عامل زلزله ۱۳ اردیبهشت البرز چه بود؟/ از خشکسالی تا فعال‌سازی گسل‌ها!
به گزارش خبرنگار اقتصادی خبرگزاری آنا؛ پس از وقوع زلزله‌ای هر چند خفیف در استان البرزطی چند روز گذشته، بار دیگر بحث و شایعات در مورد چرایی این اتفاق شدت گرفت. زلزله ۴ ریشتری در نزدیکی ماهدشت کرج هر چند که خسارت مالی و جانی نداشت، اما برخی آن را به فعالیت‌های غیر طبیعی منسوب کردند و برخی دیگر نیز با استناد به اظهاراتی از سوی مهدی زارع استاد زلزله شناسی ناشی از خشکسالی دانستند.
شایان ذکر است که پیش‌تر به نقل از این استاد زلزله شناسی عنوان شده بود که کاهش سطح آب‌های زیرزمینی، فرونشست زمین و تغییرات تنش می‌تواند گسل‌های خاموش را بیدار کند و موجب زلزله‌هایی هرچند کوچک، اما هشداردهنده شود. آمار‌ها نشان می‌دهند در ایران حدود ۷۰ تا ۸۵ درصد از آب مورد نیاز کشور از سفره‌های آب زیرزمینی استخراج می‌شود و سطح آب‌های زیرزمینی در مناطقی مانند تهران، اصفهان و مشهد حدود ۲ متر در سال کاهش می‌یابد. همچنین در ابتدای سال ۱۴۰۳، نرخ فرونشست زمین در منطقه ۱۸ شهرداری تهران ۱۷ سانتیمتر در سال بود، اما هم اکنون این نرخ به ۳۱ سانتیمتر رسیده که سرعت بی‌سابقه‌ای محسوب می‌شود.
مهدی زارع استاد زلزله شناسی دراین خصوص به خبرنگار آنا گفت: این گزاره که زلزله به دلیل خشکسالی اتفاق می‌افتد گزاره صحیحی نیست بلکه موضوعی که عنوان می‌شود این است که تغییرات محیطی مانند خشکسالی می‌تواند به عنوان عامل محرک وقوع زلزله وارد صحنه شود. لازم به ذکر است که این تاثیر می‌تواند به صورت مستقیم و یا غیر مستقیم باشد. در واقع حذف آب‌های سطحی و زیر زمینی می‌تواند در لایه سطحی تغییراتی را ایجاد نماید که موجب تحریک گسل‌ها شود.
وی تاکید کرد: در بیش از ۷۰ درصد دشت‌های ایران لایه‌های زیر زمینی آب به دلیل افزایش برداشت تحلیل رفته‌اند و اگر گسل فعالی در اطراف این دشت وجود داشته باشد می‌تواند به واسطه فرو نشست‌ها تحت تاثیر قرار گیرد. به هر جهت بروز خشکسالی و تشدید برداشت از منابع آبی زیر سطحی می‌تواند زمینه‌ها برای بروز زلزله‌های کوچک را فراهم کند.
زلزله ۱۳ اردیبهشت البرز و علل آن
زارع در خصوص زلزله ۴ ریشتری که شامگاه ۱۳اردیبهشت روی مرز استان تهران و البرز به وقوع پیوست گفت: این زلزله نیز در محلی به وقوع پیوست که برداشت آب از منابع زیرزمینی طی ۳۰ سال گذشته به شدت اتفاق افتاده است. در دشت ملارد، شهریار و مخروط افکنه کرج مطابق تحقیقات بارگذاری جمعیتی بسیار بزرگی انجام شده است و طی ۹ سال گذشته بیش از یک میلیون نفر در منطقه غرب تهران ساکن شده‌اند.
وی افزود: بدیهی است که ابتدایی‌ترین نیاز این جمعیت بزرگ مهاجر دسترسی به منابع آبی است و زمانی که پاسخ به این نیاز از طریق منابع سطحی آب میسر نباشد، رجوع به منابع زیر زمینی بدیهی است. همچنین در مطالعه دیگری بر روی زلزله ۲۹ آذر ۱۳۹۶ انجام شد وقوع زلزله در منطقه فرو نسشت با ملاحظات تغییرات ۳۰ ساله آن مشهود است؛ با این شرایط می‌توان به این نتیجه رسید که برداشت بی رویه از منابع زیر زمینی می‌تواند باعث تحریک گسل‌های فعال شود.
این استاد زلزله شناسی تاکید کرد: استرسی که به دلیل اضافه برداشت منابع آبی بر زمین و گسل‌ها وارد می‌شود باعث هم افزایی با عوامل زمین ساختی شده و در نهایت به عنوان عامل محرکی برای وقوع زلزله محسوب می‌شود و زلزله‌های ۲۹ آذر ۱۳۹۶ و زلزله ۱۳ اردیبهشت ۱۴۰۴ که تقریبا در یک منطقه واقع شده‌اند را می‌توان متاثر از بارگذاری جمعیت و فرونشست و خشکسالی دانست.
زارع تاکید کرد: در مورد منشا غیر طبیعی در زلزله البرز نیز باید تاکید کرد که این زلزله کاملا طبیعی بود و زلزله‌ای به این کوچکی توان فعال کردن دیگر گسل‌ها را ندارد.
انتهای پیام/
