از قهرمان ۳ جام تا مرد تاثیرگذار در بنیان خانواده ها؛ پله، فراتر از یک نابغه فوتبال

به گزارش خبرنگار گروه ورزش خبرگزاری آنا، پله، اسطوره فراموش نشدنی فوتبال برزیل و جهان پنجشنبه شب فوت کرد. بزرگترین بازیکن تاریخ فوتبال برزیل در سن ۸۲ سالگی به دنیای ابدی شتافت.

قلب «ادسون آرانتس دوناسیمنتو» برای همیشه بی حرکت ماند اما او به عنوان اسطوره برای همیشه از دوران نوستالژی فوتبال زنده خواهد ماند. 

کلی ناسیمنتو، دخترش در صفحه خود در اینستاگرام نوشت:هرچه هستیم به لطف شما بوده ایم. شما را برای همیشه دوست داریم. در آرامش باشید.

بنابه اعلام بیمارستان آلبرت آینشتاین، پله که مدت‌ها با سرطان مبارزه می‌کرد، بر اثر نارسایی چند عضو بدنش درگذشت. ساعت ۲۱ به وقت تهران، عکسی سیاه و سفید از اسطوره فوتبال در حساب رسمی اش در توییتر منتشر شد. در توضیح این عکس عنوان شد:الهام و عشق، سفرابدی سلطان پله را مهیا کردند. شخصیتی که امروز در نهایت آرامش به خواب ابدی رفت. عشق، عشق و عشق برای همیشه.

**تولد و کودکی

پله در ۲۳ اکتبر سال ۱۹۴۰ در تره کوراکچو، شعر کوچکی در شمال سائوپائولو و ریودوژانیرو به دنیا آمد. دوندینیو، پدرش فوتبالیست بود. والدینش به خاطر علاقه‌ای که به توماس ادیسون معروف داشتند، نام ادسون را برایش برگزیدند. او نام کامل ادسون آرانتس دوناسیممتو را داشت. اما این که چرا نام مستعار پله را گرفت، به این خاطر بود که «بیله»، دروازه بان تیم واسکودوگاما که مورد علاقه اش بود، را اشتباه «پله» تلفظ  می‌کرد. از این رو همین نام را دوستانش برای او انتخاب کردند. این چهره در فقر بزرگ شد، اما استعدادش در فوتبال به سرعت آشکار شد. وقتی به ۱۵ سالگی رسید، مربی که توانایی‌های بسیارش را دیده بود، او را برای تمرینات آزمایشی به باشگاه اف ث سانتوز برد. همان مربی که اعلام کرد پله، بهترین فوتبالیست جهان خواهد شد.
در همان سال «اسطوره» قراردادی حرفه‌ای با باشگاه منعقد کرد؛ و به این ترتیب بود که دوران فوتبالش آغاز شد.

**شروع فعالیت در تیم ملی برزیل
در سال ۱۹۵۷ پله در تیم سانتوز بازیکنی کاملا ثابت در ترکیب و بهترین گلزن لیگ شده بود. در همان سال برای اولین بار به تیم ملی دعوت شد. در بازی ۷ جولای با آرژانتین که برزیل ۲ بر یک بازنده شد، با داشتن تنها ۱۶ سال و ۹ ماه سن اولین گل ملی اش را زد و این رکورد تا به امروز پابرجا مانده است.

ویسنته فئولا، سرمربی تیم ملی که شیفته بازی اش بود، او را برای همراهی سلسائو در جام جهانی ۱۹۵۸ در سوئد فراخواند. در آن هنگام به نظر می‌رسید این چهره کم سن و سال، برای حضور در جام جهانی، ناپخته است.

رسانه‌ها به این خاطر از سرمربی انتقاد کردند. با این همه فئولا چنین پاسخ داد:شاید در نگاه اول حق با شما باشد، اما شما چیزی در مورد فوتبال نمی‌دانید. ضمن آنکه من بازی پله را دیده ام.

**اولین مقام قهرمانی در جام جهانی ۱۹۵۸

پله در حالیکه مصدوم بود، با تیم ملی به جام جهانی سوئد رفت. او دو بازی اول تیمش را از دست داد. وقتی عاقبت مقابل شوروی سابق نخستین بازی را انجام داد، جوان‌ترین بازیکنی در جام جهانی شد که توانسته این تورنمنت را تجربه و بازی کند.
او در مصاف یک چهارم نهایی با ولز گل زد. در نیمه نهایی با فرانسه، هتریک کرد و در برد ۵ بر ۲ مقابل سوئد در فینال، ۲ گل تیمش را زد. جوان ۱۷ ساله که پیراهن شماره ۱۰ را به تن داشت، به این ترتیب بهترین بازیکن جهان شد.

