مصرف بنزین به ۱۳۸ میلیون لیتر در روز می‌رسد/ ظرفیت تولید ۱۲۵ میلیون لیتر در روز؛ با کسری چه کنیم؟!

به گزارش خبرگزاری آنا؛ بر اساس آخرین آمار منتشر شده در روزهای (۱۵ تا ۲۱ شهریور) در مجموع یک میلیارد و ۵ میلیون و ۶۰۰ هزار لیتر بنزین در کشور توزیع شده است. همچنین با توجه به تعطیلات و افزایش سفر‌های تابستانی، میانگین مصرف روزانه به ۱۴۳.۷ میلیون لیتر رسیده؛ در حالی که میانگین مصرف روزانه در سال ۱۴۰۴ تا ابتدای شهریور حدود ۱۳۰ میلیون لیتر بوده است.

با این اوصاف می‌توان دریافت که با شروع سال تحصیلی جدید و افزایش رفت و آمد‌های روزانه و رشد ترافیک شهری با میانگین مصرف روزانه بیشتری رو به رو خواهیم شد. در این شرایط این سوال مطرح می‌شود که ناترازی بنزینی کشور تا کجا ادامه دارد و باید برای مواجه با این پدیده پیش از آن که به بحرانی مانند ناترازی برقی تبدیل شود، چه کرد.

در همین راستا سید حمید حسینی، سخنگوی اتحادیه صادرکنندگان فرآورده‌های نفت، گاز و پتروشیمی ایران با اشاره به جهش مصرف بنزین در روز‌های اخیر گفت: مصرف روزانه بنزین در حالت عادی حدود ۱۲۰ میلیون لیتر است و در برخی روز‌های جنگ تحمیلی ۱۲ روزه نیز مصرف بنزین به ۱۸۰ میلیون لیتر در روز رسید؛ این افزایش‌های دوره‌ای، به‌ویژه در پایان شهریور که مردم با نگاهی دقیقه نودی برای سفر اقدام می‌کنند، پدیده‌ای رایج در ایران است.

حسینی پیش‌بینی کرد: با روند فعلی، مصرف بنزین تا پایان سال به حدود ۱۳۸ میلیون لیتر در روز برسد؛ در حالی‌که ظرفیت فعلی پالایشگاه‌ها و پتروشیمی‌های کشور حداکثر ۱۲۰ تا ۱۲۵ میلیون لیتر در روز است.

واردات بنزین؛ تنها گزینه دولت در شرایط فعلی

سخنگوی اتحادیه صادرکنندگان فرآورده‌های نفت و گاز گفت: در حال حاضر بخشی از نیاز کشور به بنزین از طریق واردات تأمین می‌شود. تنها اقدام مشخصی که دولت تاکنون انجام داده، آزادسازی واردات بنزین سوپر بوده است. برخی شرکت‌ها متقاضی واردات این نوع بنزین شده‌اند و انتظار می‌رود اولین محموله بنزین سوپر هفته آینده وارد کشور شود.

وی تاکید کرد: بنزین وارداتی برای تأمین نیاز خودرو‌های لوکس و ناوگان خاص نظیر سفارت‌خانه‌ها در نظر گرفته شده، اما برنامه مشخص و جامعی در سایر زمینه‌ها دیده نمی‌شود؛ بنابراین می‌توان گفت که تنها برنامه کشور در مقیاس بزرگ برای مقابله با ناترازی بنزینی واردات سوخت است.

پیشنهادات و ایده‌های نیمه‌کاره یا رهاشده

حسینی با انتقاد از نبود برنامه‌ریزی جدی برای مدیریت مصرف انرژی، به برخی طرح‌های گذشته اشاره کرد و گفت: در گذشته ایده‌هایی مطرح بوده مانند اختصاص بنزین به کارت ملی به‌جای خودرو، اما در عمل این طرح‌ها اجرایی نشده‌اند. نمونه مشابه آن، طرح توزیع گازوئیل بود که به دلیل اعتراض رانندگان و اعتصابات به حال خود رها شد.

