تاکید «خبوشان» بر جریان‌سازی جایزه ملی داستان حماسی/ جایزه ۱۰۰ میلیونی در انتظار برنده

به گزارش خبرنگار کتاب وادبیات گروه فرهنگ خبرگزاری آنا، نشست خبری «فراخوان سومین جایزه ملی داستان حماسی» با حضور مجید عسگری، رئیس حوزه هنری خراسان رضوی، محمدرضا شرفی خبوشان، دبیر علمی سومین جایزه ملی داستان حماسی و علی فروزان‌فر معاون هنری حوزه هنری در سالن صفارزاده برگزار شد.

** افزایش جوایز بخش‌های مختلف جایزه ملی داستان حماسی تا ۱۰۰ میلیون

مجید عسگری، رئیس حوزه هنری خراسان رضوی در ابتدای این نشست درباره دبیرخانه هنر حماسی در خراسان رضوی گفت: حوزه هنری خراسان رضوی از حدود ۵ سال پیش دبیرخانه هنر حماسی را راه اندازی کرده است و این دبیرخانه بنا دارد با استفاده از مباحث هویتی و با نگاهی به هویت ایرانی-اسلامی در محتوای فعالیت‌های هنری کشور تغییراتی ایجاد کند تا هنرمندان کشور به این سمت حرکت کنند.

عسگری افزود: از زمان‌های گذشته موضوع ادبیات شیعی در خراسان رضوی وجود داشته وبه جز این زادگاه حکیم ابوالقاسم فردوسی به عنوان بزرگترین حماسه سرای ایران و مظهر زبان و ادبیات فارسی و هویت ایرانی-اسلامی است. برهمین اساس هم ادبیات حماسی شیعی در کشور ما شکل گرفته است.

رئیس حوزه هنری خراسان رضوی خاطرنشان کرد: این دبیرخانه بنا دارد با استفاده از این زیرساخت‌های موثر و کهن بیشتر مفهوم حماسه، امید، ساختن ایران و آینده تمدنی کشورمان را در میان هنرمندان ترویج کند.

وی درباره ساختار دبیرخانه، اتفاقات و فرآیند‌ها تشریح کرد: دبیرخانه هنر حماسی سه محور اصلی فعالیتی دارد که محور اصلی حوزه مفهوم هنر حماسی و پژوهش پیرامون این مفهوم است. نشست‌های متعددی پیرامون این مفهوم در حوزه هنری خراسان رضوی و استانی برگزار کردیم که با استفاده از هنرمندان، نویسندگان و سینماگران درباره این مفهوم بیشتر گفتگو می‌کنیم.

عسگری با اشاره به اینکه محور دوم مربوط به تولیدات است که کم و بیش به آن ورود کردیم، افزود: کار‌هایی مانند پرده‌های نقالی به‌روز با مضامینی نو، اما با ادبیات کهن انجام دادیم.

وی ادامه داد: محور سوم مهمترین و جدی‌ترین فعالیت این دبیرخانه است، حساس سازی و فعالیت‌های ترویجی است که در آن دو دوره رویداد «سینما حماسه» و «داستان حماسی» را برگزار کردیم. در دوره‌هایی مرحوم سعید تشکری دبیر علمی این دو رویداد بود.

رئیس حوزه هنری خراسان رضوی افزود: در داستان حماسی اصلی‌ترین هدف گذاری ما این بوده است که رمان و داستان با مضامین حماسی و امیدآفرین تولید شود. در دور اول داستان نویسان طرح می‌فرستادند و بعد برگزیده می‌شد و زیر نظر مشاوران تبدیل به رمان می‌شد و حدود ۲۰۰ طرح در دور اول آمد و چهار کتاب چاپ و منتشر شد. در دور دوم که سال گذشته برگزار شد، ۲۵۰ اثر به دبیرخانه آمد که از میان آن‌ها سه اثر در حوزه رمان و چهار اثر در حوزه داستان انتخاب شدند که داستان‌های آن به زودی منتشر خواهد شد.

وی با اشاره به اینکه سعی کردیم دور سوم رویداد داستان حماسی تلفیقی از دوره‌های قبلی باشد، افزود: در بخش فراخوان رمان و داستان کوتاه داریم که سعی کردیم برای انگیزه بخشی مبالغ جایزه‌ها نسبت به دوره‌های قبلی بیشتر باشد که در بخش داستان کوتاه پنج جایزه ده میلیون تومانی، در بخش رمان، نفر اول تندیس، دیپلم افتخار و یک جایزه صد میلیون تومانی، نفر دوم ۵۰ میلیون تومان و به نفر سوم ۳۰ میلیون تومان اختصاص یافته است.

عسگری با بیان اینکه بخش ویژه‌ای برای نویسندگان نوقلم داریم، خاطرنشان کرد: وقتی طرح‌های نویسندگان نوقلم پذیرفته شد، آثار در قالب کارگاه‌ها تولید می‌شود و به نویسندگان، حق التألیف تعلق خواهد گرفت.

وی افزود: تمرکز ما در دبیرخانه هنر و داستان حماسی این است که کاری کنیم محتوای داستان‌ها در قالب داستان به فضای هنری عرضه شود. انتخاب قالب داستان و سینما به عنوان یک هنر مدرن برای این دو رویداد، حساب شده بود.

