آنا گزارش می‌دهد؛
چرایی ضرورت بازگشت به آموزش حضوری در دانشگاه‌ها/ مطلوب‌ترین شیوه آزمون مجازی چیست؟
اگرچه تبدیل کلاس‌های حضوری به آنلاین در بحران کرونا تصمیم خوبی بود؛ اما این انتقال از آموزش حضوری به مجازی و در بستر الکترونیک با تهدیدهایی مواجه بود که بازگشت به آموزش به شیوه حضوری را ضروری می‌کند.
گروه دانشگاه خبرگزاری آنا، لاله قلی‌پور؛ دانشگاه زنده است به دانشجو، کلاس و استاد، زنده است به جلسه و کنفرانس و همایش، زنده است به انجمن‌های علمی و فعالیت‌های سیاسی و تجمع‌های گاه و بیگاه و به تریبون آزاد و کرسی‌های آزاداندیشی، به سلف و ژتون و ناهار دانشجویی، زنده است به جلسه‌های دفاع و پذیرایی‌های آن‌چنانی‌اش، به کتابخانه و سالن‌های مطالعه‌اش، به خوابگاه و هم‌اتاقی‌های جور و ناجور، به تلخی و شیرینی‌های زندگی دانشجویی، زنده است به جشن دانش‌آموختگی و سوگند و پرتاب کردن کلاه فارغ‌التحصیلی و ... این همه، منتظر روزی است که کرونا از میان رفته باشد تا خون تازه‌ای دوباره در رگ‌های دانشگاه به جریان افتد.
با بروز پاندمی کووید-۱۹ و انتقال کلاس درس دانشگاه و مدرسه به خانه و کلاس در خانه و آموزش حضوری به مجازی، خواه‌ناخواه شاهد وابستگی بیشتر و گسترده‌تر دانشجویان به فضای مجازی بودیم، شاید بتوان گفت اگرچه تبدیل کلاس‌های حضوری به آنلاین در بحران کرونا تصمیم خوبی بود، اما سؤال اصلی این است که آیا این انتقال از آموزش حضوری به مجازی و در بستر الکترونیک فرصت است یا تهدید؟ آیا کیفیت آموزشی در دوران کرونا و به‌صورت مجازی افت کرده یا روند و سیر صعودی داشته است؟ آسیب‌های کرونا در بحث کیفیت آموزش چیست؟
راستی‌آزمایی نتایج آزمون‌های غیرحضوری دشوار است
یکی از معضلات عمده آموزش مجازی برگزاری امتحانات غیرحضوری و عدم سنجش دانشجویان به شیوه‌ای کاملاً مطمئن است. سید محمود قاسم‌پوری، رئیس دفتر آموزش‌های آزاد و اداره یادگیری الکترونیکی دانشگاه تربیت مدرس در این باره به خبرنگار آنا می‌گوید، «برگزاری آزمون‌های کتبی دانشجویان به‌صورت مجازی، راستی‌آزمایی نتیجه آن را دشوار می‌کند.»
به گفته وی، «یکی از بهترین روش‌های آزمون در این دوران می‌توان امتحانات شفاهی را پیشنهاد داد، اگرچه این روش به‌تنهایی برای محک زدن یک دانشجو کافی نبوده و در کلاس‌های مقاطع کارشناسی بسیار وقت‌گیر و خسته‌کننده است. از طرفی در آزمون کتبی به‌صورت مجازی نیز همواره مشکلاتی در راستی آزمایی نتیجه وجود دارد.»
وجود ارتباط یک طرفه در ۷۰ درصد آموزش مجازی
م. فراهانی، دانشجوی کارشناسی رشته علوم تربیتی دانشگاه تهران با اشاره به وجود برخی ایرادات فنی به آموزش آنلاین می‌گوید، «استفاده از برخی پلت فرم‌ها سبب می‌شود که حین برگزاری کلاس مجازی صدای یکسری از دانشجویان به استاد نرسد از این‌رو باید زیرساخت‌ها اصلاح شد.»