 
**رئیس جمهور برزیل مانع انتقالش به اروپا شد

با درخشش او، باشگاه‌های بزرگ فوتبال اروپا سخت مشتاق به خدمت گیری اش شدند، اما این چهره هیچگاه در دوران فوتبالش در قاره سبز بخت حضور نیافت.  چرا که در همان سال ۱۹۵۸ به انتقالی به تیم اینترمیلان ایتالیا نزدیک شد، اما انتشار خبر انتقالش به خیزش مردمی تبدیل شد و به خاطر ناراحتی مردم، از فکرش خارج  شد.

در سال ۱۹۶۱ ژانیو کوادروس، رئیس جمهور برزیل دست به کار شد و پله را به صورت رسمی به عنوان «نماد مقدس ملی» معرفی کرد. به این ترتیب امکان انتقالش در ادامه دوران فوتبال به خارج در عمل غیرممکن شد. 

**دومین عنوان قهرمانی جهان با برزیل

در جام جهانی ۱۹۶۲ شیلی، او یک گل مقابل مکزیک در برد ۲ بر صفر زد و یک پاس گل داد اما در مصاف با چکسلواکی مصدوم شد اما همراه با تیم کشورش به دومین مقام قهرمانی جهان دست یافت.

**پله سوپراستاری بزرگ همراه با سانتوس

پله برای باشگاهش در شهر بندری و نسبتا کوچک سانتوز درطول سال‌ها مانند تسمه نقاله گلزنی کرد و باعث کسب عناوین قهرمانی شد.  در این تیم به ۶ مقام قهرمانی رسید. همچنین ۱۰ عنوان در سطح رقابت‌های محلی کامپیونتاپائولیستا که مسابقات منطقه‌ای بودند، کسب کرد.  با اف ث سانتوز همچنین به مقام قهرمانی کوپالیبرتادورس رسید. در همه سال‌های دهه ۶۰ او با تیمش مقابل حریفان اروپایی قرارگرفت و درخشید تا جایی که او مانند یک سوپراستار استقبال کردند.

**سه ازدواج پرسر و صدا

پله در دوران حیات خود سه بار ازدواج کرد که دو مورد اول به طلاق منجر شد. در سال ۱۹۶۶ با خانم روزمری دسریس پیوند زناشویی بست که از وی صاحب ۳ فرزند شد. در سال ۱۹۹۴ با آسیرا لموس که روانشنانس بود، ازدواج کرد که از وی ۲ فرزند دارد. در سن ۷۵ سالگی هم با خانم مارسیا آئوکی که ۳۲ سال از خودش کوچکتر بود، ازدواج  کرد.

**ناکامی در جام جهانی ۱۹۶۶

بعد از ۲ حضور در جام جهانی ۱۹۵۸ و ۱۹۶۲ که با دو قهرمانی برای برزیل و پله به اتمام رسید، در جام جهانی ۱۹۶۶ به هیچوجه اوضاع بر وفق مراد نبود. حریفان با یک تکتیک ساده که زمین زدن پله، بهترین بازیکن جهان بود، برزیل را عملا خنثی کردند. به این ترتیب بعد از ۳ بازی، زرد قناری‌ها مجبور به بازگشت به وطن شدند. در بازی مقابل بلغارستان، مجارستان و پرتغال آنقدر روی او مرتکب خطا شدند که عصبانی شد و گفت دیگر هرگز در جام جهانی شرکت نخواهد کرد.

**سومین قهرمانی جهان در پیکار‌های ۱۹۷۰

ادسون آرانتس که بعد از حواشی جام جهانی ۱۹۶۶ به مدت ۳ سال از تیم ملی فاصله گرفته بود، در سال ۱۹۶۹ سرانجام تصمیم به بازگشت گرفت.  او یک سال بعد از حضور مجددش تیم ملی را مجددا به فینال جام جهانی برد. تحت مربیگری ماریو زاگالو، در هر ۶ بازی جام برنده شد و بازی‌های بسیار تماشایی را ارائه کرد.  بهترین بازی تیم در فینال مقابل ایتالیا بود که بانتیجه ۴ بر یک برنده شد.

به این ترتیب پله سومین عنوان قهرمانی اش را با تیم ملی گرفت و جام ژول ریمه برای همیشه به سرزمین قهوه رفت.  در سال ۱۹۷۱ دوران فوتبالش را در تیم ملی برزیل به پایان رساند. او در همه سال‌های که برای تیم کشورش بازی کرد، در کسب ۶۷ برد، ۱۴ مساوی و ۱۱ باخت سهیم بود. در سال ۱۹۷۴ نیز بعد از ۱۹ سال وفاداری به سانتوز و زدن ۶۴۳ گل برایش، به حضور در این تیم باشگاهی خاتمه داد.

