ابن ابی‌لیلی، فقیه دوستدار امیرالمومنین (ع)

به گزارش خبرنگار حوزه آیین و اندیشه گروه فرهنگ و هنر خبرگزاری آنا، بارها شنیده‌ایم که گذشته چراغ راه آینده است. این چراغ، روشنگر مسیری است که به ساختن بنای تمدن ایرانی اسلامی می‌انجامد. چراغی که انوار روشنگرش حاصل تلاش صدها حکیم، هنرمند و فیلسوف مسلمان است که از قرن‌ها پیش خشت به خشت این بنای سترگ را روی هم گذاشته‌اند.

با شما مخاطب گرامی قراری گذاشته‌ایم تا هر روز به بهانه عددی که تقویم برای تاریخ آن روز به ما نشان می‌دهد، به زندگی یکی از مشاهیر و بزرگان تاریخ کهن ایران و اسلام مختصر اشاره‌ای کنیم تا بتوانیم پس از یک سال، با این انوار روشنگر چراغ تمدن و فرهنگ آشنا شویم. به این منظور هر روز صبح، بخشی از تاریخ کهن خود و افتخارات آن را مرور خواهیم کرد.

برای خوشه‌چینی از این خرمن دانش و فرهنگ، جلد اول کتاب «تقویم تاریخ فرهنگ و تمدن اسلام و ایران» تألیف دکتر علی‌اکبر ولایتی که به سال ۱۳۹۲ در انتشارات امیرکبیر به زیور طبع آراسته شده، بهره برده‌ایم.

ابوعیسی عبدالرحمان بن یسار انصاری کوفی، معروف به «ابن ابی لیلی»، فقیه، قاضی و محدث شیعی قرن اول هجری قمری است.

تاریخ ولادت او معلوم نیست، اما در منابع آمده است که در زمان خلافت عمر به دنیا آمد . پدر او، ابولیلی مدنی انصاری و از یاران پیامبر اکرم (ص) بود که همراه وی در جنگ احد و جنگ‌های پس از آن شرکت داشت و سپس به کوفه رفت و در کنار حضرت علی(ع) جنگید و در رکاب او در جنگ صفین شهید شد.

عبدالرحمان از محدثان بنام مسلمان است که از افراد بسیاری حدیث شنید. وی در مسائل فقهی و علم احکام صاحب نظر بود و در حدیث نیز شهرت بسیاری داشت و کسان بسیاری از او روایت کرده‌اند، از جمله پسرش عیسی، ممجاهد بن جبر، حکم بن عتیبة، ثابت البنانی، سلیمان الاعمَش، زید بن حارث، عطا بن سائب، اسماعیل بن ابوخالد، عبدالملک بن عمیر، ابواسحاق شیبانی، یحیی بن جزار و نوه خود عبدالله بن عیسی.

اکثر رجال‌شناسان ابن ابی لیلی را به نیکی و پارسایی و پرهیزکاری ستوده‌اند و او را ثقه دانسته‌اند. وی از پیروان حضرت علی(ع) و از مدافعان او در برابر مخالفان بود. ابن ابی لیلی در جنگ‌های جمل و صفین و نهروان نیز شرکت داشت و برخی از رویدادهای صفین را نیز روایت کرده است.

وی پس از به شهادت رسیدن حضرت علی(ع) نیز در راه او پایدار بود. در روزگار فرمانروایی حجاج بن یوسف ثقفی به فرمان او عهده‌دار منصب قضا در کوفه شد، ولی پس از مدتی حجاج بن یوسف به او خشم گرفت و او را برکنار کرد.

گفته شده است که حجاج از او خواست که حضرت علی(ع) را ناسزا بگوید، اما وی خودداری کرد و مورد خشم حجاج قرار گرفت و به سختی تنبیه شد؛ بدین سبب، هنگامی که ابن اشعث در 83ق با حجاج جنگ آغاز کرد، ابن ابی لیلی نیز به یاری او شتافت. تاریخ درگذشت ابن ابی لیلی محل تردید است. چگونگی درگذشت او نیز در منابع ذکر نشده است. به روایت بیشتر منابع او در  سال83 ق درگذشته است.

انتهای پیام/4104/