آمار اشتغال و بیکاری فارغ التحصیلان به تفکیک مقطع تحصیلی در رشته‌ها/ کدام رشته‌های دانشگاهی بیشترین و کمترین درصد اشتغال را دارند؟

گروه دانش و فناوری خبرگزاری آنا - با توجه به آمارها و گزارشات منتشره؛ نرخ بیکاری وضعیت متفاوتی در سال های مختلف داشته است در سال ۱۳۸۶ و ۱۳۸۷ نرخ بیکاری در کشور کاهش چشمگیری یافته ولی مجدداً در سال ۱۳۸۹ افزایش می یابد و پس از آن تا سال ۱۳۹۴ کاهش یافته و در سال ۱۳۹۵ تا ۱۳۹۷ افزایش و پس از آن مجددا در سال ۱۳۹۸ کاهش یافته است.
 
همچنین طبق آمار، بیشترین نرخ بیکاری مربوط به سال ۸۹ و کمترین میزان نیز مربوط به سال ۹۴ بوده است. این امر نشان از عدم استمرار برنامه‌ها و سیاست‌های مناسب اشتغال در طی سال‌های مختلف دارد و بر همین اساس استمرار برنامه‌های مدون و اصولی با نگاه به روند افزایش تعداد نیروی انسانی دانش­آموخته در معرض ورود به بازارکار ضرورت دارد.

محمد سعید سیف مدیرکل دفتر ارتباط با صنعت و جامعه وزارت علوم در گفت و گو با خبرنگار آنا گفت: بر اساس طرح پایش اشتغال دانش­ آموختگان که در سال 1400 انجام شده، به ترتیب بیشترین درصد اشتغال مربوط به گروه های تحصیلی فنی و مهندسی، کشاورزی، دامپزشکی، علوم پایه، هنر و علوم انسانی است. این در حالی است که گروه علوم انسانی بیشترین تعداد دانش­ آموختگان را به خود اختصاص داده و پس از آن گروه های فنی و مهندسی، علوم پایه، هنر، کشاورزی و دامپزشکی دارای بیشترین تعداد دانش­ آموختگان هستند.
 
وی افزود: این مسئله نشان می‌دهد که در حال حاضر نیازمند توجه به برنامه‌ریزی دقیق آموزش عالی در جهت افزایش میزان اشتغال دانش آموختگان گروه های مختلف تحصیلی متناسب با حجم کار، مهارت افزایی و توانمندسازی آن­ها هستیم. بیشترین درصد اشتغال در مقطع کاردانی مربوط به رشته‌های مهندسی کشاورزی، مهندسی مواد و متالوژی، مهندسی مکانیک، مهندسی عمران و مهندسی برق است. اکثر رشته های با درصد بالای اشتغال در حوزه فنی و مهندسی و علوم کشاورزی هستند. بیشترین میزان بیکاری در این مقطع نیز در رشته هایی نظیر علوم قرآنی، تاریخ و مانند آن است  که بازار کار مناسبی را در کشور ندارند.
 
سیف تصریح کرد: بیشترین درصد اشتغال در مقطع کارشناسی مربوط به رشته‌های دامپزشکی، علوم دامی، تربیت بدنی، حسابداری، مهندسی شیمی، هنر، مهندسی مکانیک، مدیریت و غیره است. اکثر رشته‌های با درصد بالای اشتغال در حوزه فنی و مهندسی، دامپروری، دامپزشکی و علوم انسانی است. همچنین کمترین میزان اشتغال در این مقطع مربوط به رشته‌های تاریخ، الهیات، حقوق، زیست شناسی و مهندسی منابع طبیعی است.

وی با بیان اینکه بیشترین درصد اشتغال در مقطع کارشناسی ارشد مربوط به رشته های مهندسی کامپیوتر، مهندسی صنایع، حسابداری، هنر و مهندسی برق است، تاکید کرد: اکثر رشته های با درصد بالای اشتغال در حوزه فنی و مهندسی و علوم انسانی است. 

