آنا از اصرار و انکارهای برخورد با قلیان گزارش می‌دهد؛
پای وزارت بهداشت و دادستان‌ها در کفش قهوه خانه‌ها!
عرق صورتش را با دستمال گردنش خشک می‌کند، با چند فوت ذغالی را که تا همین چند دقیقه پیش در هوا تکان می‌داد شعله‌ور می‌کند و با صدای بلند فریاد می‌زد:« پسر بیا این قلیان را ببر.»
گروه اجتماعی خبرگزاری آنا - الهه خانی: روی دیوار قهوه‌خانه عکس بزرگی از حضرت علی(ع) و پهلوان تختی به چشم می‌خورد. صدای قل قل آب در فضا به گوش می‌رسد و مردها ردیفی نشسته و در حالی که گاهی پکی به قلیان می‌زنند از هر دری حرف می‌زنند.
علی آقا 35 سال است که صبح‌هایش را از این قهوه‌خانه آغاز می‌کند، از درآمدش راضی است. آنطور که خودش می‌گوید بیشتر روزی‌اش را از راه سرو قلیان به خانه می‌برد. قیمت هر قلیان 5 تا 10 هزار تومان است و به گفته خودش روزانه تا 400 قلیان دست مشتری می‌دهد.
این روزها اما زمزمه‌های ممنوعیت مصرف قلیان در پایتخت از گوشه و کنار به گوش مرد قهوه‌چی هم رسیده است و می‌گوید: شنیده‌ام که می‌گویند استفاده از قلیان در قهوه‌خانه‌ها غیر قانونی است، یعنی این همه سال ما کار غیرقانونی می‌کردیم؟ عده‌ای دور هم جمع می‌شوند و قلیانی می‌کشند و اختلاط می‌کنند؛ کجای این کار غیرقانونی است.
علی آقا ادامه می‌دهد: می‌دانید چند قهوه‌خانه در این شهر وجود دارد، اگر بخواهند آنها را تعطیل کنند هزاران نفر بیکار می‌شوند؛ نان زن و بچه‌هایشان را از کجا بیاورند؟ تازه فقط قهوه‌خانه‌ها نیستند که قلیان سرو می‌کنند؛ کافیست به رستوران‌ها و کافه‌های معروف بالا شهر بروید آن وقت می‌بینید هر قلیان را تا 150 هزار تومان به دست مردم می‌دهند، یکی باید جلوی آنها را بگیرد.
زمزمه‌های ممنوعیت مصرف قلیان در پایتخت!
طی هفته‌های گذشته مصرف قلیان در دو استان البرز و قم ممنوع شد و زمزمه‌های ممنوعیت استفاده از قلیان در پایتخت هم بعد از صحبت‌های جعفری دولت‌آبادی، دادستان تهران در روز سه‌شنبه در حالی قوت گرفت که وی از رشد قارچ گونه قلیانسراها و عرضه قلیان در رستوران‌ها و کافی‌شاپ‌ها به شدت انتقاد کرده بود.
دادستان تهران واحدهای صنفی که قلیان عرضه می‌کنند، در سه گروه تقسیم بندی کرده و قهوه‌خانه‌های سنتی و قدیمی را که پیش از پیروزی انقلاب نیز وجود داشته و فعالیت آنها عرضه چای و قلیان بوده را مستثنی کرده و گفته بود: این اماکن اکثرا در مناطق کارگری و نزدیک کارگاه‌ها استقرار دارند و لذا از موضوع بحث خارج هستند، اما در خصوص دو گروهی که طی این چند سال اخیر اضافه شده‌اند شامل قلیان سراها و رستوران‌ها باید گفت قلیان سراها خدمت دیگری جز قلیان ارائه نمی‌دهند و به محلی برای وقت تلف کردن جوان‌ها تبدیل شده‌اند.
