یادداشت/ امیر خدادادهمدانی*
نردبان چینی استارت‌آپ‌ها
موانع و محدودیت‌های قانونی در حوزه استارت‌آپی از مهم‌ترین چالش‌های کسب‌وکارهای نوپا در کشور است.
گروه دانشگاه خبرگزاری آنا، موانع و محدودیت‌های قانونی در حوزه استارت‌آپی در حالی از مهم‌ترین چالش‌های کسب‌وکارهای نوپا در کشور است که در بسیاری از اکوسیستم‌های موفق دنیا، شفافیت در فرآیند شروع یک کسب‌وکار به شکل مشخصی وجود داشته و راه برای فعالان این حوزه باز است.
در یکی از این کشورها، سیاست‌گذاران چینی که دریافته‌اند بی‌توجهی به ترند جهانی استارت‌آپ‌ها یعنی عقب ماندن کشورشان از مواهب تکنولوژی، چین را از دام کره‌شمالی‌شدن رها کرده و در دو راهی بزرگ باز کردن درها و توسعه مدرن یا انتخاب چینی با دیوارهای بلند تکنولوژیک، در تدبیری تاریخی به جای ساخت دیوار جدید، این‌بار فرش قرمز را پیش پای استارت‌آپ‌های بزرگ و کوچک داخلی و خارجی پهن کردند تا از ظرفیت آن‌ها برای توسعه بیشتر اقتصاد و نفوذ جهانی سود ببرند.
تا جایی که اکنون و بر اساس رتبه‌بندی مؤسسه StartupBlink در سال2020، چین با 13پله صعود نسبت به سال قبل آن در جایگاه چهاردهم برترین زیست‌بوم‌های استارت‌آپی جهان قرار دارد (آمریکا، بریتانیا و رژیم صهیونیستی در رتبه‌های اول تا سوم این فهرست قرار دارند). در همین رابطه، جایگاه پکن در این فهرست به‌عنوان برترین شهر استارت‌آپی آسیا نیز از رتبه 17 به رتبه 6 ارتقا یافته است (رتبه اول تا سوم به ترتیب به شهرهای سانفرانسیسکو، نیویورک و لندن اختصاص دارد).
شهر شانگهای نیز که در سال2019، در رتبه 31 برترین شهرهای استارت‌آپی جهان قرار داشت، اکنون با رشدی فوق‌العاده توانست رتبه 10 فهرست را به خود اختصاص دهد. طی سالیان اخیر، چین تبدیل به یکی از کشورهای پیشگام جهان در عرصه‌هایی نظیر شبکه‌های اجتماعی، تجارت الکترونیک و هوش مصنوعی شده است. وجود شرکت Bytedance به‌عنوان ارزشمندترین استارت‌آپ جهان (ارزش این شرکت را بیش از100 میلیارد دلار تخمین زده‌اند) در پایتخت چین را در همین راستا می‌توان تفسیر کرد.
چینی‌ها برای شرکت‌های چندملیتی راه را گشوده و در این بین حضور غول‌های تکنولوژی مثل مایکروسافت، اپل، فیس‌بوک، آمازون، واتس‌اپ و… را تجربه کرده‌اند اما همزمان شروع به وضع قوانین و شیوه‌نامه‌هایی کردند که در نهایت اکثریت سهام شرکت‌ها در اختیار کارآفرینان چینی باشد.
جذب سرمایه قابل توجه خارجی، انتقال تجربه، دانش و تکنولوژی به کارآفرینان چینی و کنترل شرکت‌ها توسط سهامداران چینی از اهداف استراتژیک آن‌ها بود. همین امر باعث شد استارت‌آپ‌هایی مثل وی‌چت، علی‌بابا، بایدو و… آنقدر بزرگ شوند که دولت چین بعد از چند سال به محدود و فیلترکردن اپلیکیشن یا وب‌سایت‌های مشابه اقدام کند.
این امر در پی جذب سرمایه خارجی و انتقال تجربه، دانش، تکنولوژی ، مدیریت و بزرگ‌شدن استارت‌آپ‌های چینی و پاسخگویی به کاربران انبوه روی داد. سیاستگذاری، رگولاتوری، حمایت از سرمایه خارجی، استفاده از تجربه و دانش دیگر کشورها نه‌تنها فرصتی بزرگ در داخل چین فراهم آورد، حتی آن‌ها توانستند با استارت‌آپ‌های بزرگ جهانی و آمریکایی رقابت کنند و بخشی از بازارهای دیگر کشورها را نیز تسخیر کنند. تا جایی که باید تأکید کرد طی سال‌های اخیر، قوانین و فرآیندهای حمایتی حوزه مالکیت فکری چین با سرعت شگرفی در حال تغییر و تحول هستند.
گمان می‌رود برای استارت‌آپ‌های کاربردی کشورمان در صورتی که قصد فعالیت در بازارهای جهان را داشته باشند، استفاده از راهکارهای حفاظتی نظیر ثبت پتنت با توجه به اینکه هزینه در چین به نسبت پایین است، باید در اولویت قرار گیرد.
سرانجام اینکه با توجه به امضای سند راهبردی 25 ساله ایران و چین به نظر می‌رسد اگر از این فرصت بتوان به نحوه صحیح بهره برد و با همکاری بین‌المللی تهران و پکن در حوزه حمایت‌های حقوقی و قانونی از کسب‌وکارهای نوین، در آینده نه چندان دور جوانان مستعد کشورمان نیز در عرصه جهانی‌سازی استارت‌آپ‌های ایرانی خواهند درخشید.
*مدرس دانشگاه
انتهای پیام/4118/
انتهای پیام/
