دستیابی به مولفه‌های دانشگاه نسل جدید با تبدیل واحد علوم و تحقیقات به «شهر دانش»

به گزارش خبرنگار خبرگزاری آنا، دکتر قاسم عموعابدینی در نخستین نشست تبیین روز راهبرد ( Strategy Day ) واحد علوم و تحقیقات که با حضور نظریه‌پردازان و دست‌اندرکاران حوزه سیاستگذاری علم و فناوری برگزار شد اظهار کرد که با جلب همکاری دست‌اندرکاران شورای عالی انقلاب فرهنگی، نقشه جامع علمی کشور، مرکز تحقیقات سیاست علمی کشور و دیگر نهادهای بالادستی علم و فناوری درصدد است تا با کمک ظرفیت‌های واحد علوم و تحقیقات اعم از استادان، دانشجویان و کارکنان به تحقق مولفه‌های دانشگاه نسل جدید در منظومه فکری و نظری دانشگاه تمدن‌ساز اسلامی ایرانی بپردازد.

عموعابدینی گام‌های اولیه برای دستیابی به مولفه‌های دانشگاه نسل جدید را «کرامت استاد، دانشجو و کارمند» و «عبور از هاروارد» دانست و گفت: «با توجه به زیرساخت‌ها و ظرفیت‌های واحد علوم و تحقیقات، دست‌یابی به این دو هدف دور از دسترس نیست«.

وی با توجه به اهمیت هوشمندسازی در دنیای امروز، افزود: «همانگونه که در رنسانس علمی در اروپا، بحث‌های علمی و پیشرفت و تحول در زندگی به دو بخش قبل و بعد از رنسانس تقسیم شد، امروز نیز این پیشرفت به دو دوران قبل و بعد از هوشمندسازی تقسیم می‌شود، بنابراین قواعد در حال تغییر است«.

قائم مقام واحد علوم و تحقیقات ادامه داد: «با توجه به انقلاب صنعتی چهارم، بدون شک همه قواعد در تمامی حوزه‌ها نظیر آموزش، پژوهش، فناوری و حتی روند زندگی مردم تغییر پیدا خواهد کرد. در این انقلاب بالاترین هزینه متوجه نیروی انسانی است، بنابراین باید به گونه‌ای عمل کرد تا از اتلاف این سرمایه گرانبها جلوگیری شود. این در حالیست که هزینه‌های مختلفی صرف می‌کنیم اما نتیجه لازم را دریافت نمی‌کنیم«.

وی صورت حاضر تمرکز فعالیت دانشگاه‌ها بر آموزش‌محوری و یا در سطحی عالی‌تر حرکت آنها به سمت پژوهش و تولید مقاله را مورد توجه قرار داد و تاکید کرد: «با توجه به تحولات حال حاضر دنیا، لازم است با ایجاد تغییر نگرش، دانشگاه‌ها را به سمت تحول سوق داده و به سوی دانشگاه‌های نسل جدید و حتی فراتر حرکت کنیم«.

عموعابدینی با بیان اینکه زیرساخت‌ها و ظرفیت‌های واحد علوم و تحقیقات، می‌تواند تحولی بزرگ را هم در خود این مجموعه و هم برای جامعه ایجاد کند، تصریح کرد: «واحد علوم و تحقیقات مانند یک شهر علم است. این واحد بدون بهره‌گیری از بودجه نفت و در حالیکه دستش در جیب نفت و دولت نیست، توانسته است براساس نظام رتبه‌بندی لایدن جزو ۱۲ دانشگاه برتر ایران قرار گیرد.»

وی با توجه به برنامه « Strategy Day » واحد علوم و تحقیقات، گفت: «قرار است در این طرح با فکر و تلاش جمعی نسبت به شناسایی وضع موجود اقدام کرده و نقشه راهی برای حرکت واحد علوم و تحقیقات برای رسیدن به وضعیت مطلوب ارائه شود. بنابراین باید دید که نیازمند چه ابزار، الزامات، تغییرات و ترکیب و ساختاری هستیم».

عموعابدینی فزود: «در این مدل باید اهداف را به صورت کوتاه، میان و بلند مدت تعریف کرده و بر اساس آن، مأموریت واحد علوم و تحقیقات را تعیین و به سوی آن حرکت کرد».

وی گفت: «در دانشگاه پیشرو، تمامی نکات مرتبط با دانشگاه‌های نسل جدید نظیر آموزش، پژوهش، کارآفرینی، خلاقیت، نوآوری، اثرگذاری در منطقه، تولید علوم کاربردی و... وجود دارد«.

