نیاز پژوهشگران به علوم انسانی و ضرورت گفتمان سازی پژوهشی

به گزارش خبرنگار حوزه آموزشی و پژوهشی گروه دانشگاه خبرگزاری آنا، منصور غلامی پیش از ظهر امروز در مراسم هفته پژوهش که در پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی اظهار کرد: پژوهش از ستون‌های بنیادین جامعه است به‌همین خاطر است که هفته پژوهش را برای ارج نهادن به دستاوردهای پژوهشی گرامی می‌داریم، نتایج این طرح‌ها در سال‌های آینده نمایان می‌شود.

بیشتر بخوانید:

مرکز سیاست‌گذاری علوم انسانی ایجاد شود/ علوم انسانی در کشور تحقیر شده است

وی افزود: پژوهشگاه علوم انسانی یکی از نهادهای معتبر است علوم انسانی جایگاه بالایی دارد. علوم انسانی سبب پیشرفت کشور می‌شود. پژوهشگاه علوم انسانی توانسته از پژوهش‌های علمی به پژوهش‌های کاربردی برسد، پژوهشگران علوم دیگر نیز به پژوهش‌های علوم انسانی نیاز دارند.

وزیر علوم، تحقیقات و فناوری گفت: ضرورت گفتمان سازی پژوهشی بسیار اهمیت دارد، برای رسیدن به هویت مستقل باید علوم انسانی را مدنظر داشت، ایران باوجود قدمتش پتانسیل‌های لازم را در این زمینه دارد. از میان معارف علوم بشری، علوم انسانی باید فعالانه عمل کند، علوم انسانی همچنین باید فضای نقد و تحلیل را فراهم کند. با توجه به اینکه خرد فرهنگ‌ها در کشور زیاد است باید مودت در اقوام مدنظر قرار گیرد.

غلامی تصریح کرد: علوم انسانی می‌تواند الگوهای همدلی و تفاهم را فراهم آورد؛ این‌گونه می‌توان به سمت حل چالش‌های اجتماعی گام برداشت. پژوهشگاه علوم انسانی در این مسیر اقداماتی خوبی انجام داده و با ادامه این روند می‌توان شاهد اتفاقات خوبی در آینده بود.

منصور غلامی گفت: بی‌تردید پژوهش از جمله ستون‌های بنیادین پیشرفت و شکوفایی استعدادها و توانمندی‌های اعضای هر جامعه است. اختصاص هفته‌ای در سال به منظور پاسداشت و تأکید بر اهمیت اهتمام به آن، کاملاً موجه و شایسته قدردانی است. موجب خوشحالی است که در این ایام مغتنم در خدمت شما عزیزان در بزرگ‌ترین پژوهشگاه علوم انسانی کشور که یکی از نهادهای نمادین در فرآیند تمدنی و فرهنگی کشور است، حضور دارم. چرا که در سایه علوم انسانی و چنین دانش‌ها و معرفتی است که دستیابی به توسعه دیگر دانش‌ها و پیشرفت فراگیر و تعالی جامعه میسر می‌شود.

وی افزود: از این روی فرصتی درخور تلقی می‌شود که در جمع فرهیختگانی حضور داشته باشم که نه‌تنها در پیشبرد و اعتلای پژوهش‌های علوم انسانی در کشور نقشی اساسی دارند بلکه در دیده‌بانی و نقد دیدگاه‌ها و اندیشه‌های جهانی به فعالیت اثربخش مشغولند و لازم است به واسطه آن، از مسئولان پژوهشگاه تشکر کنم.

وزیر علوم، تحقیقات و فناوری اظهار کرد: در سال‌های اخیر که رویکرد کاربردی‌سازی دانش و عطف آن به موضوعات و مسائل مبتلابه جامعه به عنوان سیاست راهبردی در دستور کار پژوهشگاه قرار گرفته است، به نظر می‌رسد با توجه به درهم‌تنیدگی این مسائل با مقولات بنیادینی چون انسان و فرهنگ، لازم است پژوهش‌های راهگشا در حوزه‌های مختلف مطالعاتی علوم انسانی بیش از پیش مورد توجه قرار گیرد و راهکارهای همه‌جانبه‌ای برای افزایش اثربخشی آن در میان اعضای جامعه تدبیر شود.

غلامی تاکید کرد: بر این اساس می‌خواهم سخن خویش را به اولویت‌هایی معطوف کنم که با لحاظ آنها می‌توان به افاده فایده بهینه در این قلمرو امید داشت. از جمله نخستین مسائلی که باید از منظر پژوهش‌های کاربردی اثربخش در مرکز توجه قرار گیرد، هدف‌گذاری علوم انسانی در زمینه تقویت گفتمان بومی‌سازی و تناسب و تناظر دستگاه‌های پژوهشی این حوزه است. طبعاً در این مسیر، مسئله‌یابی پژوهشی این حوزه هم واقع‌بینانه‌تر خواهد شد و هم با نظام نوآوری و فرآوری‌سازی نتایج علم انطباق پیدا خواهد کرد. حتی در حوزه هویت، تعیین راهکارهای علمی و روش‌مند تداوم و بالندگی آن، آینده تعاملات ما با جهان، آینده نسل‌ها و مسئله هویت آنان نیز از مطالعات مسئله‌محورعلوم انسانی برخواهد آمد.

وی بیان کرد: ابعاد حقوق شهروندی در دنیای معاصر نیز در زمره مسائل علوم انسانی است. هر عضو جامعه برای آنکه موقعیت خود را در نظام اجتماعی و سلسله‌مراتب فعالیت‌های معطوف به پیشرفت درونی کند، در درجه نخست نیازمند آن است که درک روشنی از هویت خود به دست آورد.