سیف تاکید کرد: میزان اشتغال در برخی رشته ها مانند حسابداری در دو مقطع کارشناسی و کارشناسی ارشد درصد بالایی دارد. بیشترین میزان بیکاری نیز مربوط به شاغلین رشته های تاریخ، معارف اسلامی و مهندسی منابع طبیعی است‌.
 
وی افزود: بیشترین درصد اشتغال در مقطع دکتری مربوط به رشته های مهندسی کامپیوتر، مهندسی صنایع، حسابداری، هنر، علوم اجتماعی و مدیریت است. اکثر رشته‌های با درصد بالای اشتغال در حوزه فنی و مهندسی و علوم انسانی است. برخی رشته ها مانند حسابداری در مقاطع کارشناسی و کارشناسی ارشد و دکتری، رشته مهندسی کامپیوتر در مقطع کارشناسی ارشد و دکتری از درصد بالایی از میزان اشتغال برخوردار هستند. همچنین کمترین میزان اشتغال نیز مربوط به رشته هایی مانند زیست شناسی، مهندسی منابع طبیعی و تاریخ است.
 
مدیر کل دفتر ارتباط با جامعه وزارت علوم اضافه کرد: بیشترین میزان اشتغال در مقطع کاردانی مربوط به مجتمع آموزش عالی فنی و مهندسی اسفراین، دانشگاه صنعتی سیرجان، یاسوج و بیرجند و در مقطع کارشناسی دانشگاه خواجه نصیر، صنعتی قم و صنعتی اراک است. همچنین در مقطع کارشناسی ارشد دانشگاه‌­های محقق اردبیلی، دانشکده علوم زمین، دانشگاه صنعتی سیرجان، ولایت و خواجه نصیرالدین و در مقطع دکتری دانشگاه محقق اردبیلی، پژوهشکده علوم زمین، هنر اسلامی، تبریز و میبد بیشترین میزان اشتغال را دارند.
 
وی گفت: وضعیت اشتغال در رشته هایی مانند حسابداری و مدیریت مطلوب است. حدود ۱۲ تا ۱۳ درصد فارغ التحصیلان جویای کار بیکار هستند. احتمال دارد که در تمام رشته ها بیکاری وجود داشته باشد و این امر شامل رشته دانشگاهی خاصی نمی شود.

**مهارت افزایی دانشجویان از طریق ارتباط با صنعت

سیف تصریح کرد: بخشی از مهارت­ افزایی دانشجویان مربوط به دانشگاه­ هاست، اما بخش جدی آن به صنایع و شرکت ها بر می‌گردد. باید در دوره دانشجویی برای تمام دانشجویان کشور شرایط کارآموزی و کارورزی مهیا شود، اما خیلی از صنایع، شرکت ها و کارخانجات دانشجویان را جهت گذراندن دوره­ های کارآموزی پذیرش نمی­کنند یا خدمات و تسهیلات مناسبی را لحاظ نمی­ کنند.

سیف افزود: برخی صنایع به دلیل هزینه ها، مسئولیت پرسنلی و مسائلی از این قبیل از پذیرش دانشجویان کارآموز خودداری می کنند. به­نظر می­رسد صنایع بایستی نیاز دانشجویان و دانش­آموختگان را احساس کنند؛ چرا که باید نیروی انسانی مهارت کافی را کسب کند تا در پیشرفت و رشد صنایع و شرکت­ها نقش موثری ایفا کند.
 
مدیر کل دفتر ارتباط با جامعه و صنعت وزارت عتف در پایان عنوان کرد: به منظور کاهش هزینه صنایع برای پذیرش دانشجویان کارآموز پیشنهاد ما این است که آن ها درصدی از مالیات خود را برای انجام این کار هزینه کنند. اگر صنایع نگاه بلند مدتی نسبت به فعالیت های ارگان خود داشته باشند، متوجه نیاز به فعالیت نیروی کار جوان، فرهیخته و کاربلد خواهند شد. همچنین با توجه به آمارها، نیازمند توجه به برنامه‌ریزی دقیق آموزش عالی در جهت افزایش میزان اشتغال دانشجویان و دانش­‌آموختگان گروه های مختلف تحصیلی متناسب با حجم کار، مهارت­ افزایی و توانمند سازی آن­ها هستیم.

قاسم شجاع