پایان‌نامه‌ای که خاک نمی‌خورد، حامی می‌خواهد؛
چرخ‌دستی هیبریدی به کمک کشاورزان و کارگران می‌آید + عکس و فیلم
دانشآموخته دانشگاه آزاد اسلامی موفق به ساخت چرخ‌دستی هیبریدی با قابلیت‌های مختلف شده که به کشاورزان، کارگران به‌ویژه کارگران ساختمانی و حتی بیمارستان‌ها کمک ویژه‌ای میکند و با هزینه کم قابل تولید است.
گروه استان‌های خبرگزاری آنا؛ چرخ‌دستی هيبريدی عنوان طرحی از محسن رياضی دانشآموخته دانشگاه آزاد اسلامی واحد گرمسار به استاد راهنمایی رضا رزاقی است که كاربرد آن استفاده در زمين‌های كشاورزی، باغ‌ها و كارگاه‌های ساختمانی برای حمل آسان بار، قابليت نصب تانكر بر روی آن برای آبياری و سم پاشی و ... است.
يكی از مشكلات استفاده از چرخ‌های دستی (فرغون) سنگين بودن بار و دشواری در حمل آن است؛ اما چرخ‌دستی هيبريدی با بهره‌گيری از يک موتور برقی و گيربكس قابليت حمل آسان بار از ١٠٠ تا ١٥٠ كيلوگرم را داراست.
موتور برقی نصب‌شده روی این دستگاه قابليت حركت در دو حالت سرعت پايين و بالا را داشته كه توسط كاربر قابل كنترل است. طراحی جديد در چرخ عقب اين چرخ دستی كه جزء نوآوری‌های اين طرح نيز محسوب می‌شود، باعث شده كه هنگام حمل بار، فشار كمتری به ماهيچه‌ها وارد شده و نيروی ماهيچه‌ها صرفاً برای نگهداری تعادل دستگاه صرف شود.
از ديگر گام‌های ابتكاری اين دستگاه مكانيزم تخليه بار آن بوده كه امكان هيدروليک كردن آن نيز وجود دارد.
ساخت چرخ‌دستی هيبريدی توسط محسن ریاضی دانشآموخته دانشگاه آزاد اسلامی واحد گرمسار، نشئت‌گرفته از طرح و ایده پایان‌نامه دوره کارشناسی وی بوده است. رشته تحصیلی او مکانیک خودرو است و درآمدش آن‌قدر نیست که بخواهد خرج تحصیل، زندگی، پروژه‌ها و ایده‌هایش را بدهد؛ چراکه ایده‌های مختلفی در صنعت خودرو دارد و حامی مناسب ندارد.
ریاضی طرح‌های دیگری هم در زمینه کشاورزی دارد که بعضی از آنها طراحی شده و نقشه‌‌های آن آماده است و بعضی دیگر هم عملیاتی شده است.
دانشآموخته دانشگاه آزاد اسلامی واحد گرمسار در گفتگو با خبرنگار خبرگزاری آنا درباره دلایل و چگونگی ساخت چرخ‌دستی هیبریدی اظهار میکند: «زمان تحصیل تعدادی گزارش از مناطق صعب‌العبور از‌جمله سیستان و بلوچستان دیده بودم و یا در شمال کشور شنیده بودم که مردم در حمل مصالح ساختمانی برای تعمیر منازل مسکونی مجبور هستند با چرخ‌دستی یا فرغون مسافت طولانی را طی کنند که کاری بسیار سخت بود به همین منظور برای سهولت کار به ساخت این چرخ هیبریدی بر اساس طرح پایان‌نامه دوره کارشناسی بنده اقدام کردیم.»
وی می‌افزاید: «برای حمل بار با چرخ‌دستی‌های معمولی باید بر نیروی کششی که شامل وزن می‌شود و کاربر مجبور است فرغون یا چرخ‌دستی را بلند کند و نیروی دیگری که باید آن را به حرکت درآورد، غلبه کرد. با استفاده از قانون تکیه‌گاه و طرح‌های مختلف در مرحله نخست چرخی برای آن‌که وزن اصلی بار بر روی آن قرار بگیرید، طراحی کردیم.»
دانشجوی دانشگاه گرمسار عنوان میکند: «برای حرکت چرخ‌دستی هیبریدی می‌توانستیم از موتورهای بنزینی، گازوئیلی یا موتورهای دیگر استفاده کنیم؛ اما به دلیل بهره‌بردن از انرژی پاک و مواردی که کارایی بیشتری دارند از موتور برقی که با باتری و شارژر و توان 100 کیلوگرم بار کار میکند، استفاده کردیم.»
