«احمدآقالو» بازیگری قدرنادیده که شخصیت‌های معمولی را جاودانه کرد

به گزارش خبرنگار سینمایی گروه فرهنگ خبرگزاری آنا، چهارده سال پیش در چنین روزی (سوم اذر ۱۳۸۷) آسمان هنر ایران ستاره دیگری از کهکشان بازیگری را از دست داد. مردی که با هنرنمایی در عرصه تئاتر، سینما، تلویزیون و رادیو چه در قامت بازیگر و چه به عنوان صدا‌پیشه نقش‌هایی متفاوت و فراموش‌نشدنی از وی در اذهان به یادگار گذاشت.

احمد آقالو در سال ۱۳۲۸ش در قزوین به‌دنیا آمد. وی دانش‌آموخته تئاتر از دانشکده هنر‌های زیبای دانشگاه تهران بود. آقالو، فعالیت حرفه‌ای خود در تئا‌تر را از دهه ۱۳۵۰ش آغاز کرد و به‌سرعت به یکی از چهره‌های تأثیرگذار بازیگری در عرصه تئا‌تر تبدیل گردید.

 ** چهره درخشان تئاتر با بازی‌هایی به یادماندنی

بازی باورپذیر و بیان گیرایش باعث شد حضوری چشم‌گیر و مورد پسند منتقدان، مخاطبان و نیز اهالی و خانواده تئا‌تر داشته باشد. او که از شاگردان حمید سمندریان - کارگردان و مدرس مطرح تئا‌تر - بود، در نمایش‌های بسیاری به ایفای نقش پرداخت. «همشهری پرسه» (مهدی هاشمی)، «ازدواج می‌سی‌سی‌پی» (حمید سمندریان)، «یادگار سال‌های شن» (علی رفیعی)، «آئورا» (آتیلا پسیانی)، «مکتب» و «تراژدی کسرا» (مجید جعفری) از جمله آثار تئاتر‌ی آقالو محسوب می‌شوند.

اما بیش‌ترین حضور آقالو در عرصه تئا‌تر مربوط به نمایش‌هایی بود که توسط محمد رحمانیان نوشته و کارگردانی شدند. «مجلس‌نامه»، «مصاحبه»، «شهادت‌خوانی قدمشاد مطرب»، «خروس»، «پل»، «غروب روز‌های پاییز» و «مرغ دریایی» کار‌های مشترک آقالو و رحمانیان بودند که از این بین، دو نقش‌آفرینی او در «خروس» و «پل» بیش از همه، در حافظه تاریخ تئا‌تر این سرزمین ثبت شده است.

آقالو در عرصه تئاتر‌های تلویزیونی، صداپیشگی و دوبله نیز حضوری به‌یادماندنی داشت. اما شاید عرصه تلویزیون و حضور آقالو در مجموعه تلویزیونی «سلطان و شبان» به کارگردانی داریوش فرهنگ و بازی زیبایش در نقش کاتب بود که باعث شد چهره‌اش شناخته‌تر شود. آقالو در سینما طی نزدیک به ۲۵ سال فعالیت خود، نظر بسیاری از منتقدان و اهالی سینما را به خویش جلب کرد. از جمله فیلم‌های شاخصش می‌توان به «تمام وسوسه‌های زمین» (حمید سمندریان)، «عبور از تله» (غلامرضا رمضانی)، «مهره» (محمدعلی سجادی)، «گاهی به آسمان نگاه کن»، «یک تکه نان» و «پاداش» (هر سه به کارگردانی کمال تبریزی) اشاره کرد.

** بازیگر قدرنادیده ای که در نقش هایش جایگزین نداشت

برخی از بازیگران هستند که به‌سختی می‌توانیم شباهت‌هایی بنیادین میان بازی‌های مختلف‌شان پیدا کنیم. آن‌ها مدام میان کاراکترهای کاملاً متفاوت در نوسان هستند و شخصیت‌های مختلفی را پرورش می‌دهند. هر چند طبعاً در مورد این بازیگران هم می‌توان از تکنیک‌های مشابه آن‌ها برای جان‌بخشی به کاراکترها صحبت کرد اما جنس بازی آن‌ها به گونه‌ای است که در نظر گرفتن بازیگری دیگر به جای شخصیت آنها کار سختی خواهد بود. 

تنوع نقش‌آفرینی‌های آقالو جالب‌تر هم جلوه می‌کند اگر به یاد بیاوریم که او ویژگی‌هایی (چه در چهره و چه در کلام) داشت که به‌راحتی می‌توانستند هر بازیگری را به‌سمت ایفای نقش‌های تکراری سوق دهند. چهره تکیده و لاغر و گونه‌های استخوانی آقالو باعث شده بودند که او چهره‌ای خاص و از یاد نرفتنی داشته باشد و همین کار را برای تنوع نقش‌های پیشنهادی سخت می‌کرد. تُن ویژه صدا، نحوه تند حرف‌زدن آقالو و نصفه‌ونیمه ادا کردن برخی از کلمات هم محدودیت مشابهی را بر سر راه آقالو ایجاد می‌کرد. آن‌چه باعث می‌شد که این محدودیت‌ها مانع تنوع نقش‌های ایفاشده توسط آقالو نشوند، تنها قدرت بازیگری او بود. او نیازی به تغییر این ویژگی‌ها نداشت و می‌توانست خود را با شخصیت‌های مختلفی هماهنگ کند.

آقالو برای هیچ‌کدام از یازده فیلمی که بازی کرد، از سوی جشنواره‌های رسمی جایزه نگرفت و تنها یک‌بار، انجمن نویسندگان و منتقدان سینمای ایران جایزه بهترین بازیگر نقش مکمل مرد را برای بازی‌اش در «گاهی به آسمان نگاه کن» کمال تبریزی به وی اهدا کرد. او در جشنواره‌های هشتم و بیست و یکم فیلم فجر نیز نامزد دریافت جایزه سیمرغ بلورین بهترین بازیگر نقش مکمل مرد برای «تمام وسوسه‌های زمین» و «گاهی به آسمان نگاه کن» شده بود.

متأسفانه در سال‌های پایانی عمر،زنده‌یاد آقالو به‌علت بیماری سرطان استخوان نتوانست هم‌چون گذشته فعال باشد و تنها به حضور در بخش نمایش‌های رادیویی اکتفا کرد. او به‌همین دلیل، از حضور در چند فیلم سینمایی، مجموعه تلویزیونی، تله‌تئا‌تر و تئا‌تر انصراف داد که از جمله ادامه نقش نیمه‌تمام وی در مجموعه تلویزیونی «یک مشت پر عقاب» (اصغر هاشمی) را  زنده یاد پرویز پورحسینی به عهده گرفت.

احمد آقالو بازیگر شناخته‌شده تئاتر، سینما، رادیو و تلویزیون سرانجام در صبح روز سوم آذرماه سال ۱۳۸۷ هجری شمسی در سن پنجاه و نُه سالگی دار فانی را وداع گفت. حضور در نمایش «آنتیگونه در نیویورک» به کارگردانی هما روستا (در سال ۱۳۸۶ش) از جمله واپسین فعالیت‌های وی در عرصه بازیگری بود.

 رو حش شاد و یادش گرامی باد.