آزادی کشیش آمریکایی هدیه آنکارا به ترامپ بود

گروه بین‌الملل خبرگزاری آنا؛ دادگاه ترکیه با آزادی کشیش آمریکایی که به یکی از مجادلات دیپلماتیک میان آنکارا و واشنگتن تبدیل شده بود، پایان داد. این اتفاق زمانی رخ داد که اقتصاد ترکیه با تحریم‌های آمریکا دست‌به‌گریبان است و از این طریق، راهی برای فرار از فروپاشی اقتصادی این کشور فراهم کرد.

اهمیت این اقدام ترکیه موضوع گفتگوی گروه بین‌الملل خبرگزاری آنا با سیدعلی قائم‌مقامی شد تا با ایشان از تحولات جاری ترکیه و آینده روابط میان این کشور و آمریکا صحبت کنیم.

*کشیش آمریکایی که مجادله‌ای سنگین را بین آمریکا و ترکیه موجب شده بود، درنهایت آزاد شد. نظر شما در رابطه بااینکه چرا ترکیه در این مقطع زمانی این کار را انجام داد، چیست؟

ترکیه و آمریکا یکسری اختلافاتی دارند، یعنی منحصر به این کشیش آمریکایی نمی‌شود. ترکیه در شرق فرات و «منبج» تا مرزهای عراق تا «دیرالزور» و نزدیکی‌های «ابوکمال» که سپاه پاسداران انقلاب اسلامی آن را موشک‌باران کرد، با نیروهای دموکراتیک سوریه و به‌طور عمده با یگان‌های مدافع خلق و حزب اتحاد دموکراتیک که وابسته به «پ‌ک‌ک» هستند درگیر است. ترکیه آمریکا را بارها متهم به تسلیح این نیروها کرده و اعلام داشته است که این نیروها به‌صورت پیاده‌نظام آمریکا درآمده‌اند. ترکیه می‌گوید این نیروها تروریست هستند و در مقابل، آمریکا می‌گوید این‌ها ضدداعش و به‌اصطلاح نیروهای مردمی هستند. دونالد ترامپ هم علناً گفته است که این نیروها به خاطر ما کشته می‌شوند؛ یعنی جوانان کرد دموکراتیک سوریه یا یگان‌های مدافع خلق که اکثراً کم‌سن‌وسال هستند برای آمریکا و منافع این کشور می‌جنگند.

اختلاف دیگر دو کشور، شهر منبج است که ترکیه می‌گوید باید نیروهای دموکراتیک سوریه یا یگان‌های مدافع خلق از این شهر خارج شوند و به شرق فرات بروند که آمریکا علی‌رغم قول‌های قبلی به آن پایبند نبوده است.

اختلاف دیگر، به بازداشت معاون اجرایی بانک خلق ترکیه در آمریکا باز می‌گردد. «محمد هاکان آتیلا» به اتهام تلاش برای انجام مبادلات مالی با کشورمان در فرودگاه کندی نیویورک دستگیر و ترکیه از این اقدام آمریکا به‌شدت خشمگین شد.

اما مسئله مهم‌تر برای ترک‌ها «فتح‌الله گولن» است که در آمریکا زندگی می‌کند. ترکیه می‌گوید وی رهبر گروهی تروریستی است و کودتای 2016 توسط وی انجام گرفته و آمریکا را به حمایت از فتح‌الله گولن، گروهش و اقدام علیه منافع آنکارا متهم می‌کند.

بازداشت کشیش آمریکایی در کنار بحث خرید سامانه اس 400 از روسیه و عدم تمایل ترکیه به همراهی با آمریکا در تحریم علیه کشورمان در بحث عدم‌خرید نفت و گاز هم باعث شده است که در دو سال اخیر روابط میان دو کشور وارد فضای متشنجی شود. افزایش بدهی خارجی ترکیه و تحریم این کشور توسط آمریکا باعث شد که ارزش لیر سقوط کند و یکسری مشکلات شدید اقتصادی مثل تورم 25 درصدی، افزایش نرخ بهره و کاهش برابری لیر در مقابل دلار، بر اقتصاد ترکیه فشار زیادی وارد کند.

ترکیه به‌نوعی هدیه‌ای به دونالد ترامپ در آستانه انتخابات میان‌دوره‌ای ششم نوامبر (15 آبان) داد تا با این کار بتواند از وی امتیاز بگیرد. ترکیه می‌داند که دونالد ترامپ در شرایط بدی در فضای سیاسی آمریکا قرار دارد و احتیاج به اعلام چنین پیروزی‌های نمادینی برای پیروزی حزب جمهوری‌خواه در انتخابات میان‌دوره‌ای کنگره دارد. ازاین‌رو در این مقطع زمانی این اقدام را انجام داد تا بتواند جلوی فروپاشی اقتصادی ترکیه را بگیرد.

*ترکیه در بحث روابط با روسیه هم همین اقدام را انجام داد و بعد از هدف قرار دادن جت جنگنده روس، عذرخواهی کرد. آیا همین اتفاق در مورد روابط با آمریکا هم رخ می‌دهد؟

آن پنج شش موردی را که در بحث اختلاف میان دو کشور مطرح کردم را باید به‌عنوان یک بستهکلی دید. به اعتقاد بنده در حال حاضر مورد دیگری که میان آنکارا - واشنگتن برای حل اختلاف مطرح خواهد شد، بحث کشورمان و همراهی ترکیه با تحریم‌های آمریکا خواهد بود. آمریکا تلاش بسیاری خواهد کرد تا ترکیه را متقاعد به همراهی برای فشار علیه کشورمان کند. البته بحث خرید اس 400 و یگان‌های مدافع خلق هم مطرح هستند که به‌عنوان موارد اختلافی باید حل شوند تا عادی‌سازی روابط دوجانبه صورت گیرد.

*ترکیه در بحث مفقودی جمال خاشقچی فشار شدیدی را به عربستان سعودی وارد می‌کند. تحلیل شما در قبال اقدام ترکیه علیه عربستان سعودی چیست؟

درواقع عربستان سعودی در لانه زنبور ترکیه دست برده است. عربستان سعودی مثل آمریکا می‌خواهد ترکیه به صف آن‌ها علیه کشورمان بپیوندد. به اعتقاد بنده همین اقدام علیه جمال خاشقجی توطئه محمد بن سلمان و داماد دونالد ترامپ است.

آمریکایی‌ها به‌نوعی می‌خواهند عربستان سعودی را به قول خودشان بدوشند و از عربستان سعودی و امارات متحده عربی به‌عنوان ابزاری علیه کشورهای منطقه ازجمله ترکیه استفاده کنند. جمال خاشقجی در اصل اهل قیصریه ترکیه است. خانواده او بعداً به عربستان مهاجرت کردند. خانواده خاشقجی و شخص وی با ترکیه ارتباط بسیار نزدیکی داشتند. مثلاً خود جمال خاشقجی با مشاور رجب طیب اردوغان ارتباط نزدیکی داشت. این عملیات درصدد بود تا هم نیرویی که مخالف هیئت حاکم سعودی و آمریکا  بود و به‌عنوان دشمن مشترک شناخته می‌شد را حذف کند و هم ترکیه را ناامن نشان دهد.

در مقابل هم رجب طیب اردوغان گفته است که این مسئله به امنیت ملی و حیثیت ملی ترکیه گره خورده است؛ یعنی ترکیه اگر بخواهد پرونده خاشقجی را کنار بگذارد، مردم ترکیه اعتراض خواهند کرد.

انتهای پیام/