موفقیت عضو هیئت علمی دانشگاه آزاد اسلامی در کشف داروی «صرع»/ وقتی علم و پژوهش با تحریم مبارزه می‌کند

گروه استان‌های خبرگزاری آنا- حسین عقابی؛ مقاله علمی پژوهشی عضو هیئت علمی دانشگاه آزاد اسلامی واحد مرند با عنوان «بررسی اثر ضدتشنج داروی فلوکستین بر موش‌های صحرایی wistar» که نتیجه تحقیقات آن منجر به کشف داروی درمان صرع (Epilepsy) شد به‌تازگی در نشریه بین‌المللی Neurological Disorders & Epilepsy Journal آمریکا قبول و منتشر شده است.

این مقاله با عنوان انگلیسی «Anti-Seizure Effects of Fluoxetine on Rats with Susceptibility to Audiogenic Seizures» توسط محمدرضا مجیدی از اعضای گروه علوم زیستی و پزشکی عضو هیئت علمی دانشگاه آزاد اسلامی مرند به نگارش درآمده است. هدف از این پژوهش بررسی اثرات فلوکستین بر تشنج در موش‌های صحرایی ویستار -که دارای حساسیت بالا به استرس صوتی بوده‌اند- بیان شده است.

باعث خوشحالی است در حالی که با آمریکا در ستیز هستیم و ما را تحریم کرده مقاله‌ «بررسی اثر ضدتشنج داروی فلوکستین بر موش‌های صحرایی wistar» در ژورنال آمریکایی نمایه می‌شود

این پژوهش با همکاری گروهی متشکل از پروفسور آناتولی آنازمزف، نورولوژیست مشهور روسی از آکادمی علوم روسیه، پروفسور خدیجه اسماعیل اوآ از آکادمی علوم آذربایجان و نگارنده مقاله که عضو هیئت علمی دانشگاه آزاد اسلامی ناحیه مرند است، انجام‌گرفته است. نتیجه حاصل از این مقاله به کشف یکی از داروهای مؤثر بر درمان Epilepsy (صرع) منجر شده که این دارو مراحل آزمایشی خود را می‌گذراند.

بیشتر بخوانید:

کشف داروی درمان صرع

به همین مناسبت با محمدرضا مجیدی محقق و از اعضای گروه علوم زیستی و پزشکی عضو هیئت علمی دانشگاه آزاد اسلامی مرند به گفتگو نشستیم تا از مراحل کشف یکی از داروهای مؤثر بر درمان Epilepsy (صرع) و چگونگی استفاده از این دارو برای درمان صرع آگاه شویم. گفتگو را با هم در ادامه خواهیم خواند.

آنا: چه زمانی «بررسی اثر ضدتشنج داروی فلوکستین بر موش‌های صحرایی» را آغاز کردید و مراحل کار و تحقیق چگونه بود؟

مجیدی: سال 2013 در آکادمی علوم آذربایجان در بخش فیزیولوژی اعصاب، روی دو دارو - که از داروهای پرمصرف اعصاب بود- کار می‌کردیم.کار را روی حیواناتی که فیزیولوژی مشابه بدن انسان دارند مانند نوع خاصی از موش به نام«رت» انجام می‌دادیم. اینها حیواناتی بودند که به‌صورت درصدی در آزمایش مورد آنالیز قرار دادیم و متوجه شدیم که هفت درصد این حیوانات دچار صرع و غش هستند.

بعد از کار روی این حیوانات باید آنها را کشته و نمونه‌برداری مغزی انجام دهیم؛ اما به آنها داروی فلوکستین تزریق کردیم. بعد از گذشت مدتی با کمال تعجب دیدیم که بر اثر مصرف این دارو کلاً صرع  آنها از بین رفته و متوجه شدیم که «فلوکستین» باعث شده این بیماری در آنها از بین رود. این مسئله را به استاد راهنمای خودم و استاد راهنمای وی که در روسیه فردی واقعاً مقتدر در علم نورولوژی بود، اعلام و روی این موضوع تحقیق کردیم.