**حضور در کاسموس نیویورک

در سال ۱۹۷۵ بهترین بازیکن جهان در تیم کاسموس نیویورک جشن حضورگرفت. با این حضور باعث تبلیغ بسیار برای لیگ فوتبال ایالات متحده شد.  او به سرعت چهره‌ای محبوب نزد آمریکایی‌ها شد و توجه آن‌ها را به این ورزش جلب کرد. بسیاری از کارشناسان معتقدند در شکل گیری فوتبال در آمریکا، پله نقش بسزایی داشت.

از نظر محبوبیت در آن سال‌ها در ردیف چهره‌های معروفی همچون محمد علی کلی، رابرت ردفورد، میک جاگر و ... بود.
استیو راس، مدیر تایم وارنر البته می‌گوید همه این چهره‌ها از آوازه پله وحشت داشتند. حضور پله در کاسموس باعث شد تا بزرگان دیگری همانند فرانتس بکن باوئر از آلمان و کارلوس آلبرتو از برزیل نیز به تیم نیویورکی ملحق شوند.

**بازی خداحافظی

در سال ۱۹۷۷ به طور رسمی در مصافی دوستانه مقابل ۶۵ هزار تماشاگر در ورزشگاه شهر توکیو ژاپن با فوتبال وداع کرد.
البته بازی خداحافظی را یک بار دیگر در یک اکتبر بین کاسموس و اف ث سانتوز تکرارکرد و کفش هایش را برای همیشه آویخت. او در آن مصاف در هر نیمه برای یک تیم بازی کرد و آخرین گل از ۱۲۸۳ گلش را از روی یک ضربه ایستگاهی از فاصله ۳۰ متری زد.

**بازیگری سینما در کنار استالونه

پله حتی پس از دوران حرفه‌ای خود بیکار نماند. او حتی حضور در عرصه فیلم را هم آزمود.  مشهورترین نقش او بدون شک در فیلم «فرار به سوی پیروزی» در سال ۱۹۸۱ است که در کنار سیلوستر استالونه ایفای نقش کرد. او در آن فیلم در یک اردوگاه زندانیان در آلمان در جنگ جهانی دوم، در تیم فوتبالی مقابل آلمان‌ها بازی کرد. در آن فیلم همچنین فوتبالیست‌های به نامی همچون بابی مور، اسوالدو آردیلس و هالوار تورسن نیز حضور داشتند.  هیجان انگیزترین صحنه فیلم زمانی است که او با دست مصدوم، اقدام به حرکت قیچی برگردان می‌کند، گل می‌زند و باعث شور تماشاگران می‌شود.

**چهره‌ای سیاستمدار، تبلیغاتی و سفیر صلح

در دوران بازنشستگی از فوتبال او همچنین در نقش‌های مختلفی ظاهرشد. در کار‌های تبلیغاتی شرکت کرد و محصولاتی را نیز معرفی کرد. در سال ۱۹۹۴ همچنین در عرصه سیاست به عنوان وزیر ورزش کشورش انتخاب شد. او در همه این سال‌ها، ارتباطش را با ورزش حفظ کرد، از روی سکو‌ها به تماشای فعالیت ورزشکاران نشست و لبخند زد.  همینطور از برنامه‌های کاربردی برای پیشبرد ورزش حمایت کرد.

**مشکلات پزشکی 
فشار ناشی از سال‌ها کار سنگین در عرصه فوتبال آثارش را در سال‌های کهنسالی گذاشت. در سال ۲۰۱۲ او مجبور شد تحت عمل جراحی لگن قرارگیرد. حتی هنگام قرعه کشی جام جهانی ۲۰۱۸ روی ویلچر دیده شد.
در سپتامبر سال ۲۰۲۱ یک تومور در روده او برداشته شد. از این رو برای مدتی تحت مراقبت‌های ویژه در بیمارستان بود. او به آینده خوشبین بود و از روی تخت بیمارستان پیام سلامتی اش را برای علاقمندان بیشمار خود فرستاد.  با این حال او در یک سال اخیر بدترشد. به هنگام برگزاری جام جهانی ۲۰۲۲ حالش کاملا رو به وخامت گذاشت و سرطان کاملا در بدنش گسترش پیدا کرد.
تحت تاثیر همین بیماری، اختلالات کلیوی و قلب برایش ایجاد شد. با این حال تا آخرین لحظه برای بقا مبارزه کرد.

