بهرنگ توفیقی: حتی در 40 سالگی هم می‌توان تجربه کرد/ «زیر پای مادر» مناسبتی نیست

هدیه حدادی ‌اصل، خبرنگار فرهنگی آنا- سریال «زیر پای مادر» قصه مردی میانسال است که با پسرش در شهر مشهد زندگی می‌کند. همسر این مرد بنا به دلایلی در سال‌های اول زندگی مشترک، او و پسرش خلیل را ترک کرده است. مرد میانسال که به شغل رستوران‌داری مشغول است، آخر هفته‌ها از رستورانش به زائران امام رضا(ع) نذری می‌دهد. قبول شدن در یکی از دانشگاه‌های تهران و آشنا شدن او با ستاره، راه ورود رخساره را به قصه باز می‌کند.

این سریال جدیدترین ساخته بهرنگ توفیقی است که به مناسبت ماه مبارک رمضان هر شب از شبکه یک سیما پخش می شود، به همین بهانه گفتگویی با کارگردان آن انجام داده‌ایم.

* چه المانی در فیلمنامه‌های سعید نعمت‌اله وجود دارد که باعث می‌شود با او همکاری کنید؟

اگر بخواهم از ریشه در مورد این موضوع صحبت کنم باید بگویم اول از همه فیلمنامه‌هایی که سعید نعمت الله می‌نویسد، به لحاظ دراماتیک، ساختار و ادبیات فیلمنامه‌های قوی‌ای است. به علاوه گذشته از ادبیاتی که سعید دارد، زمان و انرژی‌ای است که برای نگارش فیلمنامه صرف می‌کند. این ویژگی‌ها کار او را به یک اثر محترم تبدیل می‌کند.

خود من همیشه در جریان نگارش سعید نعمت‌اله هستم و همیشه شاهد آن بوده‌ام که چقدر زمان و انرژی می‌گذارد، از این رو نمی‌توان نگاه سطحی به فیلمنامه‌های او داشت. قطعا وقتی یک فیلمنامه به این شکل نوشته می شود من هم به همان اندازه برای ساخت آن انرژی می گذارم. این چیزی است که به دنبال آن هستم، از این که با نگاه سطحی کاری را انجام دهم فرار می کنم. دلم می خواهد کاری را انجام دهم که اگر سخت و چالش انگیز است اما برایم کار ارزشمندی باشد و این موضوع در فیلمنامه‌های سعید برای من به وجود می آید.

* می توان گفت هیچ یک از کارهای شما شبیه به یکدیگر نیست. این تفاوت از چه چیزی نشات می گیرد؟

بله این موضوع وجود دارد؛ اما واقعیت این است که این اتفاق به زعم خیلی ها مثبت نیست ولی برای خود من مثبت است چرا که من تجربه کردن را دوست دارم و اینکه مدام شکل ها و ژانرهای متفاوتی از کار را تجربه می کنم برایم جذاب است. زیرا با هر کدام از آن ها وارد یک چالش می شوم که حضور در آن چالش را دوست دارم. مثلا وقتی یک کار معمایی مثل «انقلاب زیبا» یا یک کار پلیسی مثل «آمین» را می سازم و بعد به «پشت بام تهران» و «زیر پای مادر» می رسم برای من جذابیت در کار بیشتر و بیشتر می‌شود. طی تمام این سال ها در حال تجربه گونه های مختلف هستم و این تجربه من را به تغییر ساختار وادار می‌کند. این برای یک کارگردان جز جذابیت های یک کار است.

* قرار است این تجربه همچنان ادامه داشته باشد؟

نمی دانم! ممکن است الان بگویم که دلم نمی خواهد هیچوقت به یک نقطه ثابتی برسم و دوست دارم همیشه تجربه کنم اما شاید سال دیگر این اتفاق برایم نیافتاد. قصد شعار دادن ندارم اما تا جایی که برایم امکان داشته باشد دوست دارم که تجربه کنم. تجربه کردن نشانه جسارت و روح کنجکاو من است. معتقدم که حتی در 40 سالگی هم می توان تجربه کرد.

* انتخاب بازیگران «زیر پای مادر» بر چه معیاری صورت گرفت؟

تاکید می کنم که ادبیات سعید نعمت الله ادبیات ساده ای نیست. بعضی از بازیگران مثل کامبیز دیرباز چون جزو بازیگران مشترک این سریال با سریال قبلی یعنی «زیر پای مادر» بود، از همان زمان می دانستیم که ایشان را انتخاب خواهیم کرد. از ابتدا تصمیم داشتیم از بازیگرانی استفاده کنیم که تجربه همکاری با آن ها را از قبل داشته ایم. باقی بازیگران هم در تعامل با سعید نعمت الله انتخاب شدند و اختلاف بارزی در این خصوص با هم نداشتیم. خیلی زود به توافق رسیدیم.

* ساخت کار مناسبتی چه ویژگی هایی دارد؟

با اینکه دوست دارم برای ماه مبارک رمضان کار بسازم و این علاقه، انگیزه ای است که در من از سال ها پیش وجود داشته؛ اما باید بگویم که «زیر پای مادر» مناسبتی نیست. وقتی من برای تلویزیون، مخاطب و مردم کار می کنم، برای دیده شدن کارم انرژی می گذارم نه برای دیده شدن خودم. این کار را به نیت ماه رمضان نساختیم ولی خوشحالم بابت این که در این ماه پخش شد. البته همچنان دوست دارم که یک کار ویژه ای برای ماه رمضان بسازم.

* بازتاب مخاطبان برای این سریال تاکنون چطور بوده است؟

فکر می کنم به دلیل حال و هوایی که قصه دارد و از لحاظ فضای معنوی حاکم بر آن، سریال این ویژگی را داشت که در این ماه پخش شود. آن چه که خودم می‌بینم اول از همه گسترده شدن مخاطب است که برایم جذاب است. نظرات مخالف و موافق زیادی می شنوم. خیلی از دوستان نقد دارند، هر چند که دلم می خواست نقدهای سازنده‌تری می شنیدم اما خوشبختانه اتفاقی که دلم می‌خواست برای این سریال افتاد.

* گره هایی که در تک تک شخصیت های سریال وجود دارد، تعمدی بوده است؟

بله، این گره ها در تک تک شخصیت ها کاملا تعمدی بوده است و دلیل آن فیلمنامه پرمحتوا است چرا که همه شخصیت ها شناسنامه دارند و به آن ها فکر شده است. آنقدر که سعید نعمت الله در قصه ولخرج است و در داستان نویسی خساست نشان نمی دهد دلم می خواست این سریال در 100 قسمت تولید می شد.

* در مورد انتخاب خواننده تیتراژ؛ چرا از علی زندوکیلی استفاده کردید؟

علی زندوکیلی نزدیک ترین خواننده به جنس کار ما بود. برای «زیر پای مادر» با آن حال و هوایی که از آن می بینیم درست ترین انتخاب علی زندوکیلی بود و اگر دوباره بخواهم این کار را بسازم و قرار باشد یک خواننده برای تیتراژ آن انتخاب کنم باز هم به سراغ علی زندوکیلی می روم.