عموعابدینی با بیان اینکه واحد علوم و تحقیقات باید تبدیل به شهر دانش شود، خاطرنشان کرد: «شهر دانشی موفق است که اقتصاد دانش‌بنیان را که ارتباط مستقیمی با اقتصاد مقاومتی دارد در نظر داشته باشد. در این راستا باید با در نظر گرفتن الگوی اسلامی-ایرانی برنامه پیشرفت و حرکت واحد علوم و تحقیقات را تعریف کرد. واحد علوم و تحقیقات می‌تواند مدل و الگوی ویژه خود را بر مبنای الگوی اسلامی-ایرانی پیشرفته داشته باشد«.

وی تصریح کرد: «در تولیدات علمی، فلسفه آن علم را در نظر داشته باشید چراکه فلسفه، بینش عمیقی به تحقیقات و تولیدات علمی خواهد داد«.

عموعابدینی با بیان اینکه در « Strategy Day » باید به موضوع علم نافع توجه ویژه‌ای شود، افزود: «فعالیت استادان و دانشجویان باید متوجه نیازهای مردم و جامعه باشد تا علم، نافع شود. باید به جای مدرس بودن به مربی‌گری پرداخت. نوآوری، خلاقیت، اقتصاد دانش‌بنیان، هوشمندسازی بخشی از اصول « Strategy Day » است که باید به آنها توجه ویژه‌ای شود«.

مسئول کارگروه اقتصاد آموزش واحد علوم و تحقیقات نیز با توجه به موسسه تحقیقاتی فرانهوفر ( Fraunhofer ) آلمان، گفت: «امروز کشورهای پیشرفته به سمت تجارت علم گام برداشته اند. موسسه فرانهوفر یکی از مراکزی است که بر روی علوم کاربردی تمرکز کرده است. چرا که امروزه این دست از علوم سرمایه عظیمی را تشکیل می‌دهند«.

دکتر ایرج اله‌دادی افزود: «این موسسه سال ۱۹۴۹ با سه کارمند در محیطی کوچک فعالیت خود را آغاز کرد، امروز این موسسه به اندازه‌ای پیشرفت کرده که تبدیل به عنصری حیاتی در چشم‌انداز صنعتی و علمی کشور آلمان شده است. این موسسه با فعالیت بر روی علوم کاربردی و بکارگیری نتایج آن به نوعی با ایمنی، سلامت، ارتباطات، انرژی و محیط زیست گره خورده و تأثیر قابل توجهی بر زندگی مردم دارد«.

وی با بیان اینکه تولید علوم کاربردی و فروش آن درآمد شیرین و سرشاری دارد، گفت:‌«این موسسه به جای تمرکز بر روی تملک دارایی‌ها به تولید علوم کاربردی پرداخته است. امروزه این موسسه نه تنها در آلمان بلکه در بسیاری از کشورهای دنیا شعباتی ایجاد کرده و با فعالیت خود علاوه بر رفع نیاز علمی کشورها، درامد زیادی را کسب می‌کند«.

دکتر فرزان مجیدفر عضو هیات علمی واحد علوم و تحقیقات نیز به تحلیل انقلاب صنعتی چهارم و فناوری‌های بنیان شکن کلیدی پرداخت و اظهار کرد:‌ «در انقلاب صنعتی چهارم، مفهومی وجود دارد با عنوان فناوری‌های بنیان شکن کلیدی و شامل تکنولوژی‌هایی است که تکنولوژی‌های گذشته را رد کرده و به عبارتی می‌شکنند».

وی ادامه داد: «انقلاب صنعتی چهارم موجب از هم گسیختگی چارچوب‌ها شده و کارکردهای جدیدی در اقتصاد، جامعه و حتی مفاهیم انسانی خواهد داشت. در عین حال فرصت‌های مناسب و نوینی را ایجاد خواهد کرد«.

عضو هیات علمی مرکز تحقیقات سیاست علمی کشور هم گفت: «دانشگاه‌های نسل اول آموزش محور بوده و رسالت اساتید در این‌گونه دانشگاه‌ها آموزش است. دانشگاه‌های نسل دوم پژوهش محور هستند و علاوه بر آموزش به پژوهش نیز توجه دارند، نسل سوم دانشگاه‌ها رویکردی اقتصادی‌تر به دانشگاه دارند و علاوه بر آموزش و پژوهش اقدام به تربیت دانشجویان کارآفرین را در دستور کار خود دارند«.

دکتر رضا نقی‌زاده افزود: «رویکرد دانشگاه‌های نسل چهارم فراتر از آموزش، پژوهش و کارآفرینی است. این دست از دانشگاه‌ها به اثرگذاری بر جامعه توجه دارند. به عبارت دیگر خدمت و اثرگذاری بر جامعه و شکل‌دهی به آینده مهمترین مأموریت آن‌ها است.»

مرور کارکردها و مأموریت‌های نسل‌های مختلف دانشگاه، از دانشگاه آموزش‌محور تا دانشگاه کارآفرین در نشست تبیین « Strategy Day »به ایجاد شناختی اجمالی از دانشگاه آینده رسید.