‌هایی در معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری در این زمینه‌ها انجام شده است.
وی افزود: در بخش زیرساخت‌های فیزیکال برای فعالیت شرکت‌های دانش‌بنیان هنوز دچار مشکلات اساسی هستیم. پهنای باند اینترنت ضعیف است و دسترسی به سرعت‌های بالا برای دانش‌بنیان‌ها فراهم نبوده و برخی از سایت‌ها نیز محدود هستند.
محمدی عنوان کرد: بخشی از زیرساخت‌ها نیز نهادی هستند. پارک‌های علم و فناوری، مراکز نوآوری، مراکز رشد، شتاب‌دهنده‌ها از جمله زیرساخت‌هایی هستند که با شرایط مناسبی روبه‌روشدند و سرمایه‌گذاری‌های مناسبی در آن‌ها انجام شد و باید روی افزایش کیفیت آن‌ها اقداماتی انجام شود.
ضرورت کیفی‌سازی زیرساخت فعالیت دانش‌بنیان‌ها
وی افزود: از منظر کمّی برخی زیرساخت‌ها مانند پارک‌های علم و فناوری مشکلی ندارند و باید روی بحث‌های کیفی اقداماتی انجام شود تا شرایط مناسب‌تری برای فعالیت دانش‌بنیان‌ها ایجاد شود.
این استاد دانشگاه درباره مباحث بازار و بازارسازی برای دانش‌بنیان‌ها نیز عنوان کرد: تصویب قانون جهش تولید دانش‌بنیان‌ها یک گام به پیش بوده است. صندوق نوآوری و معاونت علمی و فناوری تسهیلاتی در کمک به بازارسازی برای دانش‌بنیان‌ها داشته‌اند؛ اما سیاست‌های معطوف به طرف تقاضا و بازار دانش‌بنیان‌ها می‌تواند سیاست‌های متنوعی باشد و بسته به بلوغ صنعتی که در مورد آن صحبت می‌شود باید برای بازار آن‌ها نیز اقدام شود.
مداخله دولت در بازار شرکت‌های دانش‌بنیان بزرگ نوعی سم است
محمدی عنوان کرد: همه شرکت‌های دانش‌بنیان از یک سطح بلوغ برخوردار نیستند در برخی از شرکت‌های دانش‌بنیان بازار به اندازه کافی وجود دارد و به اندازه کافی رشد کرده‌اند و مداخله دولت به نوعی سم برای آن‌ها تلقی می‌شود.
برخی دستگاه‌های اجرایی تمایلی به استفاده از محصول دانش‌بنیان ندارند
این استاد دانشگاه بیان کرد: در برخی از حوزه‌های دانش‌بنیان ورود دولت به منظور بازار نباید وجود داشته باشد و حضور دولت در برخی از حوزه‌ها که دانش‌بنیان‌های بالغ وجود دارد، بیش از آنکه مفید باشد مضر است، اما در حوزه‌هایی که بازار آن‌ها به درستی شکل نگرفته است، سیاست‌ها متنوع است در برخی از حوزه‌ها مانند نظامی و امنیت یا دستگاه‌های اجرایی خود دولت متقاضی است و سوق‌دادن دولت به سمت بازار نقش مهمی در شکل‌گیری فناوری‌ها دارد. در بسیاری از مواقع نیز دولت می‌تواند یک مشتری بالقوه باشد؛ اما دستگاه‌های اجرایی تمایلی به استفاده از محصول دانش‌بنیان ندارند.
وی افزود: در چنین شرایطی دولت باید کاری کند تا تمایل آن‌ها به استفاده از محصول دانش‌بنیان افزایش یابد. این افزایش تمایل مکانیزم‌های متفاوت دارد. به طور مثال به دستگاه اجرایی پیشنهاد شود که اگر از شرکت دانش‌بنیان خرید شود، لیزینگ شده و تسهیلاتی در اختیار آن‌ها قرار می‌گیرد یا معافیت‌هایی به آن‌ها اختصاص می‌یابد که البته در حال حاضر این مشوق‌ها وجود دارد.
شکل‌گیری بازار برای دانش‌بنیان‌ها نیازمند مشوق است
وی عنوان کرد: اگر حمایت‌ها با دقت بالاتری اجرایی شوند، می‌توانند اثرگذاری و اثربخشی بیشتری داشته باشند. بازار محصولات دانش‌بنیان حداقل برای آن دسته از محصولاتی که بازار به خوبی شکل نگرفته است، نیازمند مشوق‌هایی است.
دانش‌بنیان‌ها در ایران لوکال و کوچک رفتار می‌کنند
محمدی تصریح کرد: به طور کلی می‌توان گفت بخشی از اتفاقاتی که در حوزه دانش‌بنیان‌ها به وجود آمده در تراز جهانی بوده است و برخی از این شرکت‌ها کار‌های خوبی انجام داده‌اند که از جمله آن‌ها تجهیزات پزشکی، بایوتکنولوژی و فناوری اطلاعات است که حوزه‌هایی پیچیده هستند و ورود به آن‌ها سخت بوده است. اگر دانش‌بنیان‌ها هنوز به اندازه کافی بزرگ نشده‌اند به این دلیل بوده که در معرض استفاده از دانش، تجربه، مهارت قرار نداشته‌اند و ناچار شده‌اند لوکال و کوچک رفتار کنند.
این استاد دانشگاه افزود: رفتار کوچک و محلی دانش‌بنیان‌ها در کشور موجب شده تا نتوانند در ابعاد بزرگ اقتصاد ایران نقش مهمی ایفا کنند که با توجه به زیرساخت ها نباید از این پس کوچک رفتار کنند. استارت‌آپی مانند اسنپ اگر می‌توانست در کلاس جهانی باشد و نیروی انسانی و بازار جهانی دسترسی داشته باشد، می‌توانست ارزشی در سطح ۵ میلیارد دلار داشته باشد و معنای آن این بود که اسنپ می‌توانست سهم مهمی در اقتصاد ایران داشته باشد.
تحریم مانع شکل‌گیری دانش‌بنیان‌ها در کلاس جهانی شده است
محمدی بیان کرد: عدم جذب سرمایه‌گذاری خارجی و عدم ورود به بازار جهانی موجب شده تا دانش‌بنیان‌های موفقی مانند اسنپ و دیجی‌کالا ته رفتاری که می‌توانند داشته باشد همین باشد. در حوزه تجهیزات پزشکی که محدودیت بازار وجود دارد باید به بازار جهانی دسترسی داشت که اکنون به دلیل محدودیت‌های ناشی از تحریم نمی‌توان با برچسب ایرانی کالا را صادر کرد و حتی شرکت‌های ایرانی در آلمان، ترکیه یا سایر کشور‌ها شرکت‌هایی با نام‌های دیگر برای خود تاسیس می‌کنند.
وی افزود: شرکت‌های دانش‌بنیان داخلی به دلیل برخی از محدودیت‌ها قادر به فعالیت در مقیاس جهانی نیستند و در ابعاد کوچک و محلی فعالیت می‌کنند به همین دلیل تعداد زیادی محصول درمقیاس کم تولید می‌کنند و هیچ کدام از آن‌ها در بازار جهانی قابل رقابت نیست.
انتهای پیام/
