توجه کارگردانان ایرانی به متونی ازماتئی ویسنی، آنتوان چخوف و امانوئل اشمیت

به گزارش خبرنگار فرهنگی آنا، از میان نمایش‌هایی که متون خارجی دارند، دو اثر نمایشی از ماتئی ویسنی، یک اثر از امانوئل اشمیت و آنتوان چخوف که نمایشنامه نویس محبوب کارگردان ایرانی است به چشم می‌خورد.

در حال حاضر نمایش «خرس‌های پاندا»‌به کارگردانی شیوا اردویی در تماشاخانه پالیز و «تماشاچی محکوم به اعدام» به کارگردانی مقداد اسلامی در مجموعه تئاتر پایتخت روی صحنه است. نقط مشترک این دو حضور نمایش نمایشنامه‌نویس رومانیایی است. ماتئی ویسنی که یکی از نمایشنامه‌نویسان فرانسوی رومانیایی است تاکنون بیش از چهل نمایشنامه به زبان رومنیایی و بیست نمایشنامه به زبان فرانسوی نوشته است اما در میان آثارش «خرس‌های پاندا» و «تماشاچی محکوم به اعدام» از شناخته شده‌ترین آثارش هستند که بارها توسط کارگردان‌های مختلف ایرانی روی صحنه رفته است. بر همین اساس طبیعی است که امروزه اجرای همزمان دو اثر از این نویسنده را روی صحنه شاهد باشیم.

آنتوان چخوف که از محبوب‌ترین نمایشنامه‌نویسان در میان کارگردانان ایرانی است و هر ساله شاهد اجرای متون متعددی از او هستیم، اینبار از سوی محمد حسن معجونی مورد توجه قرار گرفته است. محمد حسن معجونی این روزها نمایشنامه «سه‌خواهر» را در تماشاخانه پالیز روی صحنه دارد.

با توجه به این‌که محمدحسن معجونی تاکنون آثار متعددی از چخوف را روی صحنه برده و همواره دیدگاه خود را در آثار نمایشی‌اش وارد می‌کند قطعا مخاطبان این نمایش اثری متفاوت نسبت به آنچه از این متن روی صحنه رفته را شاهد خواهند بود.

مارتین مک‌دونا که مهم‌ترین نمایشنامه‌نویسانِ زندهٔ ایرلندی محسوب می‌شود، نمایشنامه «غرب مغموم» را به نگارش در آورده که با کارگردانی علی پیله‌ور در فرهنگسرای نیاوران در حال اجرا است. طی سالهای اخیر از این نویسنده آثاری چون «مرد بالشی»، «ستوان آینیشمور» و «مراسم قطع دست در اسپوکن» روی صحنه رفته است.

از دیگر نمایش‌های خارجی به اجرا در آمده، «روال عادی» ژان کلود کریر است که با کارگردانی محمدرضا خاکی به صحنه رفته است. از آنجا که محمدرضا خاکی خود تحصیل کرده فرانسه است طبیعی است که به اجرای نمایشنامه‌ای فرانسوی روی آورده باشد. خاکی با اجرای «روال عادی» در موقعیتی بسیار ساده بدگمانی و بی‌اعتمادی را در قالب نمایش نشان می‌دهد. او در بخش‌های مختلف نمایشش مخاطب را غافل‌گیر می‌کند و به سوظن‌ها و ذهن بدگمان انسان اشاره می‌کند.

ژان کلود کریر فیلم‌نامه‌نویس، بازیگر فرانسوی، سردبیر مجلهٔ فمی است. همسر وی نهال تجدد نویسنده ایرانی و دختر مرحوم مهین تجدد یکی از پیشتازان عرصه نمایشنامه‌نویسی در ایران است. علاقه اصلی کاری‌یر اقتباس از ادبیات است و بیشتر کارگردان‌هایی که دوست دارند از مشهورترین داستان‌های تاریخ ادبیات اقتباس کنند به سراغ او می‌روند. او هر از دو سه سالی به ایران هم سفر می‌کند.

«آقای اشمیت کیه؟» اثری از سباستین تیری است که به موضوع هویت انسان می‌پردازد. این اثر که پیش از این توسط داوود رشیدی طی سالهای اخیر روی صحنه رفته بود این روزها با کارگردانی امیرحسین گلشنی که در تماشاخانه استاد جمشید مشایخی روی صحنه رفته است.

برد میرمن نویسنده و کارگردان مجموعه تلویزیونی آمریکایی «اعتراف» است که توسط شهاب حسینی در قالب نمایش در تئاترشهر به اجرا در آمده است. برد میرین در آن سوی آبها چهره‌ای شناخته شده است و در ایران به عنوان کارگردان تلویزیونی و سینمایی مطرح است. در این اثر علی نصیریان به عنوان کشیش نقش‌آفرینی می‌‌کند پرده از ماجرایی برمی‌دارد که در گذشته اتفاق افتاده و خود نقش اول و تاثیرگذار آن بوده است.

از دیگر نمایش‌های برگرفته از متون خارجی نیز می‌توان به نمایش «ماجرای ساحل سنگی» نوشته دیوید وود، نمایش «ماجرای متران پاژ» نوشته الکساندر ومپیلوف و نمایش «نوای اسرارآمیز» نوشته امانوئل اشمیت نمایشنامه‌نویس و فیلسوف فرانسوی اشاره کرد.

از نکات قابل توجه درباره امانوئل اشمیت این است که وی چندین جایزه تئاتر مولیر فرانسه، جایزه بهترین مجموعه داستان گنکور، جایزه آکادمی بالزاک همراه بسیاری از جوایز فرانسوی و خارجی را به خود اختصاص داده است. ساقی عطایی به سراغ این متن رفته است و آن را در مجموعه تئاتر پایتخت اجرا کرده است.

محمد حسن معجونی کارگردانی است که دو اثر در تماشاخانه پالیز روی صحنه دارد. او باز به سراغ نویسنده روسی رفته است. الکساندر وامپیلوف، نویسنده روسی اگرچه در سن 35 سالگی در دریاچه بایکال غرق شد اما با نوشتن 4نمایش‌نامه بلند و سه نمایش‌نامه کوتاه، انقلابی در نمایشنامه‌نویسی قرن بیستم روسیه به وجود آورد به طوری که در تاریخ نمایشنامه‌نویسی قرن بیستم روسیه، دوره‌ای به نام «پسا وامپیلوف» معروف است که نسلی از نمایشنامه‌نویسان متاثر از آثار او به عرصه ادبیات نمایشی در این دوره به خلق آثار خود پرداخته‌اند.نمایشنامه «قضیه متران‌پاژ» داستان یک سوء تفاهم ساده و اصرار بی‌مورد بر رفتار غلط یک مدیر هتل است. این نمایش در