یکی از بهترین روش‌های آزمون در شیوه مجازی، برگزاری امتحانات شفاهی است
وی با اعتقاد به اینکه در این شیوه از آموزش تعامل میان استاد و دانشجو در سطح مناسبی نیست، خاطرنشان می‌کند، «در ۷۰ درصد کلاس‌ها ارتباط تنها یک طرفه است و در صورت ارتباط دو طرفه ارتباط کاملاً سطحی است که این موضوع هم بازدهی یادگیری را کاهش می‌دهد.»
این دانشجوی رشته علوم تربیتی دانشگاه تهران با انتقاد از اجرای این شیوه از آموزش برای دانشجویان دانشگاه تهران بدون معرفی این شیوه تصریح می‌کند، «استاد و دانشجو با آموزش مجازی نا آشنا بودند و هنوز هم بعد از سپری شدن ۳ ترم بسیاری از مشکلات بدون حل باقی مانده است.»
کیفیت پایین تدریس مجازی مشکل‌ساز می‌شود
از سخنان چند تن از دانشجویان در گفت‌وگو با خبرنگار آنا می‌توان این‌گونه نتیجه گرفت که دانشجویان فارغ از دانشگاهی که در آن درس می‌خوانند، هر کدام یکی از دو سر این طیف -معیوب یا قابل تحسین بودن- را برمی‌شمردند؛ یک نفر مزیت کلاس‌های مجازی را به دلیل جمع شدن بساط اتلاف وقت در مترو و اتوبوس می‌دانست و دیگری از کیفیت پایین تدریس استادها گله‌مند بود.
در کل، دانشجویان و حتی استادها از پایین بودن سرعت اینترنت و باگ‌های سامانه مخصوص دانشگاه ناراضی هستند. به طوری که روشنک به خبرنگار آنا می‌گوید، «سرعت اینترنت و مشکلات سامانه دانشگاه، تنها مشکل آموزش مجازی نیست اما می‌تواند در شهرهای دور یا روستاها بسیار مشکل‌ساز باشد. البته مشکل دیگری که در این برهه گریبان دانشجوها را گرفته، شامل کیفیت پایین آموزش مجازی، عدم برقراری ارتباط مؤثر میان دانشجوها و استادها و ... است.»
ضرورت بازگشت به فضای حقیقی آموزش
آموزش مجازی از تعطیلی دانشگاه‌ها ممانعت کرد اما مشکلات بسیاری در این شیوه آموزشی وجود دارد. دکتر محمدمهدی طهرانچی، رئیس دانشگاه آزاد اسلامی در این باره به خبرنگار آنا می‌گوید، «بازگشت به فضای حقیقی آموزشی ضروری است چون همه متخصصان فن بر این امر اشتراک نظر دارند که با مجازی بودن حق مطلب ادا نمی‌شود.»
بیشتر بخوانید:
- دانشگاه‌ها در یک قدمی ازسرگیری آموزش‌های حضوری/ تمهیدات لازم برای حضور دانشجویان فراهم می‌شود
- ادامه آموزش غیرحضوری دانشگاه‌ها منطقی نیست/ افت ۶۳ درصدی کیفیت‌ها
- مقایسه تعامل و حضور اجتماعی دانشجویان مجازی و حضوری/ مؤلفه‌ای که آموزش حضوری را به راهبردی قدرتمند تبدیل می‌کند
یکی از مشکلات آموزش مجازی، افت تحصیلی دانشجویان است. وحید چگینی، رئیس دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران جنوب در گفت‌وگو با خبرنگار آنا اظهار می‌کند، «با بازگشت به فضای حقیقی آموزش، امیدواریم افت تحصیلی دانشجویان رفع شود.»
سید صالح اعتمادی، عضو هیئت علمی دانشگاه علم و صنعت ایران با بیان اینکه تعامل اساتید و دانشجویان در آموزش مجازی وجود ندارد در گفت‌وگو با خبرنگار آنا خاطر نشان می کند، «فقدان ارزشیابی مؤثر در فضای مجازی منجر به کاهش یادگیری دانشجویان و مهارت‌های لازم می‌شود.»
