نگرش رسانه‌های داخلی نسبت به مخاطبان تغییری نکرده است

به گزارش خبرنگار حوزه رسانه گروه اجتماعی خبرگزاری آنا، مفهوم رسانه از دیرباز به‌عنوان واسطه انتقال پیام بین فرستنده و گیرنده شناخته می‌شد ولی در باب تأثیرات آن، آثار مختلفی برای آن متصور می‌شد.

 رسانه به‌عنوان ابزاری برای اعمال قدرت مطلق بر مخاطب، مدتهاست که قدرت مطلق خود را در تأثیرگذاری بر مخاطب از دست داده و تأثیراتش تحت تأثیر عوامل اجتماعی و فرهنگی قرار گرفته است.

در دورانی به‌دلیل فقدان منابع رسانه‌ای گسترده، مخاطبان پیام‌های رسانه‌ای را بی‌چون و چرا می‌پذیرفتند ولی امروز به‌دلیل پیشرفت‌های تکنولوژیک در حوزه رسانه نه‌تنها ما با منابع رسانه‌ای مختلفی مواجهیم، بلکه با تنوع قالب‌های رسانه‌ای هم روبه‌رو هستیم.

از دیگر تحولاتی که در حوزه رسانه‌ها به‌وقوع پیوسته است، این است که در گذشته رابطه تولید‌کننده و مصرف‌کننده پیام یک جریان صرفاً یکسویه بود و مخاطب امکان چندانی برای ارائه بازخور نسبت به آن محتوا نداشت ولی امروز شرایط به‌گونه‌ای شده که مخاطب نه تنها امکان ارسال بازخورد را از طریق کانال‌های مختلف ارتباطی دارد، بلکه خود می‌تواند با هزینه‌ای پایین دست به تولید محتوا زده و اقدام به جریان‌سازی کند.

در این میان با وجود گسترش نقش مخاطبان، رسانه‌های جمعی هم‌چنان قدرت تأثیر‌گذاری خود را به‌واسطه دسترسی انبوه به مخاطبان و ایجاد همگرایی در جامعه در شرایط حساس دارند، اما بعضاً اتفاق می‌افتد که با جهت‌گیری‌ها و یا در پیش‌گرفتن روندهای غیرحرفه‌ای مخاطبان خود را از دست داده و آنان را نسبت به خود بی‌اعتماد می‌کنند، به‌طوری‌که رسانه‌های خارجی و معاند تبدیل به منبع موثق آنها می‌شوند.

عطاءالله ابطحی؛ استاد ارتباطات و رسانه معتقد است: هدف رسانه در یک کلام ارتباط با مخاطب است و اصل مهم برقراری این ارتباط تحت تأثیر جلب اعتماد اوست و در غیر این‌صورت ارتباط معنا ندارد.

عضو هیأت علمی دانشگاه با اشاره به این مطلب که در مواردی رسانه ملی نتوانسته اعتمادسازی کند، گفت: بی‌اعتمادی ناشی از فقدان و یا ضعف فاکتورهایی است که شما بر اساس آن، بنا به مقتضیات و یا مصالح رسانه‌ات سخن بگویی و نه زبان رسانه، این موضوع رسانه را تبدیل به تریبون رسانه‌ای خاص می‌کند.

عبدالعلی قوام؛ استاد علوم سیاسی و روابط بین‌الملل نیز بر این باور است که در صورتی‌که رسانه‌ها صدای مردم نباشند، به این بی‌اعتمادی دامن زده‌اند و باعث می‌شوند مردم برای کسب اخبار و اطلاعات به منابع دیگری مراجعه کنند.

الهه ودودی؛ عضو هیأت علمی دانشگاه نیز گرایش مخاطبان به رسانه‌های خارجی را ناشی از عواملی همچون انتشار سیاست‌های حکومتی، دروازه‌بانی یکسویه، وجود نگاه امنیتی در رسانه‌های صوتی و تصویری، انعکاس مواضع قدرت به‌جای انتشار واقعیت و نبود رویکرد بی‌طرفی در انعکاس اخبار می‌داند و برون‌رفت از این شرایط را صرفاً در نگاه حرفه‌ای به رسانه جستجو می‌کند.

حمید ضیایی‌پرور، مدیر‌کل دفتر مطالعات و برنامه‌ریزی رسانه‌ها در وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی با بیان این مطلب که رسانه‌های داخلی صدا و تصویر واقعی مردم نیستند و بیشتر انعکاس‌دهنده پیام‌های جناح‌ها و اصحاب قدرت هستند، گفت: رسانه‌ها از بدو پیدایش در ایران دیدگاه‌های هیأت حاکمه را به مردم منعکس می‌کردند و دیدگاه مردم را کمتر به‌طرف هیأت منعکس می‌کردند و این در حالی است که اگر رسانه واقعاً رسانه باشد یکی از مهم‌ترین مأموریت‌های خود را تسهیل‌ ارتباط و انتقال دوسویه صدا و تصویر حاکمیت به مردم و مردم به حاکمیت تلقی می‌کند.

استنباطی که از صحبت‌های کارشناسان حوزه رسانه می‌توان داشت این است که رسانه‌های ما با در پیش گرفتن رویکردهای غیر‌حرفه‌ای نگاهشان به مخاطب چندان تغییری نکرده و گویی مخاطبان خود را همچون گذشته، بدون آگاهی و دسترسی به منابع رسانه‌ای تصور می‌کنند و به جای این‌که با رویکردی منطقی به جنبه‌های مختلف رویدادها توجه کرده و به انعکاس نیازهای مردم بپردازند با نگرشی صرفاً یکسویه، تبدیل به تریبونی برای انتقال پیام از بالا به پایین هستند.

انتهای پیام/4105/پ