عرضه اولیه؛ محبوب دیروز منفور امروز
عرضه اولیه یکی از داغ‌ترین موضوعات بورسی بود، اما بعد از شهریور ۹۹ که شاخص کل بورس از ۲ میلیون واحد سقوط کرده و به حدود یک میلیون واحد رسید رفته‌رفته عرضه‌های اولیه از سکه افتاد.
به گزارش گروه رسانه‌های دیگر خبرگزاری آنا، عملکرد ضعیف سازمان بورس و ارکان بورسی در زمان عرضه اولیه، این روش فروش سهام شرکت‌ها را به یک زخم کهنه و قدیمی تبدیل کرده که هر از چند گاهی سرباز کرده و داغ بر دل سرمایه‌گذاران بورسی می‌گذارد.
رکود بازار سهام، عرضه شرکت‌های ضعیف و مشکلات سامانه سهام و همچنین روش‌های عرضه اولیه عاملی برای کم‌توجهی بورسی‌ها به عرضه اولیه است.
تا قبل از رکود فعلی بازار سهام، عرضه اولیه یکی از داغ‌ترین موضوعات بورسی بود، اما بعد از شهریور ۹۹ که شاخص کل بورس از ۲ میلیون واحد سقوط کرده و به حدود یک میلیون واحد رسید رفته‌رفته عرضه‌های اولیه از سکه افتاد و در برخی از مواقع، به یکی از منفورترین موضوعات بازار تبدیل شد.
عملکرد ضعیف شرکت‌های عرضه شده
تعداد نمادهای عرضه اولیه شده در سال ۱۴۰۰ حدود ۱۷ شرکت بود. بسیاری از این شرکت‌های عرضه شده با بازدهی نامناسب یا حتی منفی مواجه شدند البته برخی از این عرضه اولیه‌ها در سال جاری به صندوق‌ها تخصیص داده شد و برخی نیز مشترکا به صندوق‌ها و حقیقی‌ها داده شد.
برخی از عرضه‌های اولیه تنها چند درصد بازدهی داشت در حالی که بسیاری از سهام عرضه شده بالای ۵۰ درصد بازدهی داشت و این مسئله نشان می‌دهد که ارزش‌گذاری‌های انجام شده شرکت که قبل از عرضه انجام شده بود مناسب نبوده و سازمان بورس و ارکان با ارزش‌گذاری نامناسب همچنان شرکت را عرضه کردند.
پرداخت سود خارج از سجام
یکی از دلایل دیگر عدم استقبال در شرایط فعلی بازار از عرضه اولیه پرداخت نکردن سود شرکت‌ها در سامانه سجام است چرا که ۱۳ شرکت از ۴۰ شرکتی که در دو سال گذشته عرضه اولیه شده‌اند، صدها میلیارد تومان سود خود را خارج از سجام و از راه‌های دیگر مانند معرفی بانک یا دریافت اطلاعات فکسی از سهامدار پرداخت کرده‌اند.
حال‌آنکه شهروندان به دلیل کم بودن تعداد سهام عرضه شده و همچنین پایین بودن سود آن، به بانک‌ها مراجعه نکرده و برای دریافت سود خود اقدام نمی‌کنند؛ چرا که به هزینه رفت‌وآمد آن نمی‌ارزد لذا این سودها نزد شرکت باقی‌مانده که پیش‌بینی می‌شود که حدود هشت هزار میلیارد ریال باشد در حالی که این شرکت‌ها باید از طرق سجام سود سهامداران را واریز کنند و در نهایت در حساب شرکت‌ها رسوب می‌کند.
سامانه معاملات، زخم کهنه‌ای که با عرضه اولیه سرباز می‌کند
یکی از مهم‌ترین مشکلاتی که هنگام عرضه اولیه وجود دارد موضوع سامانه معاملاتی بورس است این سامانه که در گذشته از خارج خریداری شده و به دلیل تحریم پشتیبانی آن با مشکلاتی مواجه شد یکی از بزرگ‌ترین مشکل زیرساختی بازار سرمایه در سال‌های اخیر بوده است تا جایی که در برخی مواقع به زیان شدید سرمایه‌گذاران بازار سهام شد.