آموزش حضوری باعث ارتقای اعتبار مدرک دانشگاه آزاد اسلامی است
تعامل دانشجویان و اساتید در فضای مجازی آن‌طور که باید صورت نمی‌گیرد، عضو هیئت علمی دانشکده کامپیوتر دانشگاه علم و صنعت ایران می‌افزاید، «تعامل اساتید و دانشجویان در آموزش مجازی وجود ندارد، عدم انجام ارزشیابی موثر که منجر به کاهش یادگیری مفاهیم و مهارت‌های لازم توسط دانشجویان می‌شود، امتحانات مجازی بستری برای تقلب فراهم کرده به طوری که برخی دانشجویان در دوران کرونا رشد معدل داشته‌اند.»
تعامل بین اساتید و دانشجویان موهبتی است که در آموزش حضوری وجود دارد، به گفته وی، «کیفیت آموزش در زمان کرونا به دلیل کاهش قابل توجه تعامل دانشجویان و اساتید کاهش داشته است و ضرورت بازگشت به فضای حضوری بیش از پیش احساس می‌شود.»
کمپین بازگشت به آموزش حضوری راه‌اندازی شود
چند ماهی است کمپینی توسط تعدادی از دانشجویان برای ادامه برگزاری آموزش‌ها به‌صورت آنلاین، ایجاد شده است، حسین بختیاری، مدیرکل برنامه‌ریزی و توسعه آموزشی دانشگاه امام صادق (ع) در این باره به خبرنگار آنا می‌گوید، «همان‌طور که تغییر از آموزش حضوری به مجازی با مقاومت‌هایی از سوی دانشجویان همراه بود برای حضوری شدن کلاس‌ها نیز شاهد مخالفت‌هایی هستیم. در حالی که آموزش مجازی جایگزین مناسبی برای کلاس‌های حضوری نخواهد بود.»
صدیقه معین‌مهر، عضو هیئت‌علمی دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران جنوب در خصوص راه‌اندازی این کمپین در گفت‌وگو با خبرنگار آنا بهترین روش آموزش در دانشگاه‌ها با توجه به مشکلات و تهدیدهای آموزش مجازی، آموزش به‌صورت حضوری می‌داند و ادامه می‌دهد، «نباید از آسیب‌های فرهنگی و اجتماعی ناشی از تداوم آموزش غیرحضوری غافل ماند. فاصله فیزیکی از فضای رسمی دانشگاهی و ضعف در تبادل ارتباط با سایر دانشجویان و اساتید در محیط‌های رسمی و دانشجویی ضمن تهدید نحوه شکل‌گیری مؤثر شخصیت دانشگاهی دانشجویان، موجب ایجاد خلل در پرورش بُعد اجتماعی و تقویت ارتباط مؤثر فرد با محیط و اجتماع دانشگاهی شده و بر روابط آینده وی اثرگذار خواهد شد.»
یکی از مشکلات آموزش مجازی، افت تحصیلی دانشجویان است
دانشجویان رشته‌های مهندسی با مجازی شدن آموزش متضرر شدند. معین‌مهر در این خصوص بیان می‌کند، «کیفیت آموزش و پژوهش مجازی به‌ویژه در رشته‌های مهندسی و رشته‌های با دروس عملی و کارگاهی پایین است به این دلیل که ساختارها، دستورالعمل‌ها و حتی سرفصل‌ها و محتوای آموزشی و پژوهشی آن مبتنی بر فضای حضوری، کارگاهی، عملیاتی و آزمایشگاهی است.»
شهرام. ب، دانشجوی مقطع دکتری علوم سیاسی واحد علوم و تحقیقات نیز در پاسخ به راه اندازی این کمپین با اشاره به صدمات اموزش عالی مخصوصا در دوره تحصیلات تکمیلی به خبرنگار آنا می‌گوید، «لازم است کمپینی برای بازگشت به فضای حقیقی آموزش ایجاد شود تا دانشجویان مقاطع ارشد و دکتری از بیش از این از تداوم شیوه آموزشی مجازی ضرر نکنند.»
