بدن بیماران در ویترین تبلیغات زیبایی؛ بحران اخلاقی در سایهی بینظارتی
به گزارش خبرنگار آنا، در سالهای اخیر، با گسترش چشمگیر رسانههای اجتماعی و رقابت شدید در حوزهی خدمات زیبایی و جراحیهای پلاستیک، شاهد پدیدهای نگرانکننده به عنوان انتشار تصاویر و ویدیوهای بیماران توسط پزشکان و کلینیکهای زیبایی هستیم. این تصاویر که اغلب در فضای مجازی با عنوان قبل و بعد از عمل یا روند جراحی و تغییر چهره منتشر میشوند، در ظاهر جنبهی تبلیغاتی دارند، اما در باطن، بخش قابل توجهی از آنها مرزهای اخلاق پزشکی، حرمت انسانی، عدم وجود پوشش اسلامی و حریم خصوصی بیماران را زیر پا میگذارند.
بدن بیماران در قاب شبکههای اجتماعی
کافی است چند دقیقه در شبکههای اجتماعی پرسه بزنیم تا با انبوهی از ویدیوها روبهرو شویم که در آن، بدن افراد در شرایط درمانی یا پس از عمل جراحی نمایش داده میشود. در برخی از این ویدیوها، بیمار بر تخت جراحی دراز کشیده یا با کمترین لباس ایستاده و پزشک یا دستیارانش در حالی که با لحن افتخار از نتیجهی عمل سخن میگویند، از بدن او فیلم میگیرند. در موارد دیگر، چهرهی بیمار کاملاً قابل شناسایی است و گاه با موسیقی و جلوههای تصویری به یک محتوای تبلیغاتی تبدیل میشود.
این پدیده دیگر به چند مورد محدود خلاصه نمیشود؛ بلکه به یک رویهی معمول در برخی کلینیکها تبدیل شده است. بسیاری از پزشکان و مراکز زیبایی، صفحات شخصی خود در اینستاگرام، تیکتاک یا تلگرام را به ویترین نمایش بدن بیمارانشان بدل کردهاند؛ ویترینی که در آن بدن انسان، به ابزار تبلیغ و نمایش تبدیل میشود.
تبلیغ یا تجاوز به حریم خصوصی؟
در ظاهر، پزشکان این ویدیوها را با عنوان مستندات درمانی یا برای اطلاعرسانی به مراجعان منتشر میکنند، اما واقعیت آن است که هدف اصلی اغلب این محتواها جذب مشتری و ایجاد تمایز تجاری است.
از نظر حقوقی، هرگونه تصویربرداری از بیمار باید با رضایت آگاهانه و کتبی او انجام شود. این رضایت باید بدون اجبار، در شرایطی آگاهانه و با توضیح دقیق محل انتشار، هدف فیلمبرداری و مدت استفاده از آن ثبت گردد.
بحران اخلاق حرفهای در مطبهای زیبایی
فراتر از جنبهی حقوقی، این پدیده نشانهای از بحران اخلاق حرفهای در بخشی از جامعهی پزشکی است. پزشک، در مقام درمانگر، موظف است به کرامت، درد و شرم بیمار احترام بگذارد. اما هنگامی که بدن بیمار به صحنهی نمایش تبدیل میشود، اعتماد میان بیمار و پزشک بهتدریج فرومیپاشد. رفتارهایی از این دست، روحیهی انسانی حرفهی پزشکی را زیر سؤال میبرد و نگاه جامعه به پزشک را از امین به تبلیغگر تغییر میدهد.
از منظر اخلاقی، حتی اگر بیمار به ظاهر راضی باشد، فیلمبرداری از او در وضعیت جسمی آسیبپذیر مثلاً پس از بیهوشی یا در حالت برهنگی غیراخلاقی و غیرانسانی است. چنین اقداماتی، به تدریج مرز میان درمان و نمایش، میان علم و سرگرمی، و میان انسان و کالا را از میان میبرد.
آثار اجتماعی و فرهنگی؛ فشار غیرواقعی بر جامعه
تأثیر این پدیده تنها به مطبها و بیماران محدود نمیشود؛ بلکه در سطح کلان، فرهنگ عمومی جامعه را نیز تحت تأثیر قرار میدهد. نمایش مداوم تصاویر بدنهای دستکاریشده و چهرههای جراحیشده در فضای مجازی، نوعی فشار روانی و الگوی غیرواقعی از زیبایی را در ذهن مخاطبان بهویژه نوجوانان و زنان جوان ایجاد میکند.
نتیجهی این روند، افزایش نارضایتی از ظاهر، تشدید مقایسههای بیمارگونه و رشد تقاضا برای جراحیهای غیرضروری است.
از سوی دیگر، این محتواها در حال عادیسازی نمایش بدن انسان در فضاهای عمومی مجازی هستند، بیآنکه آگاهی و مرزهای اخلاقی در میان کاربران تقویت شود. در این میان، برخی کاربران نیز با بازنشر ویدیوها، ناخواسته به چرخهی نقض حریم خصوصی دامن میزنند.
انتهای پیام/