وی در پایان تأکید کرد: معتقدیم آنچه هویت تاریخی و دینی ما را به یکدیگر نزدیک می‌کند، کلمه‌ای به نام حماسه و هنر حماسی است.

**جایزه ملی داستان حماسی، یک جایزه جریان ساز است

در ادامه، محمدرضا شرفی خبوشان دبیر علمی جایزه «فراخوان سومین جایزه ملی داستان حماسی» گفت: اگر جایزه ملی داستان حماسی منجر به جریان سازی شود، موفق خواهد بود و در برگزاری دو دوره جایزه داستان حماسی ما ایران جریان سازی را دیدیم، چون هم تولید و هم معرفی اثر در جایزه اتفاق افتاده و هم در معرفی و ارائه یک طرز و شیوه خاص حرکت کردیم. جایزه ملی داستان حماسی در تلاش است که داستان حماسی را به عنوان یک گونه در جریان ادبیات داستانی کشور مطرح می‌کند.

وی افزود: پس از انقلاب جایزه‌ای که به عنوان یک گونه می‌تواند ماحصل کنش‌های تاریخی و فرهنگی باشد، نداشتیم و این جایزه ملی داستان حماسی مدعی است به گونه‌ای می‌پردازد که برآمده از تاریخ، تمدن و فرهنگ و کنش‌های جمعی مردم ماست که در مقاطع مختلف تاریخی شکل گرفته است. آنچه ادبیات داستانی یک ملت را قوی می‌کند پرداختن به همین کنش‌های جمعی در جهت کمک به خودآگاهی جمعی است و این جایزه چنین هدفی دارد.  

خبوشان با بیان اینکه یکی از مولفه‌های مهم حماسه مطلع شدن از سرشت خویشتن است، افزود: در تاریخ هر ملتی حماسه شکل می‌گیرد تا ضمن دفاع از دستاورد‌های ملت، نسبت به ظرفیت‌های موجود آگاهی بدهد و در بستر آگاهی از دستاورد‌ها هویت شکل می‌گیرد و مسأله ملت و ملیت و امت برآمده از این دیدگاه‌های جدی به داشته‌ها و کنش‌های جمعی در حیطه‌های مختلف تاریخی، بومی و دینی است.  

وی ادامه داد: آنچه تمدن ما را می‌سازد، مفهوم تاریخ، بوم و دین است و این مقدمه سرآغاز آگاهی از این موضوع است که در حوزه داستان می‌توانیم گونه‌ای را پدید بیاوریم که این گونه متعلق به ایران ماست. بنابراین، جایزه ملی داستان ملی یک جایزه جریان ساز است و اثرگذاری آن در سطوح مختلف هویدا می‌شود.  

دبیر علمی این جایزه خاطرنشان کرد: این جایزه شرایطی را فرهم کرده که نویسندگان جوان و کسانی که به دنبال فرصتی هستند تا تحت نظر یک استاد باتجربه رمان خود را بنویسند، فراهم می‌کند. همچنین در هر استانی نویسنده پیشکسوت می‌تواند جوانان را راهنمایی کند.

وی افزود: محور‌ها مشخص می‌کند که دنبال چه چیزی هستیم و به طور کلی شامل تمام حماسه‌های ما از دوران گذشته تا اکنون می‌شود؛ یعنی در هر حماسه‌ای قهرمانی وجود دارد که برآمده از ملتی است و بیشتر مفهوم جمعی دارد. وظیفه حماسه هم ایجاد هویت دفاع از مرز‌های فرهنگی و جغرافیایی است و کشور ایران فراتر از مرز‌های جغرافیایی تنفس می‌کند این جایزه نگاهی به فراتر از مرزها نیز دارد؛ یعنی هر بومی قهرمان خاص خود را دارد و این داستان ها می تواند از رئیسعلی دلواری در بوشهر تا میرزاکوچک خان جنگلی در شمال ایران باشد. این قهرمانها می توانند مانند میرعماد در قرن هفتم باشد که مقابل مغولان ایستاد و یا کسانی باشد که کمتر شناخته شدند.

** هنر حماسی به شکل عام و ادبیات حماسی به شکل خاص لنگرگاه‌های تمدنی ایران اسلامی هستند

در ادامه، علی فروزان فر، معاون هنری حوزه هنری سازمان تبلیغات اسلامی گفت: هیچ فرهنگ یا تمدنی بر قامت خود استوار نشده مگر پایه‌های خود را بر اساس یک ادبیات صحیح گذاشته باشد، این موضوع وقتی در ایران بخواهد جلوه کند، نمی‌تواند از موضوع مهم حماسه فاصله بگیرد. هنر حماسی به شکل عام و ادبیات حماسی به شکل خاص لنگرگاه‌های تمدنی ایران اسلامی هستند. 

وی افزود: کشورمان ایران با قهرمان‌های متعدد و متنوع و بزرگی رو به رو بوده است و هرچه به عمق تمدنی ایران اضافه می‌شود، قهرمانان ما از اسطوره فاصله می‌گیرند و به قهرمان‌های حقیقی مانند حاج قاسم سلیمانی، علی لندی، آرمان علی وردی را داریم که با وجود فشار‌های متعدد راهشان را گم نمی‌کنند و تا آخر عمر تصمیم می‌گیرند مسیر خود را درست انتخاب کنند و هندجگرخوار‌های زمان مانع انحراف افکار آن‌ها نمی‌شود.