طاهره‌ای که زیربنای محکم پایه‌های دین شد؛ حضرت خدیجه(س) الگوی فداکاری برای نسل‌ها
خبرگزاری آنا؛ حضرت خدیجه سلامالله علیها، یکی از بزرگ‌ترین شخصیت‌های تاریخ اسلام و نمونه‌ای از عفت، حیا و اخلاق در میان زنان شناخته می‌شود.
ایشان براساس اصول اخلاقی ارزشمندی که در زندگی خود رعایت می‌کردند با لقب «طاهره» در میان مردم مشهور بودند. زندگی حضرت خدیجه سلامالله علیها به نوعی نمایانگر شجاعت و فداکاری در دفاع از حق و حمایت از پیامبر اکرم صلی‌الله علیه و آله و سلم است.
در دوران جاهلیت، زمانی که زنان و دختران به‌ندرت از چنین ویژگی‌های برجسته‌ای برخوردار بودند، ایشان با حفظ عفت و پاکدامنی خود، الگویی برای دیگران شدند. انتخاب ایشان به‌عنوان همسر پیامبر اکرم صلی‌الله علیه و آله و سلم به دلیل تداوم این اصول اخلاقی و شخصیت برجسته‌شان بود.
حضرت خدیجه سلامالله علیها به‌عنوان نخستین زن مسلمان شناخته می‌شود که با ایمان و فداکاری خود در برابر چالش‌ها و سختی‌ها به ترویج آموزه‌های اسلامی پرداخت، این بانوی بزرگ اسلام تمام ثروت و اموال خود را در راه اسلام اهدا و در دوران محاصره در شعب ابیطالب، حتی جان خود را فدای پیامبر اکرم صلی‌الله علیه و آله و سلم و مسلمانان کرد، علاوه بر این، مقام والای ایشان به‌عنوان مادر حضرت فاطمه زهرا سلامالله علیها که خود نیز از زنان برجسته تاریخ به شمار می‌رود، نشان‌دهنده جایگاه بس رفیع ایشان در خانواده و جامعه اسلامی است.
براساس فرمایش پیامبر اکرم صلی‌الله علیه و آله و سلم، حضرت خدیجه سلامالله علیها جزء چهار بانویی هستند که بهشت مشتاق دیدار آنهاست و عشق و محبت دوطرفه ایشان و پیامبر بارزترین نشانه از پیوند عاطفی و معنوی آنها بود که باید از آن به عنوان الگوی رفتار و روابط انسانی یاد کرد و نسل کنونی بیشترین نیاز را به سیره پیامبر اکرم صلی‌الله علیه و آله و سلم و حضرت خدیجه سلامالله علیها دارد.
امروز دهم ماه مبارک رمضان، روز وفات شهادت‌گونه حضرت خدیجه سلامالله علیهاست که یادآور فداکاری‌ها و ایثارگری‌های این بانوی بزرگ در تاریخ اسلام است؛ زنی که با ایمان و محبت خود در سخت‌ترین شرایط، همواره حامی پیامبر اکرم صلی‌الله علیه و آله و سلم بود و به‌عنوان نخستین زن مسلمان در مسیر ترویج دین مبین اسلام گام برداشت، او نه‌تنها در زندگی شخصی، بلکه در عرصه اجتماعی و سیاسی نیز با ویژگی‌های ممتاز خود، الگویی برای تمامی زنان و مردان تاریخ شد.
آموزش و پرورش رسالت سنگین‌تری درراستای معرفی سیره حضرت خدیجه سلامالله علیها دارد و حتی مراکز آموزش عالی مانند دانشگاه آزاد اسلامی و دانشگاه‌های دولتی باید در مسیر معرفی هرچه بیشتر شخصیت معنوی و سیاسی حضرت خدیجه سلامالله علیها اقدامات لازم را انجام دهند
خبرنگار آنا در این زمینه گفت‌وگویی را با حجت‌الاسلام محمدابراهیم سراج مدیرکل دفتر انتصابات و بازرسی ویژه دفاتر نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری در دانشگاه آزاد اسلامی و کارشناس مسائل مذهبی ترتیب داده تا سیره اخلاقی، عملی و سیاسی آن بانوی بزرگ اسلام را مورد بررسی قرار دهد.
