چرا پایان‌نامه‌ها و ایده‌های نو به محصول نهایی تبدیل نمی‌شود؟

 گروه اقتصاد خبرگزاری علم و فناوری آنا؛ شرکت‌های دانش‌بنیان و شرکت‌های پیشران هر دو نوع شرکتی هستند که در حوزه نوآوری و پیشرفت فناوری فعالیت می‌کنند. شرکت‌های دانش‌بنیان و شرکت‌های پیشران هر دو نقش مهمی در پیشرفت و توسعه صنایع و اقتصاد دارند.

شرکت‌های دانش‌بنیان معمولاً بر روی خلق، توسعه و به‌کارگیری تکنولوژی‌های نوین تمرکز دارند. آن‌ها تحقیق و توسعه محصولات و خدمات نوآورانه را با هدف حل مشکلات یا ایجاد راهکارهای جدید انجام می‌دهند. در مقابل این ضرورت، شرکت‌های پیشران نیز تمایل دارند تکنولوژی‌های جدید خلق و ثبیت شده توسط شرکت های دانش‌بنیان را استفاده و بهبود دهند و آن‌ها را به بازار عرضه کنند.

تلفیق این دو فعالیت شرکت ها نتیجه ای در بخش توسعه تولیدات بر جای می گذارد که قطعاً  کاهش وابستگی به واردات بی رویه و افزایش اشتغال  را در صنایع مختلف رقم می زند.

جهت‌گیری صنعت و تولید به سمت نوآوری و تکنولوژی از دهه‌های گذشته وجود داشته است

در همین رابطه ویدا سینا عضو سابق کمیسیون فناوری اطلاعات اتاق بازرگانی ایران در گفت‌وگو با خبرنگاراقتصادی آنا با بیان اینکه هیئت علمی دانشگاه‌ها صاحبان شرکت و تولید شده‌اند، بیان کرد: در این میان شرایط موجود سبب شده تا صنعت که نیازمند کمک دانشگاه‌ها در تحقیق و توسعه و ارتقای محصول است نتواند از دانش آن‌ها استفاده کند.

وی با طرح این پرسش که آیا شرکت‌هایی که در سال‌های گذشته بر مبنای فناوری، نوآوری یا ایده‌های جدید ایجاد شده‌اند، دانش‌بنیان نبوده‌اند که اکنون بحث شرکت‌های دانش‌بنیان و شرکت‌های پیشران مطرح می‌شود، عنوان کرد: بنده با این تفکیک مخالف هستم. جهت‌گیری صنعت و تولید به سمت نوآوری و تکنولوژی از دهه‌های گذشته در کشور وجود داشته است.

عضو سابق کمیسیون فناوری اطلاعات اتاق بازرگانی ایران افزود: بسیاری از پایان‌نامه‌ها در مقاطع کارشناسی یا دکتری که ایده یا طرح نوینی بوده است تبدیل محصول یا تولیدی شده است، اما نام دانش‌بنیان هم نگرفته است و شاید اثری از آن به عنوان ایده‌دانش‌بنیانی مطرح نباشد.

سینا عنوان کرد: برخی از شرکت‌هایی که اکنون دانش‌بنیان نام گرفته‌اند از گذشته وجود داشته‌اند و اکنون خود را با نام‌ها و شرایط جدید تطبیق داده‌اند. بسیاری از تولیدکنندگان نیز واحد تحقیق و توسعه را در کنار واحد‌های تولیدی خود داشته‌اند و دانش‌بنیان هم بوده‌اند بنابراین اینکه اکنون شرکت‌ها را به دسته دانش‌بنیان و غیر آن تقسیم‌بندی کنیم دسته‌بندی مناسبی نیست.

مسیر طولانی تبدیل ایده به محصول دانش‌بنیانی

وی ادامه داد: ایده‌ها برای طی کردن مسیر و صنعتی‌شدن مسیری طولانی در پیش دارند به همین دلیل است که تمام پایان‌نامه‌ها و ایده‌های نویی که در دانشگاه‌ها نوشته می‌شود تبدیل به تولید یا محصول نهایی یا تولید انبوه نمی‌شود.

سینا تاکید کرد: یکی از چالش‌هایی که اکنون با مطرح شدن مباحث دانش‌بنیان ایجاد شده است ایجاد گاردی بین شرکت‌ها و واحد‌های تولیدی صنعتی و صاحبان ایده و فناوری است. در گذشته این صاحبان ایده جذب واحد‌های تولیدی و صنعتی می‌شدند و به عنوان عضوی از آن مجموعه فعالیت می‌کردند، اما اکنون واحد‌های تحقیق و توسعه شرکت‌های صنعتی را رقیب خود می‌دانند و حاضر به فعالیت با آن‌ها نیستند.

وی افزود: ایجاد این فاصله موجب شده تا استارت‌اپ‌ها و صاحبان ایده پس از فارغ‌التحصیلی از دانشگاه‌ها با در اختیار داشتن وام‌هایی که بعضا از طرف دولت ارایه می‌شود شرکت‌هایی احداث و در نهایت با شکست مواجه شوند در این میان نه صنعت به هدف و جایی رسیده است و نه صاحبان ایده و استارت آپ‌ها.

دانش‌بنیان‌ها باید در کنار واحد‌های بزرگ صنعتی رشد کنند

سینا عنوان کرد: بسیاری از ایده‌های اولیه به درستی تبیین نمی‌شوند و در نهایت به نتیجه نمی‌رسند. این در حالی است که شرکت‌های دانش‌بنیان و شرکت‌های پیشران باید در کنار واحد‌های بزرگ صنعتی رشد کنند و در واحد‌های تحقیق و توسعه این واحد‌ها به صنعت و تولید کشور کمک کنند.

وی ادامه داد: شرایطی که اکنون وجود دارد این است که این صاحبان ایده می‌تواند خود شرکت ثبت کنند و وام دریافت کنند که موجب ایجاد فاصله بین صنعت و دانشگاه شده است.

مهاجرت استارت‌آپ‌ها و ترجیح رفتن به ماندن معضل بزرگ برای صنایع

سینا خاطرنشان کرد:‌با شرایط به وجود آمده کنونی صنعت نمی‌تواند از افراد باهوش، نابغه و خلاق دانشگاه‌ها استفاده کند. بسیاری از صاحبان ایده و استارت آپ‌ها نیز در صورت شکست یا حتی موفقیت مهاجرت را به ماندن در ایران ترجیح داده‌اند؛ بنابراین با این مباحث و شرایطی که اکنون برای دانش‌بنیان‌ها وجود دارد، مخالف هستم.