او همچنین به ایده قدیمی واگذاری سهام شرکت‌های پخش و پالایش به مردم اشاره کرد و گفت: پیش‌تر پیشنهاد شده بود که به‌جای افزایش قیمت سوخت، شرکت‌های پالایشی به مردم واگذار شود. در آن حالت، مردم که سهامدار هستند خود در قیمت‌گذاری نقش خواهند داشت و شاید دیگر با بحران اجتماعی مواجه نمی‌شدیم. این طرح پیش از اجرای هدفمندی یارانه‌ها توسط دکتر نیلی و دیگران مطرح شد، اما تاکنون اجرایی نشده است.

پیشنهاد‌هایی که به اجرا نرسید: از توسعه CNG تا بهینه‌سازی خودرو‌ها

حسینی با اشاره به ناکارآمدی در سیاست‌گذاری انرژی، افزود: طرح‌هایی مثل توسعه CNG، استفاده از LPG یا اصلاح ساختار خودرو‌ها مطرح بوده، اما هیچ‌کدام از آنها به‌طور جدی در دستور کار قرار نگرفته‌اند. در حال حاضر تمرکز بیشتر بر مسائل صنعت خودرو و خصوصی‌سازی ایران‌خودرو است.

وی با اشاره به انتقال مدیریت ایران‌خودرو به بخش خصوصی، گفت: اخبار خوبی در خصوص تولید برخی مدل‌های جدید شنیده می‌شود که مصرف سوخت پایین تری دارند، اما باید دید برای خودرو‌های موجود چه برنامه‌ای وجود دارد؛ چون نمی‌توان آنها را به راحتی از چرخه مصرف خارج کرد.

افزایش ظرفیت پالایشی، امیدی محدود، اما قابل اتکا

حسینی در بخش دیگری از اظهارات خود از افزایش ظرفیت پالایشگاهی به‌عنوان تنها راهکار ممکن در کوتاه‌مدت یاد کرد و گفت: تا پایان سال جاری، حدود ۱۸۰ هزار بشکه به ظرفیت پالایشی کشور اضافه می‌شود. پالایشگاه مهر با ظرفیت ۱۲۰ هزار بشکه‌ای و دیگر واحد‌های کوچکتر با ظرفیت‌های ۲۰ تا ۶۰ هزار بشکه قرار است وارد مدار شوند. هر چند که این پالایشگاه‌ها ظرفیت تولید بنزین را به طور چشمگیری تغییر نمی‌دهند، اما می‌توانند بارقه‌ای از امید را برای کشور فعال کنند..

وی افزود: پالایشگاه‌ها به‌طور متوسط ۱۰ تا ۱۲ درصد از خوراک خود را به بنزین تبدیل می‌کنند؛ بنابراین از ۱۲۰ هزار بشکه خوراک، حدود ۱۵ هزار بشکه بنزین در روز تولید خواهد شد که معادل ۵۵ تا ۶۰ میلیون لیتر در سال است. این رقم قابل توجه نیست، اما به هرحال در تأمین بخشی از نیاز کشور مؤثر خواهد بود.

چالش واردات بنزین در شرایط بحران جهانی   

حسینی با اشاره به وضعیت بازار جهانی نیز هشدار داد: حملات مکرر اوکراین به پالایشگاه‌های روسیه باعث اخلال در حدود یک میلیون بشکه از ظرفیت پالایشی این کشور شده است. این موضوع در کنار افزایش شدید قیمت‌ها، واردات بنزین را برای ایران بسیار دشوار کرده است.

وی تأکید کرد: بخشی از واردات بنزین از طریق دریای خزر انجام می‌شود، اما با افزایش قیمت‌ها و محدودیت‌های جهانی، وزارت نفت با چالش جدی در تأمین مستمر بنزین مواجه است.

حسینی در پایان با اشاره به نبود طرح مشخص از سوی دولت برای کنترل مصرف یا افزایش چشمگیر تولید، اظهار داشت: در شرایط فعلی، به‌جز توسعه ظرفیت پالایشگاهی، راهکار عملی دیگری برای رفع ناترازی بنزین دیده نمی‌شود. اما حتی با ورود پالایشگاه‌های جدید نیز، ایران همچنان نیازمند واردات بنزین خواهد بود و باید به دنبال راهکار‌های بلندمدت‌تری برای مدیریت مصرف و تولید انرژی باشد.