کتابخوانی، نیروی محرک جامعه نوین/ فرصتی بی‌بدیل در نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران
به گزارش خبرگزاری آنا، در دنیای امروز که اطلاعات و دانش، مهم‌ترین منابع قدرت و پیشرفت به‌شمار می‌روند، نقش کتاب و کتابخوانی در ارتقای سطح فرهنگ عمومی، آموزش و توسعه پایدار جوامع، بیش از هر زمان دیگری نمود پیدا کرده است. کتاب نه تنها منبعی برای انتقال تجربه‌ها و آموخته‌های بشر است بلکه موجب رشد فکری، پرورش خلاقیت و افزایش قدرت تحلیل افراد می‌شود. برخورداری از فرهنگ کتابخوانی غنی، باعث می‌شود جامعه در مواجهه با چالش‌های نوین، انعطاف و آمادگی بیشتری داشته باشد و مسیر توسعه را با سرعت و اطمینان طی کند.
در این میان، نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران به عنوان بزرگ‌ترین رویداد فرهنگی کشور، فرصتی کم‌نظیر برای ترویج و تقویت این فرهنگ گران‌بها فراهم می‌کند. این نمایشگاه نه تنها عرصه‌ای برای آشنایی با تازه‌های نشر و دسترسی به آثار متنوع است، بلکه محیطی پویا برای تبادل اندیشه‌ها و ارتقای سواد فرهنگی جامعه به‌شمار می‌آید. از این رو، شناسایی و اجرای اقدامات مؤثر جهت توسعه فرهنگ کتابخوانی در آستانه این رویداد بزرگ، اهمیتی ویژه دارد و می‌تواند موجب تحولی اساسی در نگرش و رفتار فرهنگی جامعه شود.
اهمیت فرهنگ کتابخوانی و نقش نمایشگاه کتاب تهران
فرهنگ کتابخوانی از جمله پایه‌های مهم توسعه اجتماعی، علمی و فرهنگی هر جامعه‌ای به‌شمار می‌رود. در کشور ما نیز، با وجود سابقه تاریخی و تمدن کهن، نیاز به ترویج هر چه بیشتر این فرهنگ احساس می‌شود. کتاب، پلی است میان افراد امروز و خرد گذشتگان و ذخیره‌ای است برای نسل آینده. نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران به عنوان بزرگ‌ترین رویداد فرهنگی سالانه کشور، فرصت طلایی برای گسترش فرهنگ مطالعه و معرفی تازه‌های نشر فراهم می‌کند. استقبال پرشور مردم از نمایشگاه و حضور ناشران داخلی و خارجی نشان‌دهنده ظرفیت بی‌نظیر این رویداد در شکل‌دادن به سلیقه مطالعاتی جامعه است.
با تدبیر‌های مناسب می‌توان نمایشگاه کتاب را به نقطه شروع و نه صرفاً مقصدی برای خرید کتاب تبدیل کرد؛ فضایی که ذهنیت عمومی را نسبت به اهمیت کتاب و کتابخوانی ارتقاء داده و مطالعه را به بخشی از زندگی هر روزه مردم بدل سازد. عملی ساختن این هدف، اما مستلزم برنامه‌ریزی، خلاقیت، و مشارکت همه‌جانبه خانواده‌ها، مدارس، رسانه‌ها، و سازمان‌های فرهنگی است.
ایجاد فضا و فرصت برای دسترسی آسان و لذت‌بخش به کتاب
یکی از نخستین نیاز‌ها در توسعه فرهنگ کتابخوانی، فراهم‌کردن دسترسی آسان به کتاب برای تمام اقشار جامعه است. در ایام نمایشگاه کتاب تهران، می‌توان با ایجاد فضا‌های مطالعه عمومی در گوشه و کنار محل برگزاری نمایشگاه، افراد را به نشستن و تورق کتاب ترغیب کرد تا مطالعه صرفاً وابسته به خرید نباشد. مدارس، کتابخانه‌ها و حتی ایستگاه‌های مترو و اتوبوس می‌توانند با طراحی گوشه‌هایی برای مطالعه، نمایشگاه را به سطح شهر و حتی خانه‌ها گسترش دهند. اختصاص بن‌های خرید کتاب به گروه‌های هدف از قبیل دانش‌آموزان، معلمان و خانواده‌ها از دیگر اقداماتی است که انگیزه خرید و مطالعه را تقویت می‌کند.
