در گفتوگو با آنا مطرح شد؛
چقدر از سیستم‌های تصویربرداری فراصوتی اطلاعات دارید؟! +معرفی انواع آن
دستگاه سونوگرافی که با استفاده از امواج فراصوت کار می‌کند دارای روش های متعددی برای تصویر برداری است.
به گزارش گروه رسانه‌های دیگر خبرگزاری آنا، سیستم تصویربرداری فراصوتی یا همان دستگاه‌های سونوگرافی که با آن آشنایی دارید، روش‌های مختلفی برای تصویربرداری دارد که خبرگزاری آنا قصد دارد در ادامه به آن بپردازد.
سیستم تصویربرداری فراصوتی چیست؟
سیستم‌های تصویربرداری فراصوتی همه منظوره با کاربرد عمومی یا همان دستگاه‌های سونوگرافی در سطح بین الملل عناوین مختلفی دارد که بسته به نواحی مورد نظر از بدن، می‌توان به اسکنر‌های فراصوتی شکمی (سونوگرافی شکم)، تجهیزات فراصوتی آرتریوگرافی (سونوگرافی عروق خونی)، تجهیزات فراصوتی آرایه خطی، سیستم‌های فراصوتی داپلر، اسکنر‌های فراصوتی زنان و زایمان (سونوگرافی جنین)، اسکنر‌های فراصوتی سینه (سونوگرافی سینه)، اسکنر‌های فراصوتی کلیوی (سونوگرافی کلیه)، اسکنر‌های فراصوتی اورولوژی (سونوگرافی مثانه) و ... اشاره کرد.
- بیشتر بخوانید:
- شکاف کام و لب در دوران جنینی قابل تشخیص نیست
- هرآنچه باید درباره کیست‌های کلیه بدانید
- مد شدن یک اقدام خطرناک برای زایمان
- موارد استفاده از سنگ‌شکن برای درمان سنگ‌های کلیه
- واقعیت مجازی به اتاق جراحی راه پیدا کرد
این نوع سیستم‌ها بدون استفاده از تشعشع، تصاویر دو بعدی از اکثر بافت‌های نرم بدن فراهم می‌کنند و بیشتر در بخش تصویربرداری مراکز درمانی، بیمارستان ها، کلینیک ها، مطب‌ها و موسسات حرف پزشکی جهت تکمیل سیستم‌های دیگر تصویربرداری موجود اعم از سی تی اسکن (CT-Scan)، ام آر آی (MRI)، رادیوگرافی (Radiography) و ... به منظور معاینه‌های زنان و زایمان و نواحی مربوطه مورد استفاده قرار می‌گیرند.
فراصوت به چه معناست؟
فراصوت یا اولتراساوند (Ultrasound)، به امواج صوتی اطلاق می‌شود که دارای بسامدی بیشتر از بازه بسامدی شنوایی انسان هستند.
همانطور که می‌دانید؛ بازه بسامدی شنوایی افراد متفاوت است و با بالا رفتن سن این بازه کاهش می‌یابد، اما معمولاً بالاترین فرکانس شنوایی انسان حدود ۲۰ یا ۲۵ کیلوهرتز در نظر گرفته می‌شود. نقطه مقابل این امواج، امواج فروصوت یا (مادون صوت) هستند که دارای بسامد زیر حد پایین فرکانس شنوایی انسان (حدود ۲۰ هرتز) هستند.
اصطلاح فراصوت، نباید با زبرصوت (Supersonic) که برای سرعت حرکت بالاتر از سرعت صوت استفاده می‌شود، اشتباه گرفته شود.
روش‌های تصویربرداری فراصوت
دستگاه سونوگرافی که با استفاده از امواج فراصوت (Ultrasound) کار می‌کند دارای روش (مد)های متعددی برای تصویر برداری است که این مد‌ها عبارت اند از:
- مد دامنه (Amplitude mode):
ساده‌ترین روش تصویربرداری است که در آن مبدل فراصوت یک خط از ارگان مورد نظر را اسکن کرده و اکو‌های دریافتی را بر حسب عمق رسم می‌کند. این روش برای از بین بردن تومور و یا سنگ در بدن استفاده می‌شود که در آن با استفاده از امواج فراصوت محل تمرکز امواج تخریب کننده به‌دست می‌آید.
- مد روشنایی (Brightness mode) یا دو بعدی:
در این روش یک آرایه خطی از مبدل‌های فراصوت یک سطح مقطع از بدن را که در راستای ارسال سیگنال‌های فراصوت است، اسکن کرده و براساس اکو‌های دریافتی نقاطی را روی صفحه دوبعدی قرار می‌دهند که روشنایی این نقاط متناسب با دامنه اکوی دریافتی می‌باشد؛ بنابراین یک تصویر دو بعدی از بافت مورد نظر به‌وجود می‌آید.
