از عقب ماندگی 4 میلیون واحدی تولید مسکن تا آمارهای صعودی اجاره‌نشینی

‌به گزارش گروه اقتصادی خبرگزاری آنا، مسکن یکی از نیازهای حیاتی انسانی است که به دلیل عقب‌ماندگی‌های کشور در تولید و عرضه مسکن  ابعاد مهم اقتصادی و اجتماعی و سیاسی نیز پیدا کرده است. نتایج سرشماری عمومی نفوس و مسکن ایران مربوط به سال 1355 تا 1395 نشان می‌دهد که جمعیت کشور دو برابر شده، تعداد شهرهای بزرگ و پرجمعیت از 23 شهر به 98 شهر، شهرنشینی از 47 درصد به  74 درصد  و همچنین تعداد خانوار از 6/7 میلیون به 24/1 میلیون خانوار افزایش یافته است. با این حال تعداد واحد مسکونی از حدود 5/3 میلیون واحد به 22/8 میلیون واحد رسیده است.

براساس گزارش مرکزپژوهش‌های مجلس شورای اسلامی مقایسه تعداد خانوار و تعداد واحد مسکونی در کشور در دوره‌های ده ساله نشان می‌دهد که در همه دوره‌ها بیش از یک میلیون واحد مسکونی کمبود بخش مسکن بوده است. این موضوع موجب شده تا انباشت تقاضای مسکن در کشور این کالا را از مصرفی‌بودن به یک کالای سرمایه‌ای تبدیل کند و بازار آن را دچار تحولات و تلاطم‌های بسیاری کند. مهم‌ترین نتیجه کمبود عرضه مسکن در 40 سال اخیر افزایش افسارگسیخته قیمت‌ خرید و اجاره‌نشینی در کشور بوده که نتیجه آن افزایش سهم مسکن در سبد هزینه‌ای خانوار بوده است به نحوی که در آخرین گزارش‌های بانک مرکزی سهم مسکن در هزینه‌های هر خانوار از حدود 30 درصد سال 96 به نزدیک 50 درصد در سال 97 رسیده است. همچنین  میزان مالکیت مسکن در ایران که همیشه بیش از 70 درصد بوده، در دهه‌های گذشته کاهش یافته و پس از سال 95 نیز به کمتر از 70 درصد رسیده است.

بررسی سرشماری عمومی نفوس و مسکن سال 1395 و سال 1355 نشان می‌دهد که تعداد خانوارهای ساکن در واحدهای اجاره‌ای مسکنونی معمولی 7/2 افزایش یافته که نشان دهنده افزایش اجاره نشینی در کشور است.

جدول فوق  دورنما و آینده پژوهی مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی از وضعیت بخش مسکن در پایان گام دوم انقلاب اسلامی است که بر اساس این گزارش، تعداد واحد مسکونی در کشور از 29/2 میلیون واحد به 48میلیون واحد خواهد رسید همچنین براساس این گزارش درصد اجاره نشینی در هر ده ساله افزایش خواهد یافت و از 31 درصد در سال 95 به 42 درصد در 1405 و در نهایت پس از طی یک روند صعودی و نزولی در دهه‌های مختلف 40 ساله دوم انقلاب، میزان اجاره‌نشینی در پایان سال 1437 به 33 درصد خواهد رسید.

ضرورت انکار ناپذیر ورود دولت به تولید مسکن

با توجه به انباشت بیش از یک میلیون تقاضای مسکن در هر دهه، بخش مسکن نیازمند تولید 4 میلیون و 76 هزار واحد مسکن جدید است تا عقب‌ماندگی‌های عرضه مسکن در کشور بهبود پیدا کند. این درحالی است که براساس آمارها در 4 سال اخیر میزان تولید مسکن در کشور روند کاهشی را طی کرده است. طبق آمارهای طرح جامع مسکن تعداد واحد تولید شده در سال 92، 820 هزار واحد بوده که این آمار در سال 95 به 390 هزار رسیده است. همچنین براساس آخرین آمار وزارت راه و شهرسازی  در سال ۱۳۹۷ تعداد واحد مسکن تولید شده به ۲۹۸/۵ هزار واحد مسکن شهری و  در سال ۱۳۹۸ به ۱۰۰ هزار واحد کاهش یافته است. تداوم این روند به طور قطع انباشت تقاضای مسکن در کشور را افزایش خواهد داد و از سوی دیگر روند صعودی قیمت مسکن نیز بیش از گذشته خواهد شد.

با این حال ورود دولت به بخش تولید مسکن یک ضرورت انکارناپذیر است تا  عقب‌ماندگی‌های این بخش در دهه‌های گذشته جبران شود. اما تاکنون برخلاف این روش دنبال شده است. پس از اجرای مسکن مهر به عنوان بزرگترین طرح تولید مسکن در کشور، طرح‌های دولتی دیگر عموما با موفقیت در تولید مسکن روبرو نشده است. یکی از دلایل مهم کاهش تمایل دولت به حضور در بخش مسکن به عنوان طراح طرح‌های تولید مسکن بوده که موجب شده سهم سهم دولت در بخش تولید مسکن نیز کاهش یابد. براساس گزارش مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی این شاخص از بیش از 20 درصد در سال‌های قبل انقلاب به حدود 5 درصد رسیده است.

انتهای پیام/4141