جعفری دولت‌آبادی عدم رفع مشکل عرضه مواد دخانی را ناشی از سلیقه‌ای اجرا کردن قانون در کشور دانسته و از سرپرستان نواحی دادسرا خواسته بود به صنف‌های مرتبط با قلیان مانند قلیان سراها و رستوران‌ها، غیر از قهوه‌خانه‌های سنتی قدیمی از طریق صنف و با همکاری پلیس اخطار دهند که ظرف مدتی محدود، عرضه قلیان را متوقف کنند.
روح الله بابایی، نماینده کمیسیون اجتماعی مجلس شورای اسلامی با اشاره به ممنوعیت استفاده از قلیان در برخی از استان‌های کشور، به خبرنگار آنا می‌گوید: پیش از این استفاده قلیان در استان‌های قزوین و مشهد ممنوع شده بود و اخیرا دادستان‌های دو استان البرز و قم هم تصمیم به ممنوعیت استفاده از قلیان گرفتند. این در حالی است که در استان تهران بسیاری از مکان‌ها دارای مجوز ارائه قلیان هستند.
وی با بیان اینکه ممنوعیت قلیان در 4 استان یاد شده را می‌توان از دو بعد مورد بررسی قرار داد، اضافه می‌کند: همانطور که همه می‌دانند مضرات قلیان بسیار بیشتر از سیگار است و اثرات سوئی بر روی سلامتی و صحت افراد دارد و خانواده‌ها و جوانان را تهدید می‌کند.
بررسی ابعاد اقتصادی ممنوعیت مصرف قلیان
این نماینده مجلس ادامه می‌دهد: البته از لحاظ اقتصادی نیز این موضوع باید مورد بررسی قرار گیرد، زیرا عده‌ای از این طریق امرار معاش می‌کنند و به طور حتم معاش آنها قطع خواهد شد.
او با بیان اینکه عده‌ای این موضوع را تفریحی برای جوانان می‌دانند، اضافه می‌کند: جوانان باید تفریحات بهتری داشته باشند و دولتمردان باید بسترهایی را آماده کنند که جوانان از تفریحات بهتر برخوردار شوند و این جلوگیری‌ها باید زمانی اتفاق بیفتد که بستر آماده شده باشد.
بسترها آماده نیست!
بابایی با بیان اینکه اگر بسترها آماده شد، نه تنها در چند استان به صورت پایلوت، بلکه در کلیه استان‌های کشور می‌توانند استفاده از قلیان را ممنوع اعلام کنند، می‌گوید: اما هم‌اکنون بسترها آماده نیست و دادستان‌های برخی از استانها به عنوان مدعی‌العموم تصمیم گرفتند تا ممنوعیت استفاده از قلیان را اعلام کنند.
او با بیان اینکه در استان قزوین، ما شاهد اثرات منفی قلیان بوده‌ایم، تصریح می‌کند: به طور حتم مسائل مربوط به جوانان باید مورد بررسی بیشتری قرار گیرد و اگر قانونی نیاز باشد دولتمردان آن را در مجلس مطرح و ما آمادگی حمایت از جوانان را داریم و اگر بسترها آماده شود، بالتبع نبود این نوع تفریحات در جامعه هم قابل‌قبول است.
این نماینده مجلس در توضیح مشکلات اقتصادی به وجود آمده ناشی از بستن مکان‌هایی که به ارائه قلیان می‌پرداختند، توضیح می‌دهد: مسئولین و متولیان امر و در واقع دولتمردان باید وارد عمل شوند تا مشکلات بیکاری برطرف شود. اگرچه افراد زیادی نبوده‌اند که از این اتفاق در سطح این 4 استان دچار معضل اقتصادی شوند، زیرا این کار همه‌گیر نبوده و تنها گروه خاصی هستند که از این تفریحات استفاده می‌کنند.
بابایی تاکید می‌کند که دولت باید به جوانان وام‌های خوداشتغالی بدهد تا آنها بتوانند به کسب‌وکارهای مناسب‌تر بپردازند.