وزیر علوم، تحقیقات و فناوری خاطرنشان کرد: تردیدی نیست که برای رسیدن به هویتی مستحکم و قابل اتکا، گنجینه تاریخی و تمدنی جامعه مانند منبعی لایزال عمل کند و به لطف خداوند جامعه ایرانی به واسطه سابقه تمدنی ژرف و میزان فرهنگی غنی، این ظرفیت را دارد که همواره بنیادهای هویتی پایدار را فراهم آورد.

غلامی ادامه داد: باید توجه داشت که مؤلفه‌های تقویت هویت در دوران‌های مختلف متنوع است. مؤلفه‌های آن شامل درک وظایف مختلف در قبال فرهنگ، هنجارها، محیط زیست، مشارکت سیاسی، حراست از پالودگی زبانی، احترام به تنوع قومی و مذهبی و امثال آن است. حق مشارکت در آفرینش و تحول فرهنگ، مشارکت انتقادی در فرآیندهای برنامه‌ریزی و سرمایه‌گذاری، دیده‌بانی دائمی به اجرای سیاست‌ها و به عینیت رساندن احساس مسئولیت اجتماعی در سطوح مختلف فردی، اجتماعی و سیاسی و پایبندی به آداب و رسوم خرده‌فرهنگی هم حقوقی است که هر شهروند باید به‌طور عادلانه از آن برخوردار باشد و هم از عوامل مهم تقویت تعلق ملی و هویت ما به شمار می‌رود.

وی همچنین تصریح کرد: تردیدی نیست که از میان معارف مختلف بشری، این علوم انسانی است که می‌تواند و باید در این عرصه حضور فعال و راهگشا داشته باشد و صورت‌بندی‌های عملیاتی مشخصی را برای تحقق آن تدوین کند. برای رسیدن به چنین هدفی، اولویت دیگر علوم انسانی باید مشارکت مؤثر در تثبیت فرهنگ، نقد و گفتگو در جامعه باشد. جامعه ما به واسطه حضور خرده‌فرهنگ‌های مختلف از فرصت بی‌نظیری برای تبیین اندیشه‌های مختلف بهره‌مند است.

وزیر علوم، تحقیقات و فناوری افزود: اکنون بیش از هر چیز به تقویت اصول گفتگوی مسالمت‌آمیز، مودت‌آفرین و معطوف به تفاهم نیازمند است. فرصت مورد بحث در صورتی که بر پایه گفتگوی معطوف بر تفاهم مورد توجه قرار گیرد، ثمرات گران‌قدری برای جامعه به همراه خواهد داشت و از سوی دیگر در این مقطع، جامعه ما اگر در چارچوب گفتگویی جای نگیرد، می‌تواند زمینه‌ساز تعارض و حتی خشونت واقع شود. علوم انسانی فراهم‌آورنده مرجعی است که می‌تواند الگوهای گفتگوی انتقادی معطوف به تفاهم و همدلی را در جامعه فراهم آورد.

غلامی گفت: با لحاظ کردن چنین مبانی روشنی است که می‌توان در مسیر رفع آسیب‌های اجتماعی مختلفی که امروزه جامعه ما درگیر آن است گام برداشت. وجود و گسترش آسیب‌های اجتماعی بزرگ‌ترین مسئله‌ای است که هر جامعه در مسیر حفظ قوام خویش با آن روبه‌رو می‌شود. با تکیه بر دستاوردهای پژوهش‌های کاربردی و راهبردی بین رشته‌ای علوم انسانی، می‌توان برای کاهش آسیب‌ها اقدامات مؤثری را انجام داد. تربیت نیروهای کارشناس و متخصص برای تحقق در زوایای مختلف آسیب‌های اجتماعی و ارائه راه‌حل‌های عملی و هدفمند در حوزه‌های مختلف علوم انسانی و تدوین پرسش‌های شفاف در خصوص چیستی این آسیب‌ها و راه‌حل‌های رفع آنها از جمله اولویت‌های دیگری است که لازم است دانشگاه‌ها و مؤسسات آموزش عالی به آن اهتمام ویژه‌ای داشته باشند.

وی اقدامات نوآورانه صورت گرفته در سال‌های اخیر در پژوهشگاه علوم انسانی مطالعات فرهنگی را مغتنم برشمرد و تاکید کرد: انجام طرح‌های پژوهشی و راهبردی و ماندگار اجرا شده و در حال اجرا و برنامه‌ریزی‌های صورت گرفته برای کاربردی‌سازی علوم انسانی در وجوه مختلف آموزشی و پژوهشی و سیاست‌گذارانه آن، نویدبخش آن است که می‌توان به ثمرات رویکردی مسئله‌محور در مواجهه با مسائل اجتماعی و تبیین بنیادهای یک جامعه سالم و هنجارمند امید بست. پژوهشگاه می‌تواند با بهره‌گیری از مشارکت و همراهی دیگر دانشمندان علوم انسانی در نهادهای دیگر آموزشی و پژوهشی بیش از پیش در این مسیر گام بردارد و چتر فراگیرتری را برای انجام پژوهش‌های قوام‌یافته و ثمربخش فراهم آورد. با تداوم این رویکردها و حمایت‌های لازم از آن، پژوهشگاه می‌تواند نقش مؤثرتری در پویایی و تداوم نظام تولید علم و نوآوری در کشور ایفا کند.

انتهای پیام/4040/4084/