مسافران، بازنده آزادسازی بلیت هواپیما

کارشناسان با اشاره به عوامل مختلفی که باعث بالارفتن قیمت بلیت هواپیما پس از آزادسازی اخیر شده، از سازمان هواپیمایی کشوری، قوه قضاییه و پلیس فتا خواستند به ماجرا ورود کرده و علاوه بر نظارت موثر، جلوی تخلفات را بگیرند.

مهم‌ترین عوامل رشد قیمت اخیر بلیت نیز استفاده غیرقانونی از ابزار چارتر کردن و چارترکردن پروازهای برنامه‌ای، دست به دست شدن بلیت توسط دلالان، افزایش قیمت مصنوعی توسط سایت‌های غیرقانونی فروش بلیت هواپیما، احتمال ایجاد تبانی برای نرخ‌گذاری مصنوعی و غیرواقعی و تخلف برخی آژانس‌های مسافری است.

کارشناسان هشدار می‌دهند اگر جلوی این عوامل گرفته نشود، برنامه آزادسازی به انحراف کشیده شده و فقط مردم در این میان قربانی شوند، پولی هم دست شرکت‌های هواپیمایی را نمی‌گیرد.

پروازهای چارتری را ساماندهی کنید

در این باره، محمدحسن کرمانی، رئیس انجمن صنفی دفاتر خدمات مسافرت هوایی در گفت‌وگو با جام‌جم ‌آنلاین گفت: ما از همان ابتدا همواره اعلام کرده‌ایم که آزادسازی قیمت بلیت یکی از نیازهای اصلی صنعت حمل‌و‌نقل هوایی در ایران است. چون با توجه به نتایجی که تاکنون از سیستم دولتی در ایرلاین‌های کشور دیده‌ایم جز نتایج منفی و رانت چیز دیگری نبوده است و نمی‌توان برای آینده آن برنامه‌ریزی کرد.

وی تصریح کرد: امروز شرایط و زیرساخت‌های این موضوع در ایران فراهم نیست. مثلا فروش و پیش‌فروش الکترونیکی بلیت از الزامات این امر در کنار ارتقای سطح کیفی خدمات هوایی است.

کرمانی در پاسخ به این پرسش که چرا آزادسازی قیمت بلیت هواپیما باعث رشد لجام گسیخته و غیرطبیعی قیمت‌ها شده است، گفت: اجازه دهید ابتدا روشن کنم آژانس خدمات مسافرت هوایی، فروشنده بلیت توسط ایرلاین است و تا زمانی که ایرلاین قیمت‌ها را تعیین نکند آژانس از سوی خود امکان گران فروختن ندارد. اما مشکل اصلی زمانی ایجاد می‌شود که به دلیل مشکلات مالی زیاد ایرلاین‌ها، آنها برای تامین منابع مالی خود در زمینه پروازهای چارتری تخلف کرده و علاوه بر پروازهای غیربرنامه‌ای، پروازهای برنامه‌ای خود را نیز به برخی افراد ذی‌نفوذ و چارترکننده پیش‌فروش می‌کنند. بنابراین مثلا یک یا چند نفر تعداد زیادی صندلی پروازهای یک ایرلاین را برای مدت طولانی و به طور انحصاری در اختیار دارند و به هر قیمتی که بخواهند به آژانس می‌فروشند.

وی افزود: در این جهت رانت موجود در این زمینه که باعث فروش پروازهای برنامه‌ای به صورت چارتری شده، قیمت بلیت را افزایش می‌دهد و وقتی آژانس بلیت را گران می‌خرد، گران نیز خواهد فروخت.

این مقام صنفی ادامه داد: به‌طور کلی پروازهای چارتری در تمام نقاط جهان استفاده می‌شود و مشکلی هم ندارد.

قانون هم در این زمینه موجود است.

براساس قوانین ایران پروازهای چارتری فقط برای استفاده تورهای گردشگری و خارج از برنامه پروازهای عادی ایرلاین‌ها قانونی است. اما وقتی این قانون رعایت نمی‌شود و ایرلاین تمام پروازهای خود اعم از برنامه‌ای و غیربرنامه‌ای را چارتر می‌کند، روشن است که انحصار و تعیین قیمت در دست افراد به‌خصوصی می‌افتد که هر قیمتی بخواهند تعیین می‌کنند. بنابراین راه اجرای درست برنامه آزادسازی قیمت بلیت هواپیما، نظارت جدی بر پروازهای چارتری و ساماندهی و محدود کردن آن است.

