نقالان از افسانه‌پردازی اجتناب کنند/ اجرای نقل علوی به 2 زبان

ابوالفضل ورمزیار که علاوه بر اجرا در جشنواره نقالان علوی، داوری آثار بخش رقابتی جشنواره را هم بر عهده دارد، در گفتگو با خبرنگار حوزه تئاتر گروه فرهنگ و هنر خبرگزاری آنا، گفت: جشنواره روند رو‌به‌رشدی دارد؛ البته بیان این مطلب به خاطر این نیست که بخواهم از مدیر یا مسئولی تمجید کنم چراکه در طول دو دوره جشنواره نقالان علوی، مسئولان بسیار زیرکانه، با گوش‌های باز و قلب روشن تذکرها را بررسی کردند و راهکارها را در کنار رفع ضعف‌ها و تقویت نقاط قوت، در پیش گرفتند.

وی تأکید کرد: جشنواره نقالان علوی، افق روشنی دارد و آثار آن بر اساس کیفیت ارزیابی و انتخاب شده‌اند؛ چراکه افراد شناخته‌شده‌ای در جشنواره حضور داشتند که چون آثارشان چندان قوی نبود، تأیید نشدند.

این نقال پیشکسوت که سال‌ها در حوزه نقالی و پرده‌خوانی کار کرده، در مورد آسیب‌شناسی کار نقالی اظهار کرد: نقالان جوان و میانسال، گاه در نقل‌هایشان به اغراق‌های باورناپذیر و افسانه‌پردازی‌های غیرواقعی و غیرحقیقی روی می‌آورند که باعث می‌شود مخاطب در برخورد با این داستان‌ها دچار ناباوری، تمسخر و استحاله شود.

وی در ادامه تأکید کرد: متأسفانه اغلب نقل‌های اغراق‌آمیز، درباره اهل‌بیت (ع) هستند. درحالی‌که زندگی ائمه اطهار به‌ویژه حضرت علی (ع) آن‌قدر دارای شگفتی است که دیگر نباید به افسانه‌پردازی و افسانه‌سرایی برای آن‌ها روی آورد. این امر خیلی خطرناک است.

ورمزیار در انتقاد به نقل‌هایی که از جنگ‌های حضرت امیر (ع) روایت می‌شود، اظهار کرد: حضرت امیر (ع) ماشین قتّاله نیست که شمشیرش در جنگ صفین، جمل و ... هرکس را درو کند. این غلط است و استنادی برایش وجود ندارد. برای مثال یکی از خلفای اموی به نام عمربن عبدالعزیز بعد از سال‌ها که در پنج نوبت نماز، دشنام حضرت علی (ع) گفته می‌شد، سبّ و لعن فرستادن به حضرت را منع کرد. این همان کسی است که کج مناره سبز حرم حضرت رسول (ص) را نیز ساخته است و پدر جدّش کسی بود که در جنگ صفین در مقابل حضرت علی (ع) قرار گرفت و حضرت از شمشیر زدن در مواجهه با او پرهیز کرد و گفت: «در نسبِ تو یک آدم صالح وجود دارد» و به همین دلیل پدر جدّ عمربن عبدالعزیز به تیغ حضرت علی (ع) کشته نمی‌شود. در زمانی که وی دشنام به حضرت را منع کرد گفت: «من کسی بودم که علی (ع) به خاطر من پدرِ پدرِ پدرم را نکشت و به همین دلیل هم من دشنام‌گویی به وی را منع می‌کنم.»

وی ادامه داد: امروزه در نقل از جنگ خیبر و خندق آن‌چنان افسانه‌پردازی می‌شود که حکم دروغ گفتن به اهل‌بیت پیدا می‌کند. در نقالی باید محتوا و فرم را با هم متناسب کنیم تا اجرایی موفق داشته باشیم. همچنین نقالان جوان باید توجه کنند که نقالی، نقادی است و نقد سخن ارجح بر نقل آن است.

داور جشنواره نقالان علوی بیان کرد: نقالان باید بدانند که نقل برای سرگرمی‌سازی نیست، اگرچه سرگرمی‌سازی هم دارد، نقل برای حماسه‌سازی نیست، اگرچه حماسه هم دارد و نقل برای تقویت روحیه ملی هم نیست، اگرچه نقل ملی حماسی دارای روحیه پهلوانی است. نقد سخن در جایی اهمیت پیدا می‌کند که با سخن روز پیوند خورده باشد. بنابراین یک سخن را نباید فقط برای وقت گذراندن به زبان آورد و از همه مهم‌تر اینکه در بحث اهل‌بیت (ع) باید حواسمان باشد که حضرت ابوالفضل (ع) فقط پهلوان نیست، بلکه فداکار عرصه ولایت است و زمانی که علی (ع) در مقابل پیرزنی که تمام مردان خانه‌اش را در جنگ از دست‌ داده قرار می‌گیرد می‌گوید که من باید به این زن توجه کنم، هم وجه حماسی، معرفتی و قضاوت‌های امیرالمؤمنین باید موردتوجه قرار گیرد و هم لازم است معرفت‌شناسی، روحیه انسانی، رفتارهای ملاطفت‌آمیز از سرِ محبت، عشق و دوستی، مطرح شود.

وی اظهار کرد: مسئولان جشنواره، 10 طومار که با قلم داوود فتحعلی‌بیگی نوشته‌ شده را برای پرهیز از این اغراق‌گویی‌ها و افسانه‌پردازی‌ها انتخاب کردند. اگرچه تعداد زیادی از افراد یک طومار را انتخاب کردند که این موضوع هم باید در سال‌های بعد تصحیح شود تا نقالان طومارهای مختلف را نقل کنند؛ اما با چنین روش‌هایی این منابع در اختیار نقالان جوان قرار می‌گیرد که به‌ صورت درست نقالی‌ها انجام شود و با استناد صحیح تاریخی و بهره‌گیری از فن‌های نقالی، افراد به نقل بپردازند.

ورمزیار در سخنانش به داوری نقالی اشاره کرد و گفت: از ویژگی‌های نقالی این است که میدان مشخص‌کننده قدرت نقال است و توانایی فرد را تعیین می‌کند. در تمام هیئت‌های داوری سلیقه‌های داوران در انتخاب‌ها دخیل می‌شود و این موضوعی غیرقابل کتمان است، اگرچه قلب، روح و فکر مردم، قضاوت اصلی را انجام می‌دهد و این مردم هستند که پای نقل می‌نشینند. بر همین اساس اگر نقالی، در دل مردم نشست حتی در صورتی که رأی داور را هم کسب نکند، مهم نیست چراکه او به بزرگ‌ترین هدف هر نقال که پذیرفته‌شدن از سوی مخاطب است، دست پیدا کرده است.

وی در خصوص نمایشی که قرار است در اختتامیه جشنواره نقالان علوی اجرا کند بیان کرد: در این مراسم که سه‌شنبه 6 شهریورماه برگزار می‌شود، برای نخستین بار نقل علوی را به دو زبان انگلیسی و فارسی اجرا می‌کنم.

انتهای پیام/4072/4031/ن