ریاضی درباره توانایی و مدت نگهداری شارژ باتری این دستگاه به آنا می‌گوید: «بسته به خواسته کاربر می‌توانیم توانایی و مدت نگهداری شارژ باتری را تغییر بدهیم. این دستگاه اکنون دو ساعت شارژ شده و یک ساعت و نیم کار مفید انجام می‌دهد.»
وی با بیان اینکه در مهندسی، تقلید هیچ ایرادی ندارد(مهندسی معکوس) درباره ایده اولیه ساخت این دستگاه بیان میکند: «طرح اولیه را از سایت‌های خارجی گرفتیم. طرح‌های مختلفی وجود داشت که آنها را با هم ادغام کرده و طرحی کلی که با محیط زندگی جامعه ما سنخیت داشته باشد، تهیه و به عبارتی آن را بومی‌سازی کردیم.»
دانشآموخته دانشگاه آزاد اسلامی واحد گرمسار با بیان این مطلب که فعلاً یک نمونه از چرخ‌دستی هیبریدی ساخته‌ایم و تلاش می‌کنیم آن را افزایش دهیم، اظهار میکند: «نمونه اولیه به‌‌دلیل اینکه نمایشگاهی بوده هزینه بالایی داشته و تقریباً 2 میلیون و 500 هزار تومان برای ساخت آن هزینه شد. فقط مبلغ 600 هزار تومان هزینه نقاشی بوده است؛ زیرا برای رنگ‌آمیزی از رنگ خودرو استفاده کرده‌ایم؛ اما در تولید، قیمت آن بین یک میلیون و 200 تا یک میلیون و 500 هزار تومان خواهد شد مگر اینکه کاربر نهایی گزینه‌‌های دیگری برای نصب بخواهد.»
ریاضی در مورد تغییرات این دستگاه برای کاربردهای مختلف می‌گوید: «هرچه قدرت و توان باتری دستگاه بالاتر برود، توان آن بیشتر شده و می‌توان به‌جای 100 کیلو، 200 کیلو بار را برد و در این صورت باید موتور قوی‌تر بگذاریم که قیمت موتور هم بیشتر خواهد شد. این‌ها منوط به درخواست مشتری است.»
وی ادامه می‌دهد: «چرخ‌دستی هیبریدی می‌تواند بدون موتور هم ساخته شود، فقط باید نیروی وزن را کنترل کرده و آن را هل داد، طبیعتاً قیمت هم پایین‌تر می‌آید و حدود یک میلیون و 200 هزار تومان می‌شود.»
کاشت نهال با چرخ‌دستی هیبریدی
دانشآموخته دانشگاه آزاد اسلامی واحد گرمسار اضافه میکند: «می‌توان کابین و گاری این چرخ‌دستی را برداشت و برای استفاده در آبیاری درخت به جای آن، آب‌پاش گذاشت. ممکن است نهال کاشته باشید و دسترسی به آب ندارید، اگر 700 یا هزار نهال داشته باشید، می‌توانید روی این چرخ‌دستی تانکر نصب کنید و بروید کنار درخت، شیر برقی دارد، کلیک می‌کنید، آب پای درخت تخلیه می‌شود.»
ریاضی قابلیت دیگر این دستگاه را چنین توضیح می‌دهد: «با یک‌سری تغییرات کوچک در چرخ‌دستی، این امکان وجود دارد که بدون کاربر جابه‌جا شود. از این قابلیت می‌توان در شرکت‌های داروسازی، متریال استیل و کاملاً استریل و بهداشتی استفاده کرد، به این‌صورت که بار را در داخل چرخ‌دستی قرار می‌دهید، دکمه استارت را می‌زنید، چرخ‌دستی طبق فرمانی که دارد، حالا از طریق GPS یا سنسورهای هوشمند، می‌تواند بدون کاربر برود به محل تخلیه‌ای که برای آن تعریف شده، آنجا بار را تخلیه کند و مجدد دکمه استارت را بزند و به همان نقطه اول برگردد.»
وی می‌افزاید: «می‌توان با این چرخ‌دستی چاله درخت حفر کرد. دیگر نیازی به بیل‌زدن نیست. با یک حرکت و یک موتور خیلی ساده می‌توان از این وسیله برای این کار استفاده کرد. همین دستگاه را می‌توانیم به حالت‌های مختلف تبدیل کنیم. برای حفر زمین نمی‌توانید از موتور برقی استفاده کنید، یا باید سیستم هیدرولیک باشد، یا گازوئیل و بنزین. موتور برقی توان این کار را نخواهد داشت؛ البته اگر خاک دستی باشد، می‌شود؛ اما خاکی که بکر است، نمی‌تواند روی آن کار را انجام داد.»