این زخم کهنه به دلیل مرهم‌های موقتی که سازمان بروس و ارکان بورسی روی آن گذاشتند در شرایط عادی دردآور نیست اما زمان عرضه اولیه این زخم سرباز کرده و سبب آزار معامله گران می‌شود.
عرضه اولیه به‌روش ثبت سفارش همان‌طور که طی این چند سال نشان داد در سهم‌های کوچک، منجر به اختلال در روان‌سازی سهم بود و بعضاً چندین برابر ظرفیت سهام عرضه شده در بازار ثانویه رشد پیدا می‌کنند که موجب دور شدن سازوکار بازار از کشف قیمت صحیح سهام می‌شود.
این مشکل در چند سال گذشته همواره تکرار شد روش‌های زیادی را آزمایش کردند مثلاً ساعت عرضه اولیه را تغییر دادند سامانه ارکان را تفکیک کردند اما همچنان این مشکل رفع نشده و تن بازار سرمایه هنگام عرضه اولیه به دلیل کند شدن سامانه و توقف معاملات می‌لرزد چرا که عرضه اولیه سهام سبب فروش دیگر سهام‌ها در اندازه بزرگ شده و این فشار فروش سبب اختلال در سیستم می‌شود.
برنامه بورس تهران برای عرضه ۱۷ شرکت در ۱۴۰۱
یکی از موضوعاتی که ارکان بورسی را درگیر کرده است امکان عرضه یا دم عرضه اولیه است. در شرایط رکودی بازار بعضاً بسیاری از شرکت‌ها به عرضه نمی‌رسند و اعتراض بازار سبب به تعویق افتادن این عرضه‌ها می‌شود.
بااین‌وجود قهرمانی، مدیر پذیرش بورس و اوراق بهادار تهران چندی پیش اعلام کرده بود که بورس تهران برنامه‌ریزی‌های لازم برای عرضه اولیه سهام ۱۰ شرکت درج شده و ۷شرکت پذیرفته شده را انجام داده تا در فرصت مناسب نسبت به عرضه آن‌ها اقدام کند.
اما سؤال اصلی این است که در زمان مناسب این عرضه‌ها انجام می‌شود یا به دلیل شرایط بازار این عرضه‌ها به تعویق می‌افتد. چرا که قهرمانی به‌صراحت گفته بود: «تعیین زمان دقیق برای عرضه‌های اولیه از ابتدای سال به دلیل مواردی شامل اثرگذاری شرایط بازار بستگی دارد»
سازمان بورس و ارکان تدبیر کنند
عرضه اولیه در تمامی بازارهای دنیا به یکی از مهم‌ترین موارد رونق دهی به بورس و همچنین روش مهمی برای تأمین مالی شرکت‌هاست. به همین دلیل باید سازمان بورس و ارکان تدبیری بیندیشند تا رونق را به این بازار برگردانده و ایرادات آن را رفع کنند.
ناظر بازار سرمایه باید پاسخگوی این سؤالات مهم باشد که چرا وقتی شرکتی ارزش‌گذاری مناسبی ندارد، عرضه می‌شود؟ چرا شرکت‌های عرضه شده تعهدی برای واریز سود در سامانه سجام ندارند؟
چرا در ماه‌های اخیر شرکت‌های بورسی عرضه شده بیشتر برای حقوقی‌هاست تا حقیقی‌ها ؟ چرا ناظر بازار به رسوب سود در شرکت‌ها ورود نمی‌کند؟ چرا سامانه معاملات همچنان برای عرضه اولیه مناسب نیست و چه اقدامات زیرساختی انجام داده است؟
منبع: عصر اقتصاد
انتهای پیام/۴۱۲۹/
انتهای پیام/