«عفت» و «حیا» حضرت خدیجه(س) را محبوب پیامبر اکرم(ص) کرد
آنا: ابتدا درباره سیره اخلاقی و معنوی حضرت خدیجه سلامالله علیها بگویید، چه عاملی موجب شد تا ایشان لقب «طاهره» بگیرند، به عبارتی این لقب چه دلالت‌هایی بر سیره اخلاقی ایشان دارد و چگونه این ویژگی در انتخاب ایشان توسط پیامبراکرم(ص) مؤثر بود؟
سراج: حضرت خدیجه سلامالله علیها دارای شخصیت بسیار برجسته‌ای است و در ارتباط با زندگی و شخصیت اخلاقی ایشان در تاریخ اینگونه آمده، همچنان که نبی مکرم اسلام صلی‌الله علیه و آله و سلم را قبل از اسلام مردم به لقب «محمد امین» می‌شناختند، حضرت خدیجه سلامالله علیها هم با لقب «طاهره» (زن پاکدامن) بین مردم شناخته شده بود.
این لقب نشان می‌دهد که حضرت خدیجه سلامالله علیها اصول اخلاقی را در زندگی خودشان به شدت رعایت می‌کردند و حتی وقتی همسرش (قبل از ازدواج با پیامبر اکرم(ص) دارای همسر بودند) از دنیا می‌رود، همچنان مسیر عفت، حیا و اخلاق را حفظ کرده و پاک و پاکیزه ماند و زندگی کرد.
یکی از دلایل مهم انتخاب حضرت خدیجه سلامالله علیها توسط پیامبر اکرم صلی‌الله علیه و آله و سلم «طاهره» بودن این بانوی بزرگ اسلام بود به‌طوری‌که حضرت خدیجه سلامالله علیها مسیر اخلاق و حیا را در زندگی طی کردند، در حالی که در دوران جاهلیت قبل از اسلام زن یا دختری که اینگونه عفت، حیا و شخصیت اخلاقی داشته باشد، یافت نمی‌شد.
آنا: به‌همین دلیل است که با وجود اختلاف سنی میان نبی مکرم اسلام (ص) و حضرت خدیجه (س)، پیامبر اکرم(ص) ایشان را به‌عنوان همسری برمی‌گزینند؟
سراج: دقیقاً. به همین دلیل است که با وجود اختلاف سنی ۱۰ تا ۱۵ ساله حضرت خدیجه سلامالله علیها با نبی مکرم اسلام صلی‌الله علیه و آله و سلم، پیامبر ترجیح می‌دهند با حضرت خدیجه سلامالله علیها ازدواج کنند؛ چراکه ایشان تنها زنی است که تمامی اصول اخلاقی را در زندگی‌شان رعایت می‌کنند.
بعد از ازدواج حضرت خدیجه سلامالله علیها با نبی مکرم اسلام صلی‌الله علیه و آله و سلم، این بانوی گرامی اسلام نمونه کاملی از عشق به همسر و خانواده را به نمایش گذاشتند.
آنا: نقش حضرت خدیجه (س) در حمایت‌های مالی و معنوی از پیامبر اکرم(ص) در سال‌های ابتدایی بعثت و دوران محاصره در شعب ابیطالب چگونه بود و این اقدامات چه تأثیری بر گسترش اسلام و تثبیت موقعیت نبی مکرم اسلام(ص) داشت؟
سراج: حضرت خدیجه سلامالله علیها الگوی حق‌پذیری و استقامت در مسیر حق به شمار می‌روند، از سویی حضرت خدیجه سلامالله علیها نخستین بانویی است که اسلام آورد و وقتی ندای اسلام از حلقوم مبارک پیامبر اکرم صلی‌الله علیه و آله و سلم بیرون آمد، حضرت خدیجه سلامالله علیها نخستین بانویی بودند که حق را پذیرفت و در مسیر حق همه‌گونه فداکاری از خودشان نشان دادند.