تنوع و دسترس‌پذیری کتاب‌ها هم از ضرورت‌هاست. ارائه کتاب‌هایی از ژانر‌های مختلف و نویسندگان متنوع و توجه به آثار داخلی و خارجی موجب می‌شود افراد با سلیقه‌ها و سنین متفاوت، کتاب موردعلاقه خود را بیابند. این تنوع، پویایی فکری و روحیه جست‌وجوگری را بین مخاطبان زنده نگاه می‌دارد و فضای نمایشگاه را از یکنواختی بیرون می‌آورد.
ایجاد انگیزه و ارتقاء نگرش نسبت به مطالعه
توسعه فرهنگ کتابخوانی نیازمند تغییر نگرش اجتماعی نسبت به مطالعه است. برای این مهم، برگزاری نشست‌های کتابخوانی، جلسات نقد کتاب با حضور نویسندگان، شاعران و منتقدان، همچنین برپایی کارگاه‌هایی از قبیل داستان‌نویسی، تصویرگری کتاب کودک، یا نگارش خلاق می‌تواند انگیزه‌های تازه‌ای برای مخاطبان ایجاد کند. استفاده از ظرفیت رسانه‌های جمعی و شبکه‌های اجتماعی در معرفی کتاب و ترویج تجربه‌های کتابخوانی نیز یکی از نکات کلیدی در ارتقای نگرش جامعه نسبت به مطالعه محسوب می‌شود.
تشویق افراد به انتخاب آزادانه کتاب نقش مهمی در علاقه‌مندی پایدار به مطالعه دارد. هنگامی که افراد، به‌خصوص کودکان و نوجوانان، اختیار انتخاب آثار را داشته باشند، احساس مالکیت و ارتباط بیشتری با کتاب و محتوایش برقرار می‌کنند و این ارتباط در شکل‌گیری عادت کتابخوانی نقشی بنیادین دارد. معرفی کتاب‌های الهام‌بخش و خواندنی در رسانه‌ها و مدارس، و همچنین حمایت از تولید محتوا پیرامون کتاب، خوانش و معرفی آثار، باید در دستور کار متولیان فرهنگی قرار گیرد.
نقش خانواده، مدرسه و جامعه در ترویج فرهنگ کتابخوانی و افزایش تاثیر نمایشگاه کتاب
خانواده، به عنوان اولین محیط یادگیری هر فرد، نقش بنیادینی در گرایش فرزندان به کتاب دارد. تشویق والدین به خواندن کتاب برای فرزندان، ایجاد گفت‌و‌گو‌های خانوادگی درباره محتوای کتاب‌ها و الگوسازی والدین در این زمینه، می‌تواند کودکان را با کتاب آشتی دهد. مدارس و معلمان نیز با طراحی برنامه‌های مطالعه جمعی، تشکیل گروه‌های کتابخوانی، یا حتی اختصاص دقایقی از کلاس به بحث پیرامون کتاب‌های غیردرسی ابزار مؤثری برای ترغیب دانش‌آموزان به مطالعه هستند.
نهاد‌های فرهنگی با حمایت از معرفی آثار فاخر، ساماندهی پویش‌های کتابخوانی، و توزیع مناسب کتاب در مناطق دورافتاده می‌توانند شکاف‌های کتابخوانی در جامعه را کاهش دهند. حضور پررنگ نویسندگان محبوب، حمایت صداوسیما از برنامه‌های معرفی کتاب، تشویق به نگارش و انتشار تجربه‌های کتابخوانی و استفاده از هر فرصت فرهنگی برای رکوردزنی و ایجاد روحیه مثبت به مطالعه، وظیفه‌ای است فراتر از نمایشگاه کتاب، اما قطعاً آغاز آن می‌تواند با نمایشگاه و فعالیت‌های جانبی آن رقم بخورد.
توسعه فرهنگ کتابخوانی تنها با تهیه زیرساخت، نمایشگاه یا تبلیغات عمومی صورت نخواهد گرفت، بلکه نیازمند عزم و همکاری جمعی همه نهاد‌های تاثیرگذار بر زندگی فرد است. نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران بستری است تا این حرکت همگانی با شور و انگیزه بیشتری آغاز شده و به پویایی اجتماعی بدل شود.
انتهای پیام/