داستان ممنوعیت مصرف قلیان اما به بعد اقتصادی‌اش ختم نمی‌شود و عده‌ای معتقدند که گرفتن قلیان از جوانان در واقع یکی از راه‌های سرگرمی و تفریح آنها را از بین می‌برد.
باز شدن پای قلیان به خانه‌ها
احمد بخارایی، جامعه‌شناس به بررسی اثرات اقدام اخیر دادستان‌های دو استان البرز و قم می‌پردازد و می‌گوید: به طور حتم اگر قلیان‌ها در بیرون از خانه جمع شوند، کسانی که از آن استفاده می‌کنند آن را به خانه می‌آورند و اگر مصرف قلیان بیرون از خانه عوارضی در پی داشته باشد، وقتی وارد خانه می‌شود عوارضش تشدید خواهد شد و علاوه بر آسیب‌های جسمی، الگوهای رفتاری در فضای خصوصی اثر بیشتری بر افراد می‌گذارد و این یک امر بدیهی است.
او ممنوعیت مصرف قلیان را سلب یکی از موارد اخلاق اجتماعی می‌داند و توضیح می‌دهد: زمانی که برای اخلاق اجتماعی ضمانت اجرایی یا همان قانون و مقررات تعریف می‌شود، باید لوازم و ضروریت ضمانت‌های اجرایی را نیز فراهم کنیم. این حرف بدان معناست که اگر یک نباید مطرح می‌کنیم، باید دریچه دیگری باز شود. اگر یک راه را می‌بندیم، باید دو راه را به روی افراد بگشاییم.
این جامعه‌شناس ادامه می‌دهد: افراد نباید احساس کنند که در جامعه فقط نبایدها برای آنها تعریف می‌شود و آزادی‌شان را سلب می‌کند؛ وقتی به جای هر نباید هیچ راهی ارائه نمی‌شود، فرد در جامعه احساس خوبی نخواهد داشت و نمی‌تواند با جامعه‌اش تعامل کند و وقتی تعامل وجود نداشته باشد، نظام ارگانیک بهم می‌ریزد و شاهد کارکرد منفی‌اش خواهیم شد.
تعریف آزادی‌های جدید
او با بیان اینکه این موضوع حس تعلق افراد نسبت به جامعه را از بین می‌برد، می‌گوید: برای هر چیزی از جمله مصرف قلیان می‌توان یک قانون گذاشت. اما باید در کنارش آزادی‌های جدیدی هم ایجاد کرد؛ چیزی که ما طی سال‌های گذشته شاهد آن نبوده‌ایم و فقط شاهد بروز محدودیت‌ها بوده‌ایم که عوارضش در جامعه نمایان است.
مدیرگروه مسائل و آسیب‌های اجتماعی در انجمن جامعه‌شناسی ایران با بیان اینکه این‌گونه تصمیم‌گیری‌ها، عوارض اجتماعی و اقتصادی به دنبال دارد، تصریح می‌کند: وقتی بحث عدم تعلق وجود داشته باشد، حتی در سرمایه‌گذاری هم تاثیرگذار است و همانطور که می‌بینید اقتصاد در کشور ما بیمار، سیاست متزلزل و جامعه با آمارهای بالا در آسیب‌های اجتماعی مواجه است و از لحاظ فرهنگی هم در یک وضعیت دو بام و هوایی قرار داریم.
سامان‌بخشی به حرف نباشد
او با تاکید بر این موضوع که سامان بخشیدن به وضعیت فعلی قلیان خوب است، اما نباید به حرف باشد، تاکید می‌کند: این موضوع می‌تواند به شکل بدتری دربیاید. شاید اگر عده‌ای در یک محفل خصوصی بخواهند قلیان مصرف کنند، این موضوع به چیز دیگری تبدیل شود. آمارهای وحشتناک اعتیاد در جامعه مشخص است. برای راهکارهای مقابله با آسیب‌های اجتماعی باید دستورالعمل‌هایی ارائه شود که 50درصد افراد جامعه بتوانند آن را اجرایی کنند.