حضرت خدیجه سلامالله علیها در آن دوران ثروتمندترین زن بودند و دارایی و اموال بسیاری داشتند؛ اما همه را در راه اسلام خرج و تقدیم پیامبر اکرم صلی‌الله علیه و آله و سلم کردند و حتی از جان خودشان گذشتند، همانطور که می‌دانید در شعب ابیطالب (شعب ابیطالب، نام محلی مابین دو کوه ابوقبیس و خندمه در نزدیکی شهر مکه است که پیامبر اسلام(ص) و پیروانشان از اول محرم سال هفتم پیش از هجرت محمد به مدت سه‌سال در آن در محاصره اقتصادی مخالفان و دشمنان اسلام قرار گرفتند و شرایط بسیار سختی را پشت سر گذاشتند.) مسلمانان سه سال در محاصره اقتصادی شدید قرار داشتند و حضرت خدیجه سلامالله علیها با تمامی اموال و دارایی‌ها می‌توانست این مسیر را انتخاب نکنند و همه را رها کرده و در آسودگی و راحتی زندگی کنند؛ اما این کار را نکردند و نزد پیامبر اکرم صلی‌الله علیه و آله و سلم ماندند و به‌خاطر گرسنگی شدید بیمار شدند و براثر بیماری در شعب ابیطالب به شهادت رسیدند.
عشق نبی مکرم اسلام(ص) به حضرت خدیجه(س) زبانزد است
آنا: چگونه مادر حضرت فاطمه زهرا سلامالله علیها بودن به‌عنوان یکی از ویژگی‌های حضرت خدیجه سلامالله علیها به برجستگی مقام و منزلت ایشان افزوده است؟
سراج: امتیاز بزرگی که حضرت خدیجه سلامالله علیها از آن بهره می‌برد، اینکه مادر حضرت فاطمه زهرا سلامالله علیها سیدةالنساء‌العالمین است و مادر حضرت زهرا سلامالله علیها بودن مقام بسیار برجسته‌ای است، درحالی که ویژگی‌ها و فضائل متعدد دیگری را هم حضرت خدیجه سلامالله علیها دارند.
حضرت خدیجه جزء چهار بانویی هستند که نبی مکرم اسلام صلی‌الله علیه و آله و سلم فرمودند که بهشت مشتاق آنان است؛ حضرت آسیه زن فرعون، حضرت مریم، حضرت خدیجه سلامالله علیها و حضرت فاطمه زهرا سلامالله علیها.
امتیاز بزرگی که حضرت خدیجه سلامالله علیها از آن بهره می‌برند، اینکه مادر حضرت فاطمه زهرا سلامالله علیها سیدةالنساء‌العالمین است و مادر حضرت زهرا سلامالله علیها بودن مقام بسیار برجسته‌ای است، درحالی که ویژگی‌ها و فضائل متعدد دیگری را هم حضرت خدیجه سلامالله علیها دارند
همچنین درباره علاقه شدید پیامبر اکرم صلی‌الله علیها و سلم به حضرت خدیجه سلامالله علیها سخن‌ها گفته شده و مطالب زیادی وجود دارد، عشق نبی مکرم اسلام صلی‌الله علیه و آله و سلم به حضرت خدیجه سلامالله علیها عشق دوسویه بود و این دو بزرگوار علاقه زیادی به همدیگر داشتند.
آنا: حضرت خدیجه سلامالله علیها در چه شرایطی و چگونه به شهادت رسیدند؟
سراج: اینکه برخی عنوان می‌کنند حضرت خدیجه سلامالله علیها وفات یافته، جفا در حق این بانوی بزرگوار است، درحالی که حضرت خدیجه سلامالله علیها بر اثر گرسنگی ناشی از محاصره شدید اقتصادی دشمنان وفات یافت؛ بنابراین درحقیقت باید از شهادت ایشان بگوییم؛ چراکه ایشان در راه دفاع از اسلام دچار بیماری شده و به شهادت رسیدند و «وفات» لفظ درستی در حق این بانوی بزرگ اسلام نیست.