دوزهای مختلفی از این دارو برای درمان صرع آزمایش شده که اکنون مراحل آزمایشی خود را می‌گذراند و اتحادیه دارویی اروپا هم آن را تأیید کرده و به‌زودی طی چند ماه آینده به بازار خواهد آمد.

آنا: آیا این تحقیقات را به تنهایی انجام دادید؟

مجیدی: تحقیقات برای کشف داروی صرع با همکاری سه کشور انجام شد، بنده از ایران، پروفسور خدیجه اسماعیل اوآ از آکادمی علوم آذربایجان و پروفسور آناتولی آنازمزف، نورولوژیست مشهور روسی از آکادمی علوم روسیه در این تحقیق حضور داشتیم.

آنا: آزمایش‌ها در ایران انجام شدند؟

مجیدی: متد و روش انجام آزمایش‌ها و تحقیقات خیلی مهم بود و این روش را در ایران انجام دادیم و به نتایج خوبی رسیدیم؛ اما هسته اولیه آن در آکادمی علوم آذربایجان شکل گرفت.

آنا: تاکنون در این مسیر حمایتی از شما صورت گرفته است؟

مجیدی: اصلاً حمایتی نشده است! به‌دلیل اینکه این کار تحقیقی برای گرفتن درجه علمی بوده و از لحاظ اقتصادی چیزی به‌جز لوح سپاس دریافت نکرده‌ام. همه  هزینه‌های انجام‌شده به عهده خودمان است و کمکی از سوی دانشگاه صورت نگرفته است؛ اما آمادگی دارم با استفاده از تجربیاتم، تحقیقات خود را در صورتی که لابراتوار، امکانات و شرایط باشد در ایران و در واحد دانشگاهی مرند یا هر جای دیگر که مقدور باشد، ادامه دهم و نتایج بهتری به دست بیاورم.

آنا:‌ آیا این دارو روی انسان هم آزمایش شده است؟

مجیدی: خیر؛ زیرا در مرحله اولیه هستیم و در آزمایش‌های اولیه هیچ‌گاه از انسان استفاده نمی‌شود؛ بلکه همیشه از حیوانات آزمایشگاهی استفاده می‌شود که مشخصات فیزیولوژیک مشترک زیادی با انسان دارند. ازجمله حیواناتی که در لابراتوارها زیاد استفاده می‌شوند، خرگوشی به نام آنگوره و دو نوع موش بوده که یکی از آنها موش‌های کوچک آزمایشگاهی و دیگری موش‌های بزرگ صحرایی به نام wistar هستند، wistar از هر لحاظ به انسان خیلی شبیه است؛ بنابراین 99 درصد تحقیقات روی این گونه از موش‌ها انجام می‌گیرد. حتی روی حیوان ماده کار نمی‌کنند، روی حیوان نر کار می‌کنند که هورمون‌های جنسی‌ هیچ‌ تأثیری نداشته باشد.

آنا:‌ آیا این دارو مجوز و تأییدیه نهایی برای استفاده بیماران صرع گرفته است؟

مجیدی: پروفسور آناتولی آنازمزف این دارو را به اتحادیه دارویی اروپا ارائه کرده و آنها هم تمهیدات لازم را برای آن فراهم کرده‌اند و در حال طی کردن مراحل آزمایشی خود است؛ اما در مواردی که صرع خیلی شدید باشد در برخی از مراکز از این دارو برای محو کلی غش استفاده می‌شود؛ اما اینکه به‌صورت عمومی منتشر شود، خیر.