بخارایی درباره نقش خانواده‌ها در کاهش آسیب‌های اجتماعی توضیح می‌دهد: در جامعه ما سیاست‌گذاری‌ها در سطح کلان دارای اشکال است و ما نمی‌توانیم خواهان آن باشیم که خانواده‌ها بتوانند معضلات بروز یافته درخصوص آسیب‌های اجتماعی را به تنهایی برطرف کنند. زیرا امروز حتی الگوهای فرزندان ما پدران و مادران‌شان هم نیستند که بخواهند چیزی از آنها یاد بگیرند.
عضو هیات علمی دانشگاه پیام نور با تاکید بر این موضوع که اگر در میانه راه بخواهیم یک آسیبی را اصلاح کنیم، نشدنی است و آب در هاون کوبیدن است، گفت: سیاستگذاران کلان باید بدانند دوره وضع مقررات، توصیه‌ها و نواهی گذشته است و باید فکر دیگری کنند.
جعفری دولت‌آبادی اعلام کرده که از سرپرستان نواحی دادسرای تهران خواسته تا با دعوت از متصدیان اصناف مرتبط با موضوع مذکور در حوزه خود، به آنها تذکر لازم را بدهند و در صورت عدم اقدام، با همکاری پلیس در مرحله اول واحدهای صنفی غیرمجاز را تعطیل کنند و صرفا قهوه‌خانه‌های سنتی دارای مجوز را مستثنی کنند.
قانون لازم‌الاجراست!
آنطور که به نظر می‌رسد این بار عزم مسئولان برای ممنوعیت مصرف قلیان جدی است و این موضوع رضایت مسولان وزارت بهداشت را در پی داشته است تا جایی که ایرج حریرچی، قائم مقام و معاون کل وزارت بهداشت پنج شنبه شب گذشته در یک برنامه تلویزیونی اعلام کرد: درخصوص مصرف قلیان باید قانون اجرا شود و ما دستبوس دادستان‌هایی که قانون ١١ ساله را به اجرا درآورده‌اند، هستیم.
حریرچی در این برنامه گفته بود که ما قانونی داریم که لازم الاجراست و در هیچ قانونی گفته نشده که برای اجرای یک قانون پیش زمینه آماده کنید. تعجب می‌کنم که اصلا چرا اسم اصرار به اجرای قانون گذاشته می‌شود؛ زیرا قانون لازم الاجرا در این زمینه وجود دارد که در آن گفته می‌شود هر نوع تشویق مستقیم و غیرمستقیم یا تحریک افراد به استعمال دخانیات ممنوع است. همین که بگوییم جوانان چون بیکار هستند، به سمت مصرف قلیان کشیده می‌شوند، خود تشویق مستقیم یا غیرمستقیم مصرف مواد دخانی است که غیر قانونی است.
پای وزارت کشور در میان است
این صحبت‌ها در حالی از سوی معاون وزیر بهداشت مطرح شد که محمد جواد حشمتی، معاون قضایی دادستان کل کشور نیز در ادامه برنامه و در گفتگوی زنده تلفنی با اشاره به اینکه قانون جامع کنترل و مبارزه با دخانیات لازم‌الاجرا است و باید در کل کشور اجرا شود، گفته بود: وزارت بهداشت به شدت به دنبال اجرای قانون است اما وزارت کشور به جهت مسائل مختلف مخالف اجرای قانون جامع کنترل و مبارزه با دخانیات است.
حالا باید دید با این تصمیم دادستان تهران طی روزهای آینده چه تعداد از قلیانسراها تعطیل می‌شوند و وضعیت سرو قلیان در رستوران‌ها به کجا کشیده می‌شود.
انتهای پیام/
