نبرد 56 ساعته با آتش در پتروشیمی بوعلی چگونه پایان یافت

حوری قاسمی،‌ گروه اقتصادی آنا: صنعت نفت در سراسر جهان جز ریسک‌پذیرترین صنایع به شمار می‌رود و هر روز اتفاقات کوچک و بزرگ در دل این صنعت رخ می دهد.

ایران نیز به واسطه آنکه کشوری نفت‌خیز به شمار می‌رود، هر چند وقت یکبار با یک حادثه نفتی روبه‌رو می شود که در بیشتر مواقع جزئی‌ است و در خود آن سازمان یا شرکت حل و فصل می شود.

اما در بعضی موارد دامنه حوادث وسعتی بیشتر می گیرد که از آن جمله می توان به افتتاح واحد کت کراکر پالایشگاه آبادان اشاره کرد که دچار انفجار و آتش‌سوزی شد و یا مورد دیگر غرق شدن سکوی فاز 13 پارس جنوبی بود که بهره‌برداری را با تاخیر مواجه کرد.

آخرین حادثه در صنعت نفت ایران نیز آتش سوزی در پتروشیمی بوعلی سینا در منطقه ماهشهر بود که به دلیل مدت زمان حادثه و همچنین خسارات ایجاد شده، یکی از مهمترین حوادث این صنعت به شمار می رود.

ساعت 6 بعد از ظهر روز چهارشنبه خبری کوتاهی منتشر شد که در ساعت‌های بعدی ، ‌ابعاد گسترده تری به خود گرفت: پتروشیمی بوعلی سینا در منطقه ماهشهر آتش گرفت. آتشی که اگر سرعت عمل مجموعه وزارت نفت در اطلاع‌رسانی وجود نداشت می رفت تا به بحرانی بدل شود.

یکی از کشورهای همسایه در همان ساعات اول تحرکاتی را در فضای مجازی و با ایجاد هشتکی آغاز کرد تا به زعم خود ضعف ایران را در مدیریت بحران نشان دهد و از سوی دیگر این شائبه را تقویت کند که آتش سوزی در پتروشیمی بوعلی حادثه نبوده بلکه عملیات خرابکاری می باشد.

این در حالی بود که کلیه امکانات صنعت نفت بسیج شده بود تا زبانه‌های آتش بلندترین برج پتروشیمی ایران را خاموش کند. و سرانجام پس از 56 ساعت تلاش مستمر،‌ آتش در پتروشیمی بوعلی به طور کلی اطفا شد.

اما ماجرا از چه قرار بود؟

شواهد اولیه حاکی از آن است که پارازایلین که به شدت قابلیت اشتعال دارد در واحد 900 این پتروشیمی نشت کرده و منجر به آتش سوزی در آن شده بود. با تلاش آتش‌نشانان صبح پنجشنبه آتش برج 8001 کنترل شد و رو به خاموشی می‌رفت که به دلیل گرمای هوا،‌مخزن 2001 این مجتمع نیز دچار حریق می‌شود.

با وجود خاموش شدن آتش برج 8001، امکان اطفای حریق در مخزن نفتا وجود نداشت و به گفته مدیر عامل هلدینگ خلیج فارس،‌باید آن قدر منتظر می‌ماندیم تا سوخت مخزن تمام شود.

به همین منظور،‌ خطوط لوله ای برای تخلیه مخزن در نظر گرفته شد اما آتش سوزی ادامه داشت.

افزایش دامنه این اتفاق و گسترش حواشی آن در کنار لزوم سرعت‌بخشی به عملیات،‌ بیژن زنگنهف وزیر نفت را در ساعات اولیه روز جمعه به ماهشهر کشاند. وزیر نفت بلافاصله جلسه کمیته بحران تشکیل داد و اعلام کرد تا خاموشی کامل آتش در ماهشهر می‌ماند.

وی در واکنش به تحرکات کشور همسایه در فضای مجازی،‌ با تکذیب خرابکاری بودن این اتفاق،‌گفت: یک کشور مسلمان نباید از صدمات واردشده به سایر مسلمانان خوشحال باشد.

با حضور وزیر نفت در ماهشهر،‌ عملیات اطفای حریق فاز تازه‌ای به خود گرفت. در نخستین گام عملیاتی ضربتی برای مهار آتش در ساعت 14 روز جمعه آغاز شد. این عملیات در سه جهت مختلف به اجرا درآند که باعث کاهش آتش شد. اما غروب جمعه با به صدا درآمدن آژیر خطر در پتروشیمی بوعلی نگرانی بازگشت.

آژیر به دلیل جدا شدن بخشی از دیواره مخزن بلند شده بود که احتمال جاری شدن مواد اشتعالزای نفتی را در بین واحدها تقویت می‌کرد اما با حفر چاله هایی برای جمع آوری مواد نفتی مشکلی در این خصوص ایجاد نشد.

در گام دوم اطفای حریق در ساعت های اولیه شنبه، دومین حمله همه جانبه به آتش صورت گرفت تا در نهایت در ساعت 2 بامداد امروز آتش بطور کامل خاموش شود.

اما فارغ از اتفاقی که رخ داد،‌ حواشی درس‌آموز متعددی در این باره به چشم می‌‌خورد. مهمترین و بهترین خبر حاشیه‌ای این اتفاق این بود که طی آن هیچ فردی کشته نشد و مصدومان حادثه نیز که از آتش نشانان بودند با سرعت درمان شدند.

موضوع بعدی این بود که سرعت تخلیه سایر مخازن و مخازن کروی پتروشیمی قابل قبول بود و مانع از گسترش بیشتر آتش و سرایت به سایر بخش ها شد.

همچنین حضور مدیران عالی‌رتبه از وزیر نفت تا معاون و مدیران عامل شرکت‌ها از عوامل تاثیرگذار کنترل این حادثه به شمار می‌آید که نشان دهنده همدلی و همگرایی بخش های مختلف صنعت نفت در مواجهه با حوادث است.

از سوی دیگر این آتش‌سوزی نشان داد که تجهیزات لازم برای کنترل حوادثی از این دست بسیار کم است و هرچه سریعتر باید برای تجهیز واحدهای مختلف اقدامات لازم انجام شود. این نیازی است که با هر حادثه در مرکز توجه قرار می‌گیرد اما با گذشت زمان مجددا به فراموشی سپرده می شود.