آنا:‌ پس از گذشت چند سال از این آزمایش چرا هنوز محصول آن به تولید انبوه نرسیده است؟

مجیدی:‌ سال 2013 تحقیق روی این دارو آغاز شده و به‌تازگی به نتیجه رسیده است. معمولاً دارو اگر در مورد بیماری بسیار حادی نباشد هیچ موقع سریع پخش نمی‌شود. برای نمونه در مورد همین بیماری کرونا محققان نزدیک به هشت ماه است که کار می‌کنند هنوز به نتیجه‌ای نرسیده‌اند. تازه یک سال و نیم هم فرصت می‌خواهد تا اینکه بتوانند واکسنی بسازند که بخشی از بیماری کرونا را جوابگو باشد.

دوزهای مختلفی از این دارو برای درمان صرع آزمایش شده که اکنون مراحل آزمایشی خود را می‌گذراند و اتحادیه دارویی اروپا هم آن را تأیید کرده و به‌زودی طی چند ماه آینده به بازار خواهد آمد.

صرع هم بیماری است که هفت درصد انسان‌ها را درگیر می‌کند. تازه از آن هفت درصد، فقط در دو درصد آنان صرع بروز پیدا می‌کند و در پنج درصد دیگر به‌صورت نهفته در انسان‌ها باقی می‌ماند. این را مثلاً برای دو درصد مردمی که احیاناً دچار این بیماری هستند به کار می‌برند و چندان ضرورت اورژانسی در آن نیست؛ اما طبیعتاً اگر بخواهند بیماری را درمان کنند و اهمیت داشته باشد، کار می‌کنند.

آنا: و سخن آخر...

مجیدی: باعث خوشحالی است در حالی که با آمریکا در ستیز هستیم و ما را تحریم کرده مقاله‌ «بررسی اثر ضدتشنج داروی فلوکستین بر موش‌های صحرایی wistar» در ژورنال آمریکایی Neurological Disorders & Epilepsy Journal که ضریب اثربخشی بالایی دارد پس از پذیرش و قبول شدن به چاپ رسیده که به نظرم این هم نوعی مبارزه است.

سیاسی نیستم؛ اما بالاخره ایرانی و مسلمان هستم و باید این مسئله را در نظر بگیریم، حال که نمی‌توانیم سلاح در دست گرفته و مقاومت کنیم؛ بنابراین حداقل با علم خود آن هم در قلب آمریکا یک مجله معتبر اعصاب وقتی این مقاله را چاپ می‌کند، یک پیروزی بزرگ بوده و برای کل دانشگاه افتخار است.

این تحقیق به‌عنوان کار دانشجویی و در ادامه تحصیلات، علاقه شخصی و افزون بر مطالب درسی بود. جزء برنامه تحصیلی نبود؛‌ بلکه کنجکاوی باعث شد نتیجه این تحقیق را به دست بیاورم و ببینم که در مورد صرع تأثیری دارد یا نه. توصیه‌ام به کسانی که اهل تحقیق و مطالعه هستند و دوست دارند در این مورد کار کنند، از هر طریقی که دوست داشته باشند، آدرس دانشگاه آزاد اسلامی واحد مرند مشخص است، ارتباط داشته باشند تا بتوانیم کارهایی برای کشور در این عرصه انجام دهیم و توصیه‌ام این است که به‌ویژه جوانان روی این تحقیق کار کنند و نگذارند این کار روی زمین بماند.

برای نمونه مدتی قبل دانشجوی داروسازی دانشگاه استانبول به ذهنش رسیده که روغن دست‌ساز مادر خود- که اصطلاحاً به آن «روغن تخم‌مرغ» می‌گویند- را به‌عنوان دارو مورد استفاده قرار دهد به همین دلیل با همکاری هم آن را تجزیه کرده و روی زخم حیوانات آزمایش کردیم که نتیجه خوبی داشت و زخم‌ها خیلی زودتر ترمیم شدند. روی انسان هم چند بار برای از بین بردن لکه‌ها و آثار زخم و خیلی چیزهای دیگر آزمایش کردیم. در مجموع این موضوعات چه از ناحیه دانشجو مطرح شود یا به ذهن ما برسد، به‌دلیل روحیه کنجکاو خود علاقه زیادی دارم.

انتهای پیام/4121/4062/