تخصصی شدن علم موجب دردسر بشریت شده است

محمدابراهیم محجوب در گفتگو با خبرنگار حوزه ادبیات و کتاب گروه فرهنگ و هنر خبرگزاری آنا، درباره کتاب «یک‌‌پارچگی دانش» نوشته ادوارد ویلسون که به تازگی توسط او ترجمه و منتشر شده است، گفت: نویسنده این کتاب یک دانشمند بلندپایه رشته زیست‌شناسی است که هنوز هم در قید حیات است و غیر از کارهای علمی مهمی که انجام داده و دوبار هم برنده جایزه پولیتزر شده، در روان‌نویسی موضوعات پیچیده علمی پیشگام است.

وی با اشاره به آغاز تقسیم‌بندی علم از حدود 200 سال پیش و عصر روشنگری و به‌وحود آمدن رشته‌های تخصصی افزود: بحث نویسنده در این کتاب این است که گسترش علم درعین اینکه مقداری کار کردن در رشته‌های مختلف را آسان کرد اما مشکلات فراوانی را به‌وجود آورد. ویلسون معتقد است که این شاخه شاخه شدن علم، تخصصی شدن علوم و جدا شدن از هنر، روان‌شناسی و سایر رشته‌های علوم انسانی و اجتماعی موجب دردسر بشریت شده است و الان تاوان این مسئله را پرداخت می‌کنیم.

پژوهشگر میان رشته‌ای صنعت، تاریخ و مدیریت بیان کرد: نویسنده کتاب معتقد است که در میان تمامی علوم و رشته‌های معرفت هر نوع معرفتی که حساب بکنید، معرفت دینی، عرفانی و هنری میان این‌ها وحدتی برقرار است که تلاش می‌کند با شواهد مختلفی که از جهان علم، فلسفه، هنر، دین و عرفان در این کتاب می‌آورد و به بحث می‌کشد، نظریه خودش را اثبات کند، این مضمون اصلی کتاب است.

وی با تأکید بر لزوم مطالعات بین‌رشته‌ای برای پژوهشگران و دانشگاهیان تصریح کرد: عموماً تصور می‌کنم اهل علم، پژوهش و دانشگاهیان ما مخاطب این کتاب هستند. درست است که این‌ها هم می‌توانند در رشته‌های مختلف متخصص باشند، مانند یک پزشک ارتوپد یا مهندس ولی اگر از سایر رشته‌های علوم انسانی و علوم طبیعی که این کاملاً بی‌خبر باشند؛ این مسئله انسان را تبدیل به یک ماشین می‌کند.

وی گفت: تخصص‌گرایی افراطی به این معنی که فقط و فقط شما در یک رشته متخصص بشوید و دنیا و جهان همسایه را نبینی، آسیب‌زننده است؛ مثلاٌ وقتی کارخانه‌های اتومبیل‌سازی با بی‌توجهی به مسائل مربوط به محیط‌زیست اقدام به تولید محصول می‌کنند، با این کار انسان را در حد یک پیچ و مهره ماشین پایین می‌آورند که این نگاه تخصصی افراطی این‌چنینی آسیب‌زننده به اجتماع و انسان است.

عضو هیئت علمی دانشکده مکانیک دانشگاه امیرکبیر خاطرنشان کرد: این‌همه تخصص‌گرایی محض و وابستگی به تکنولوژی بدون نگاه کلان و کلی راه درستی نیست. ما نیازمند این هستیم که پیوندهای پنهان میان علوم را پیدا کنیم، از این‌ها آگاه باشیم و استادان و پژوهشگران باید به این نکات توجه داشته باشند و دانشجویان را بر این اساس تربیت کنند.

انتهای پیام/4072/۴۰۲۸/