خطر تبانی

در همین حال حمید غوابش، کارشناس هوانوردی هم به جام‌جم گفت: از آزادسازی نرخ بلیت اشتباه برداشت شده است. زمانی که اعلام می‌کنند نرخ بلیت هواپیما آزاد شده به این معنا خواهد بود که نرخ باید با توجه به تقاضا تعیین شود و در این صورت نظارت به معنای قیمت‌گذاری معنایی ندارد.

وی افزود: آنچه در اصل این قانون آمده این است که نظارتی بر قیمت بلیت هواپیما وجود نداشته باشد و قیمت آن از سیستم عرضه و تقاضا تعیین شود.

به بیان بهتر در زمان پرتقاضا افراد باید بلیت را با قیمت بالاتر و در زمان کم‌تقاضا با قیمت کمتری دریافت کنند.

این کارشناس هوانوردی ادامه داد: اما آنچه درباره نظارت باید عمل شود این است که سازمان هواپیمایی کشوری بر نرخ‌های تهاجمی و تبانی بین آژانس‌ها و همچنین ایرلاین اشراف و نظارت کامل داشته باشد تا فساد در قیمت‌گذاری اتفاق نیفتد.

قیمت‌های تهاجمی به قیمت‌هایی گفته می‌شود که شرکت‌ها برای کنار زدن رقبای خود نرخ هایی را اعلام می کنند که در حقیقت برایشان ضرر است.

البته از سوی دیگر ممکن است برخی شرکت‌ها برای بالا نگه داشتن قیمت با یکدیگر تبانی کنند و یک قیمت پایه را در نظر بگیرند که ریشه این تخلفات باید شناسایی و سوزانده شود.

غوابش تصریح کرد: افزایش قیمتی که اکنون در بازار مشاهده می‌شود توسط دلالان اتفاق افتاده و هنوز هیچ ایرلاینی افزایش قیمت نداده است. مشخص است برخی افراد سودجو از شرایط کنونی سوءاستفاده می‌کنند و این موضوع هر چه سریع‌تر باید پیگیری و آزادسازی اجرا شود تا مردم تکلیف خود را بدانند؛ چراکه در غیر این صورت منافع مردم قربانی می شود و دلالان به بهانه آزادسازی هرکاری که خواستند می‌کنند.

سایت‌های غیرمجاز و لزوم ورود پلیس فتا

همچنین، مقصود اسعدی‌سامانی دبیر انجمن شرکت‌های هواپیمایی در گفت‌وگو با جام‌جم گفت: برخی سایت‌های غیرمجاز نسبت به فروش بلیت‌ برخی پروازها اقدام می‌کنند که وجود خارجی ندارد و معضل اصلی برهم خوردن قیمت بلیت هواپیما پس از آزادسازی، این سایت‌ها هستند. طی جلساتی که با شرکت‌های هواپیمایی داشتیم هنوز هیچ شرکتی اقدام به افزایش قیمت نکرده و نسبت به این رشد قیمت‌ها ناراضی هم هستند. وی افزود: در حال حاضر هر چه اضافه قیمت در بلیت‌ها دریافت می شود نه به سیستم هواپیمایی تزریق می‌شود و نه به شرکت‌های هوایی می‌رسد بلکه این دلالان هستند که سود کسب می‌کنند. این دلالان بلیت شرکت‌های هواپیمایی را بعد از چند دست واسطه تهیه کرده و در سایت‌ها عرضه می‌کنند. در نهایت نیز قربانی بزرگ این موضوع مردم هستند که قیمت‌های بالایی را می‌پردازند.

دبیر انجمن شرکت‌های هواپیمایی تصریح کرد: برای جلوگیری از این کار باید سازمان هواپیمایی کشوری به همراه قوه قضاییه، نیروی انتظامی و پلیس فتا یک اقدام گسترده در این زمینه انجام دهند و افراد متخلف را در فروش و در بر هم زدن قیمت بلیت هواپیما شناسایی و با آنها برخورد کنند.وی اضافه کرد: آزادسازی نرخ بلیت به معنای این است که این نرخ توسط عرضه و تقاضا تعیین شود. برای نمونه با توجه به ایام شهادت امام رضا علیه‌السلام مسافران مشهد مقدس بیشتر هستند و باعث شده تقاضای زیاد منجربه افزایش قیمت شود، اما در عین حال بلیت مشهد ـ تهران حتی 60 هزار تومان هم مشتری ندارد.