**میراث و رکورد‌ها
فهرست کردن همه آنچه را که پله کسب کرده و رکوردهایش امری سخت است. چرا که او افتخار بیشمار کسب کرد. همین قهرمانی در ۳ دوره جام جهانی، چیزی است که تاکنون اتفاق نیفتاده و بی بدیل است. فیفا که او را به همراه مارادونا فقید به عنوان بهترین بازیکن قرن برگزید، اسطوره برزیل را چهره‌ای می‌داند که در ۱۳۶۳ بازی ۱۲۸۱ گل زد. به همین خاطر نامش در کتاب گینس ثبت شده است.

**بازتاب ها

اما انتشارخبر درگذشت او بازتاب گسترده‌ای در برزیل و جهان داشت. کافو، فوتبالیست صاحب نام پیشین برزیل در مورد سلطان پله گفت: پله بازیکنی بود که در فوتبال انقلابی ایجادکرد. به جنگ‌ها خاتمه داد. کشور‌ها را متحدکرد. باعث اتحاد بیشتر خانواده‌ها شد. با او هیچ مشکل نژادی و زبانی وجودنداشت. من متولد ۱۹۷۰ هستم. در سال ۲۰۰۲ قهرمان جهان شدم. کاپیتان بودم. افتخار قهرمانی را داشتم. جام جهانی را از دست او دریافت کردم. اگر بخواهم بیشتر درباره او بگویم، گریه ام می‌گیرد. واقعا حس عجیبی دارم.



فرانتس بکن باوئر، کاپیتان و سرمربی اسبق آلمان اظهار داشت: فوتبال امروز بزرگترین چهره تاریخی خود را از دست داد و من هم دوست منحصربفردم را از دست دادم. او سه قلب داشت. یکی برای فوتبال، یکی برای خانواده اش و دیگری برای مردم.
روبرت لواندوفسکی، مهاجم لهستانی بارسلونا در فضای مجازی نوشت:قهرمان در صلح و آرامش بخواب. آسمان حالا یک ستاره جدید دارد؛ و فوتبال یکی از پهلوانان خود را از دست داد.

سرخیو راموس، کاپیتان اسبق تیم ملی اسپانیا نیز عنوان کرد: نمی توان در مورد یک اسطوره و چهره تاریخی راحت صحبت کرد. خیلی کوتاه بگوید اسطوره ما را ترک کرد. فوتبال همیشه به یادت خواهد ماند در آرامش باش.

زیکو، بازیکن بزرگ پیشین برزیل که زمانی به «پله سفید» معروف بود، نیز اظهارداشت:خداحافظ سلطان آرانتس دوناسیمنتو. پله امروز ما را ترک کرد. او شماره ۱۰ ابدی است و برای همیشه یکی از بزرگان جهان فوتبال. افتخاری برای همه نسل ها. همیشه در قلب ما خواهی ماند.

لیونل مسی، اسطوره و کاپیتان تیم ملی آرژانتین عنوان کرد:روحت شاد پله.

کیلین امباپه که دو هفته قبل با تیم فرانسه نایب قهرمان جهان شد، در فضای مجازی نوشت: سلطان دنیای توپ گرد ما را ترک کرد. اما همیشه عظمتش هیچگاه فراموش نخواهد شد.
 
نیمار، گلزن بزرگ برزیل نیز گفت: مقابل پله ۱۰ فقط یک عدد است. من مایلم بگویم فوتبال مقابل پله فقط یک ورزش بود. پله باعث تغییر همه چیز شد. او فوتبال را به صورت هنر درآورد. باعث سرگرمی جذاب همه شد. او به فقرا و سیاهان حق و انرژی داد. او باعث شد تا برزیل دیده شود.

کریستیانو رونالدو نیز اظهار داشت:عمیق‌ترین تاسف من همراه با برزیل و خانواده ادسون آرانتس دوناسیمنتو است. یک خداحافظی با سلطان ابدی پله. واقعا نمی‌توانم اندوه قلبی خودم را بیان کنم. او منبع و الهام بخش خیلی‌ها بود. یک نقطه روشن از گذشته، حال و آینده. برای همیشه. هیچوقت فراموش نخواهد شد و یاد و خاطراتش با ما باقی خواهد ماند. در آرامش بخواب سلطان پله.

جرسون، یکی از همبازیان پله نیز گفت:یک سلطان هیچوقت نمی‌میرد. او فقط آرامش می‌گیرد. افتخار داشتم همراه و مقابلش بازی کنم. او واقعا نابغه بود.