دانشجوی دانشگاه گرمسار ادامه می‌دهد: «روی این دستگاه می‌توانیم سم‌پاش یا آب‌پاش نیز نصب کنیم و اگر بخواهیم چنین کاری انجام دهیم، هزینه آن قطعاً بالاتر خواهد رفت؛ زیرا قرار است 200 تا 300 لیتر آب با این چرخ حمل شود که با موتور فعلی امکان‌پذیر نیست و باید از موتور بنزینی استفاده کنیم؛ البته ناگفته نماند این‌ها در حد طرح بوده و هنوز اجرا نشده است؛ اما اجراشدن آنها کاری ندارد و بستگی به نظر مشتری دارد تا ما طرح را اجرا کنیم.»
ریاضی درباره مشکلات در راه ساخت چرخ‌دستی هیبریدی اظهار میکند: «مشکل اساسی و واولیه کارگاه و امکانات بود. این دستگاه را در حیاط خانه ساختم و فقط یک دستگاه جوش، یک دریل و یک سنگ فرز داشتم. قسمت الکتریکی و کنترلی آن را هم با کمک دوستان مهندس برق قدرت ساختم.»
وی درباره بُرد این دستگاه می‌گوید: «مجبور شدیم برای این دستگاه بُردی طراحی کنیم که مثل آن در دنیا وجود ندارد؛ زیرا هیچ کلیدی نمی‌تواند دو مقاومت مختلف بدهد. همه کلیدها سه‌پایه هستند. ما کلید دوپایه با یک بُرد طراحی کردیم؛ زیرا همیشه نیاز به استفاده صددرصدی از توان آن را نداریم و گاهی اوقات شاید فقط بار 20 کیلویی یا 60 کیلویی داشته باشیم. برای طرح اولیه فقط دو حالت کُند و تند در نظر گرفتیم، یعنی یک دکمه با سه حالت؛ جلو، عقب و دور تند و کند که می‌توان از آن به‌عنوان نوآوری در طراحی کلید دوطرفه یاد کرد که قابلیت‌های زیادی دارد.»
تولید انبوه چرخ‌دستی هیبریدی نیازمند حامی مالی
دانشآموخته دانشگاه آزاد اسلامی واحد گرمسار به مشکلات پیش‌رو برای تولید انبوه چرخ‌دستی هیبریدی اشاره کرده و به آنا می‌گوید: «نیاز به اسپانسر و حامی مالی دارم. متأهل هستم و تعهدات و مخارج زندگی مشترک بر دوشم است. نمی‌توانم همه زندگی و کارم را رها کنم؛ زیرا کارم پروژه‌ای است.»
ریاضی اضافه میکند: «برای تولید و ساخت این چرخ دستی هیبریدی مدت سه تا چهار ماه و همه تعطیلات را کار کردم. تنها کمک و حامی من پدرم بود و اگر وی نبود از لحاظ مالی نمی‌توانستم از عهده خیلی از هزینه‌های این دستگاه بربیایم. پدرم تحصیلات ارشد خود را در دانشگاه آزاد اسلامی واحد گرمسار گذرانده و بازنشسته سازمان آب منطقه‌ای است.»
وی درباره علت به ثبت نرسیدن این دستگاه به‌عنوان اختراع می‌گوید: «برای این کار فرصت نبوده، است؛ زیرا در مقطع ارشد قبول شده‌ام و همزمان کار هم می‌کنم. دانشجوی مهندسی مکانیک طراحی کاربردی گرایش جامدات مقطع ارشد دانشگاه گرمسار هستم. به محض اینکه کارشناسی تمام شد، ارشد را آزمون داده و قبول شدم و تا مراحل بعدی هم جلو خواهم رفت؛ اما اگر از من به‌عنوان اختراع قبول کنند، حتماً در اسرع وقت این محصول را به ثبت خواهم رساند.»
سازنده چرخ دستی هیبریدی کمک و حمایت دانشگاه آزاد اسلامی واحد گرمسار در به نتیجه رسیدن این طرح را یادآور می‌شود و مطرح میکند: «کمک دانشگاه معنوی و از طریق استاد راهنما بوده و خود دانشگاه که قاعدتاً به‌طور مستقیم نمی‌تواند این کار را بکند؛ چراکه دانشجوهای مختلف و رشته‌ها و گرایش‌های متفاوتی وجود دارد؛ اما استاد رضا رزاقی به‌عنوان مدیرگروه از لحاظ مشکلات علمی، محاسباتی علمی و خطاهایی که داشتیم و چیزهایی که زودتر آنها را نمی‌دیدیم، کمک و از بابت اینکه پروژه به‌خوبی پیش رود، حمایت کرد.»
گفتگو: حسین عقابی
انتهای پیام/4121/4062/
انتهای پیام/