برای اینکه میزان علاقه نبی مکرم اسلام صلی‌الله علیه و آله و سلم به حضرت خدیجه سلامالله علیها ملموس‌تر باشد، باید نکته‌ای عرض کنم، در روایت داریم که بعد از شهادت حضرت خدیجه سلامالله علیها، روزی نبی مکرم اسلام صلی‌الله علیه و آله و سلم کنار همسران خودشان ازجمله عایشه نشسته بودند و وقتی اسم مبارک حضرت خدیجه سلامالله علیها آمد، پیامبر اکرم صلی‌الله علیه و آله و سلم محزون شدند و حتی گریه کردند، عایشه در واکنش به این حالت نبی مکرم اسلام صلی‌الله علیه و آله و سلم خطاب به ایشان گفت که یا رسول‌الله! حضرت خدیجه(س) به هر صورت عمری کرده بود و تقریباً به سن پیری رسیده بود، گریه نکنید، پیامبر اسلام صلی‌الله علیه و آله و سلم در پاسخ می‌فرمایند که خدیجه(س) کسی بود که آن زمان که کسی به ندای توحیدی من توجهی نمی‌کرد، خدیجه (س) ایمان آورد و آن زمان که بر سر ترویج توحید به من سنگ می‌زدند و مجروحم می‌کردند، حضرت خدیجه سلامالله علیها به من تسلا می‌داد و مرهم بر زخم‌های من می‌گذاشت.
آنا: آیا حق حضرت خدیجه سلامالله علیها در جامعه به‌گونه‌ای شایسته ادا شده؟ معتقدم خیر، در حالی که مادر حضرت زهرا سلامالله علیها بودند و حق بزرگی بر گردن جامعه دارند، راهکار شما برای توسعه و گسترش سیره حضرت خدیجه سلامالله علیها به‌خصوص بین دختران و زنان چیست تا دختران جامعه بر مبنای سیره آن حضرت تربیت شوند؟
سراج: ببینید! مهم‌ترین دلیل و مؤلفه کم‌لطفی درمورد شخصیت‌های بزرگ، نشناختن شخصیت آنان است؛ بنابراین اگر می‌خواهیم اخلاق، رفتار، سیره (فردی، اجتماعی، سیاسی) حضرت خدیجه سلامالله علیها الگو قرار بگیرد، باید تلاش کنیم در سطوح مختلف در دانشگاه‌ها، رسانه‌ها، مدارس، منابر و ... ابعاد شخصیتی حضرت خدیجه سلامالله علیها را بیشتر تبیین کنیم و این عامل، وضعیتی را به‌وجود خواهد آورد که افراد گرایش بیشتری به سبک و سیره حضرت خدیجه سلامالله علیها پیدا کنند.
آنا: پس نیاز به تبلیغات در رسانه‌ها، مدارس و دانشگاه‌ها ضروری به نظر می‌رسد؛ از میزگردها و نشست‌های تخصصی تا تبیین، درست است؟
سراج: بله. در فضای مجازی و فضای حقیقی نیاز به نگارش کتاب و مقالات تخصصی دارد؛ البته برای یک کار ریشه‌ای باید از سطوح دوره‌های راهنمایی و متوسطه، شخصیت حضرت خدیجه سلامالله علیها را بیشتر به فرزندان‌مان و دانش‌آموزان معرفی کنیم تا با سیره حضرت خدیجه سلامالله علیها آشنا شوند.
آنا: وزارت آموزش و پرورش در این زمینه چه نقشی باید داشته باشد؟
سراج: آموزش و پرورش رسالت سنگین‌تری درراستای معرفی سیره حضرت خدیجه سلامالله علیها دارد و حتی مراکز آموزش عالی مانند دانشگاه آزاد اسلامی و دانشگاه‌های دولتی باید در مسیر معرفی هرچه بیشتر شخصیت معنوی و سیاسی حضرت خدیجه سلامالله علیها اقدامات لازم را انجام دهند.
البته ذکر این نکته ضروری است که درباره تمامی ائمه معصومین علیهم‌السلام باید اینگونه باشد و سیره ائمه اطهار علیهم‌السلام به جامعه شناسانده شود تا یک جامعه معنوی داشته باشیم و از سیره ائمه اطهار علیهم‌السلام بیشترین تحفه را نصیب خودمان بکنیم.
انتهای پیام/
