ساخت یک مجموعه امکان تولید هزینه‌ای جدید

گروه استان‌های خبرگزاری آنا؛ الهام رضایی‌هزاوه نخستین دانش‌آموخته دکتری تخصصی ریاضی دانشگاه آزاد اسلامی واحد خرم‌آباد، اوایل بهمن ماه جاری با موفقیت از رساله خود با عنوان «ارزیابی عملکرد واحدهای تصمیم‌گیرنده در تحلیل پوششی داده‌ها در محیط غیررقابتی (مطالعه موردی: شرکت پالایش نفت امام خمینی شازند) با راهنمایی رضا فلاح‌نژاد و مسعود صانعی و مشاوره محمد ایزدی‌خواه با نمره عالی دفاع کرد.

از این رساله چهار مقاله استخراج شد که یکی از آنها «ساخت یک مجموعه امکان تولید هزینه‌ای جدید و تجزیه هزینه مشاهده شده واقعی برای DMU تحت ارزیابی در آن تحت فضای غیررقابتی در DEA» بود که در ژورنال ISI،  Rairo Operation Research  با ضریب تأثیر مثبت از کشور فرانسه به چاپ رسیده است.

چکیده مقاله دانش‌آموخته دکتری تخصصی ریاضی دانشگاه آزاد اسلامی واحد خرم‌آباد به شرح زیر است:
تحلیل پوششی داده‌ها (DEA) ابزار مناسبی برای تخمین زدن انواع کارایی‌های مختلف ازجمله کارایی هزینه‌ای است. در فضای هزینه‌ای دو حالت مختلف را پیش رو داریم: اول آنکه قیمت‌ها برای همه واحدهای تصمیم‌گیرنده (DMUS) یکسان باشند (فضای کاملا رقابتی (و دیگر آنکه قیمت‌ها از هر DMU به DMUی دیگر متفاوت باشد (فضای غیررقابتی).

واضح است که در دنیای واقعی قیمت‌ها همیشه یکسان  نیستند و در نتیجه ارزیابی انواع کارایی‌ها بر پایه فرض فضای رقابتی همیشه نتایج درستی را ارائه نمی‌دهد. در این مقاله یک روش جدید برای ارزیابی اندازه کارایی هزینه و کارایی درآمد  و سود  در فضای غیررقابتی ارائه می‌شود.

در این مقاله مجموعه امکان تولید هزینه‌ای جدیدی پیشنهاد داده می‌شود که در آن DMUها علاوه بر آنکه با قیمت‌های خودشان مورد ارزیابی قرار می‌گیرند با قیمت‌های سایر MDUها هم ارزیابی خواهند شد. همچنین یک تجزیه جدید نیز برای هزینه واقعیDMU  مشاهده شده بر پایه مدل کارایی هزینه ارائه شده در مجموعه امکان تولید هزینه‌ای پیشنهادی ارائه می‌شود که با کمک آن می‌توان هزینه واقعی مشاهده شده  هر DMU را با مجموع چندین اتلاف از نوع تکنیکی و هزینه‌ای و تخصیصی نشان داد.

برتری این روش نسبت به روش‌های قبلی در آن است که در اینجا تجزیه‌ای که برای هزینه واقعی مشاهده شده ارائه می‌شود، دقیق‌تر است؛ زیرا منابع ناکارایی جدیدی تعریف شده و به این تجزیه اضافه شده؛ بنابراین این تجزیه شامل منابع ناکارایی بیشتری است.

نتیجه‌گیری

در مطالعات پیشین، کارایی هزینه در مجموعه امکان تولید هزینه‌ای    مورد ارزیابی قرار گرفته بود. در آن مطالعات هزینه واقعی مشاهده شده برای   به چند ناکارایی تجزیه شد. به نظر می‌رسد که این تجزیه کامل نیست، پس تلاش کردیم تجزیه جدیدی از هزینه واقعی مشاهده شده برای   در مجموعه امکان تولید هزینه‌ای جدیدی موسوم به    ارائه دهیم که در این تجزیه تعداد ناکارایی‌ها و در نتیجه تعداد اتلاف‌ها (کمبودها) بیشتر از حالت‌های قبل خواهد بود.

برای این منظور با استفاده از داده‌های قیمتی که برای هر واحد تحت ارزیابی مشخص شده است و با ضرب کردن ورودی و خروجی‌های هر واحد در اطلاعات قیمتی سایر DMUها و با کمک روابط ریاضی مجموعه امکان تولید جدیدی ساخته شد که تعداد DMUهای آن در مقایسه با مجموعه امکان تولید اولیه بیشتر است.

برخی از این DMUها که در اطلاعات قیمتی خود ضرب شده‌اند DMU)های هزینه‌ای حقیقی) در مجموعه امکان تولید قبلی هم قابل مشاهده بودند؛ اما برخی دیگر که از حاصل ضرب ورودی و خروجی‌های یک DMU در اطلاعات قیمتی سایر DMUها به‌وجود آمده‌اند (DMUهای مجازی) که در مجموعه امکان تولید قبلی مشاهده نمی‌شدند. 

این تغییر در تعداد DMU ها باعث تغییر در مرز کارایی شده و در نتیجه امتیازات کارایی ارزیابی شده در مجموعه جدید برای هر DMU حقیقی با امتیاز کارایی ارزیابی شده برای همان  DMU حقیقی در مجموعه امکان تولید قدیم متفاوت است. این تفاوت در اندازه کارایی یک DMU در دو مجموعه امکان تولید نشانگر وجود منابع ناکارایی بیشتر در مجموعه امکان تولیدی است که تحت آن امتیاز کارایی کمتری برای DMU ارزیابی شده است؛ بنابراین با شناسایی این منابع ناکارایی جدید، قادر هستیم هزینه واقعی مشاهده شده برای هر DMU که از حاصل ضرب اطلاعات قیمتی ورودی‌ها در خود آن ورودی‌ها به دست می‌آید را به اتلاف‌هایی که هر کدام ناشی از یک منبع ناکارایی هستند، تجزیه کنیم و با علم به این منابع ناکارایی می‌توانیم بکوشیم تا این منابع ناکارایی و در نتیجه این اتلاف‌ها را از بین بین ببریم و یا به حداقل برسانیم و نهایتاً امتیازات کارایی را بهبود ببخشیم.

انتهای پیام/4062/