- مد جریان خونی (Blood flow):
در این روش، بازتاب کننده‌های ضعیف امواج فراصوت که عموماً گلبول‌های قرمز خون هستند به‌صورت دیجیتالی در تصاویر دو بعدی نمایش داده می‌شوند بنابراین اکو‌های ناشی از جریان خون براساس سرعت خون با نقاط تاریک و روشن در تصویر دوبعدی نمایش داده می‌شود. این روش می‌تواند به‌عنوان روش جایگزین یا مکمل سونوگرافی داپلر استفاده شود.
- مد فاصله ثابت (Constant range mode):
در این روش اکو‌های ناشی از سطح مقطی که عمود بر پرتو سیگنال فراصوت ارسالی به بافت و در فاصله ثابت و مشخصی از مبدل فراصوت قرار دارد در تصویر نمایش داده می‌شود. در این حالت برای ساخت تصویر از داده‌های خطوط مد دامنه در یک عمق مشخص استفاده می‌شود و مبدل فراصوت با حرکت در فضای دوبعدی از کل ناحیه در عمق مشخص نمونه برداری می‌کند سپس به‌وسیله این نمونه‌ها تصویر سطح مقطع عمق مشخصی از بافت ایجاد می‌گردد.
- مد حرکتی (Motion mode):
این روش برای بررسی ارگان‌های متحرک در بدن استفاده شده و امکان تعیین سرعت ارگان را فراهم می‌کند. در این روش با ارسال پالس‌های سریع فراصوت و اسکن یک خط از بافت، اکو‌های دریافتی از هر خط بر حسب زمان نشان داده می‌شود. برای تشکیل تصویر می‌توان از مد دامنه یا از یک خط تصویر مد روشنایی استفاده کرد. از کاربرد‌های این روش بررسی ماهیچه و دریچه‌های قلب است.
- مد داپلر (Doppler mode):
در این روش از اثر داپلر برای اندازه‌گیری سرعت و نمایش جریان خون استفاده می‌شود. تصاویر داپلر انواع متفاوتی دارند که شامل موارد زیر می‌شوند:
- داپلر رنگی (Color Doppler): اطلاعات سرعت به وسیله رنگ در تصاویر روشنایی کد می‌شود.
- داپلر موج پیوسته (Continuous wave Doppler): در این حالت مبدل فراصوت دارای دو کریستال است. یکی از آن‌ها موج فراصوت را به صورت پیوسته ارسال و دیگری اکو‌های بازگشتی را به صورت پیوسته دریافت می‌شود. اطلاعات داپلر به‌دست آمده در این حالت شامل اطلاعات کل مسیر قرار گرفته در مسیر موج ارسالی می‌باشد. به‌دلیل ارسال پیوسته موج فراصوت امکان تشخیص این که اطلاعات از چه عمقی به دست آمده است در این روش امکان‌پذیر است.
- داپلر با امواج پالسی (Pulsed wave Doppler): در این حالت پالس‌های فراصوت توسط مبدل فراصوت با فرکانس مشخص ارسال شده و اکوی پالس توسط مبدل فراصوت در یافت می‌شود. به دلیل دریافت اکوی مربوط به هر پالس ارسالی در این روش می‌توان عمق را محاسبه نمود و نمونه‌ای را که در فاصله مشخصی نسبت به مبدل فراصوت قرار دارد مورد بررسی قرار داد.
- داپلکس (Duplex): به ترکیب تصویر دو بعدی سونوگرافی با اطلاعات داپلر به‌دست آمده از داپلر با امواج پالسی به همراه داپلر رنگی گفته می‌شود.
- مد پالس معکوس (Pulse inversion mode):
این روش برای تصویر برداری غیر خطی کاربرد دارد. بافت بدن انسان و مواد ایجاد کننده کنتراست از خود خاصیت غیر خطی نشان می‌دهند. در این مد دو پالس متوالی با علامت مثبت و منفی ارسال می‌شود و اکو‌های دریافتی این دو پالس از هم کم می‌شوند. به این ترتیب قسمت خطی سیگنال از بین می‌رود و تصویر از روی هارمونیک‌های فرکانس پایه تشکیل می‌شود بنابراین ویژگی‌های غیر خطی سیگنال نمایش داده می‌شود که سبب افزایش کنتراست و کیفیت تصاویر می‌شود.
- مد هارمونیک (Harmonic mode):
در این حالت موج با فرکانس پایه با قابلیت نفوذ بالا توسط مبدل فراصوت به داخل بافت ارسال شده و پس از دریافت اکو تنها از هارمونیک دوم فرکانس پایه برای ساخت تصویر استفاده می‌شود. استفاده از فرکانس بالا که تضعیف زیادی را به دنبال دارد باعث کم شدن دامنه سایر هارمونیک‌ها شده و به این دلیل در ساخت تصویر از آن‌ها استفاده نمی‌شود.
انتهای پیام/
انتهای پیام/
دایرةالمعارف دانشبنیانها ۹۴؛
