دلالان در کمین بازار روغن خوراکی

به گزارش گروه رسانه‌های دیگر خبرگزاری آنا، روغن خوراکی را باید یکی از تولیدات صنعت غذایی دانست که سروصداهای فراوانی در این چند وقت اخیر به پا کرده است. این در حالی است که افزایش تقاضا برای روغن‌های خوراکی و کمبود عرضه از سوی تولیدکنندگان، باعث افزایش قیمت‌ها و نگرانی‌های عمومی با احتکار این ماده غذایی از طرف واسطه گران دو چندان شده است. اما، دلایل کمبود عرضه روغن نباتی در بازار چیست؟

برای ریشه‌یابی این مسأله، مشکلات صنعت روغن نباتی را در چهار ماهۀ اول سال 97، بین تولید کنندگان و مصرف کنندگان مرور می‌کنیم. اردیبهشت ماه سال جاری، تولیدکنندگان روغن خوراکی، افزایش 30 تا 40 درصدی قیمت حلب‌های روغن، افزایش 100 درصدی قیمت مواد اولیه تولید بطری(PET)، افزایش 40 درصدی هزینه حمل و نقل نسبت به مدت مشابه سال قبل را بخشی از دلایل کاهش تولید در کارخانه‌ها ذکر کردند و خواهان افزایش قیمت تمام شده روغن‌های خوراکی از سوی ستاد تنظیم بازار شدند.

گرچه در این بازه زمانی سیاست دولت بر کنترل و تعدیل قیمت‌های روغن خوراکی بود و با ارائه بسته‌ای حمایتی تولیدکنندگان روغن به نوعی خواهان افزایش تولید بیشتر و مانع از افزایش قیمت‌ها شود که این امر با وجود واسطه جویان چندان محقق نشد.

در همین ماه بازرس انجمن صنفی صنایع روغن نباتی، سودجویی واسطه‌ها را عامل اصلی فروش روغن بالاتر از نرخ مصوب اعلام کرد و عنوان داشت: قیمت روغن حلب 16 کیلویی در بازار غیر رسمی به دلیل کاهش عرضه از 70 به 90 هزار تومان افزایش یافته در حالیکه نرخ واقعی آن 82 تا 83 هزار تومان بوده که اختلاف 6 تا 7 هزار تومانی آن اجحاف در حق مصرف کنندگان است.

از طرفی بیش از ٩٠‌درصد نیاز کشور به روغن از طریق واردات تأمین می‌شود و کاهش میزان واردات روغن خام مورد نیاز کارخانه‌های روغن نباتی تا 53 درصد؛ باعث کاهش تولید روغن خوراکی به صورت محسوس شد و این امر که با کمبود عرضه در بازار نمود پیدا کرد سبب افزایش قیمت‌ها و بعضاً احتکار را به دنبال داشت.

مواد اولیه در تولید روغن: سویا، کلزا، آفتابگردان و تا حدی روغن پالم هستند که در ایران بصورت محدودی کلزار و آفتابگردان تولید می‌شود. مشکل عدم تولید دانه‌های روغنی و همچنین قیمت بالای این دانه‌ها نسبت به مشابه وادراتی چالش دیگری است که کاهش تولید روغن خوارکی را در پی داشته است. قیمت دانه‌های روغنی ایران نسبت به نرخ‌های جهانی فاصله زیادی دارد. قیمت خرید هر کیلوگرم کلزا از کشاورزان ایرانی ٢٧٠٠ تومان است اما واردات یک کیلوگرم دانه کلزا با تمام عوارض و تعرفه‌های آن کیلویی ١٦٠٠ تومان تمام می‌شود.

با این وجود واردات روغن خام به جای واردات دانه و کنجاله برای کارخانجات روغن‌گیری به صرفه‌تر و سودآورتر بود است چرا که میزان ارزش‌افزده کمتری نسبت به روغن‌گیری دانه‌ها پرداخت و سود بیشتری حاصل می‌کنند. با این وجود عدم رغبت کشاورزان به کشت دانه‌های روغنی در نتیجه عدم تمایل خرید کارخانجات بوده است.

در همین حال وزارت جهاد کشاورزی برای حمایت از کشاورزان و سیاست‌های تشویقی جهت افزایش کشت دانه‌های روغنی طی ابلاغیه‌ای به کارخانه‌های اجازه واردات دانه‌های روغنی و روغن خام را داد که از کشاورزان ایرانی کلزار را به قیمت 2700 تومان خریداری کرده باشند و این مسئله با اعتراض تولیدگنندگان رو‌به‌رو شد. بهره‌وری پایین، کشاورزی سنتی و ماشین‌آلات فرسوده، زمین‌های خرد و... همه و همه باعث شده است هزینه تولید کشاورزی در ایران افزایش داشته و با کشاورزی جهان قابل رقابت نباشد.

آمارهای تفکیکی منتشر شده واردات روغن توسط انجمن صنفی روغن‌نباتی مشخص می‌کند که حدود ٩٥‌درصد حجم روغن وارداتی شامل روغن خام، پالم و سویا می‌شود که بی‌کیفیت‌ترین روغن‌های جهانی است؛ در ‌سال گذشته ٤٠٠‌هزار تن روغن خام، ٤٠٠‌هزار تن روغن پالم و ٢٠٠‌هزار تن روغن سویا وارد کشور شده است که یک‌میلیون تن واردات روغن از مجموع نیاز یک و‌میلیون ٤٠٠‌هزار تنی کشور به واردات را تشکیل می‌دهد.

ادامه روند کنونی؛ افزایش 40 درصدی مواد اولیه، هزینه‌های بسته‌بندی و سایر مولفه‌های تولید طی یک سال گذشته، کاهش میزان واردات روغن خام مورد نیاز کارخانه‌های روغن نباتی تا 53 درصد، تعطیلی و کاهش تولید برخی واحدهای تولیدی، سودجویی واسطه‌ها، عدم رغبت کشاورزان به کشت دانه‌های روغنی در نتیجه عدم تمایل خرید کارخانجات از این محصولات، افزایش احتکار توسط مردم و سودجویان، قطعا منجر به کاهش تولید، کمبود روغن‌نباتی و همچنین تعدیل نیروی انسانی در کارخانه‌های صنعت روغن نباتی خواهد شد.

منبع: خبرگزاری علم و فناوری

انتهای پیام/4028