حضوری شدن کلاس‌های دانشگاه آزاد اسلامی
بر اساس ابلاغیه وزیر کشور برای حضوری شدن آموزش‌ها در دانشگاه آزاد اسلامی، مسئولان این دانشگاه نیز در حال تدارک آموزش حضوری هستند. در این زمینه دکتر محمدمهدی طهرانچی، رئیس دانشگاه آزاد اسلامی معتقد است که دانشگاه سه ساحت تربیت و رشد شامل تربیت تخصصی، اجتماعی و مهارتی دارد و در بهترین شرایط تنها می‌توان رشد تخصصی را در آموزش مجازی فراهم کرد. بی‌شک مهارت‌های تعاملی و اجتماعی، مهارتی و اشتغال‌محور در آموزش مجازی رخ نمی‌دهد، بنابراین اصرار دانشگاه آزاد اسلامی برای برگزاری کلاس‌ها توجه به هر سه بعد تربیتی دانشگاه است.
به عقیده وی، آموزش برای دانشگاه آزاد اسلامی موضوع اصلی است آنچه برای دانشگاه آزاد اسلامی اهمیت دارد، یادگیری عمیق دانشجویان است. رئیس دانشگاه آزاد اسلامی از دانشجویان انتظار دارد که کیفیت آموزش را مطالبه کنند، چراکه دانشجویان از کم‌فروشی آموزش بیزارند. دانشجویان حاضر نیستند که کیفیت کلاس‌ها، قربانی برخی راحت‌طلبی‌ها شود و اجازه نمی‌دهند آموزش امروز که امیدآفرین فرداست، قربانی برخی راحت‌طلبی‌ها شود. واحدهای درسی کارورزی دانشجویان علوم پزشکی و واحدهای مربوط به کارگاه و آزمایشگاه دانشجویان باید به‌صورت حضوری برگزار شود و پذیرفته نیست که هیچ‌یک از واحدها رفتار دیگری در این خصوص داشته باشند. بنابراین تأکید رئیس دانشگاه آزاد اسلامی بر این است که با کاهش آمار ابتلا به کرونا کلاس‌ها حضوری شود. وی آموزش حضوری را باعث ارتقای اعتبار مدرک این دانشگاه می‌داند.
کمپینی برای بازگشت به فضای حقیقی آموزش ایجاد شود
بر این اساس معاونت‌های علوم انسانی و هنر و علوم پایه، مهندسی و کشاورزی دانشگاه آزاد اسلامی در دستورالعملی مشترک بر آموزش حضوری تأکید می‌کنند. محمدکاظم کاوه پیشقدم، قائم مقام معاونت علوم انسانی و هنر دانشگاه آزاد اسلامی در این باره به خبرنگار آنا می‌گوید: «به دستور رئیس‌جمهور و رئیس دانشگاه آزاد اسلامی کلاس‌ها در نیمسال تحصیلی آینده به‌صورت حضوری برگزار می‌شوند مگر اینکه دستورالعمل‌های بهداشتی و قرمز بودن شهرها این اجازه را ندهد.»
البته بنا بر شرایط استانی درصد محدودی از کلاس‌ها این امکان را پیدا کرده‌اند که به‌صورت مجازی برگزار شود. قائم مقام معاون علوم انسانی و هنر دانشگاه آزاد اسلامی در این خصوص اعلام کرد که بر این اساس عمده کلاس‌ها در حوزه علوم انسانی حضوری خواهد بود و اساتید و دانشجویان مانند رویه‌های گذشته در کلاس‌ها حضور خواهند یافت.
کلاس‌های رشته‌های علوم پایه، مهندسی و کشاورزی در دانشگاه آزاد اسلامی نیز به‌صورت حضوری برگزار می‌شود. البته برخی از واحدهای دانشگاهی که با تأمین فضا یا مشکلات دیگر مواجه هستند می‌توانند تعداد محدودی از کلاس‌ها را به‌صورت مجازی برگزار کنند.
با این حال به نظر می‌رسد که تقریباً همه دانشگاه‌های کشور به سمت حضوری شدن آموزش‌ها پیش می‌روند چراکه به اذعان بسیاری از مسئولان ادامه آموزش مجازی به وجهه علمی کشور آسیب می‌زند و نمی‌تواند اهداف تعیین‌شده علمی را برآورده سازد.
انتهای پیام/۴۱۶۷/پ
انتهای پیام/
