حراست از داده‌های پزشکی، نگاه حفاظتی یا علمی؟

به گزارش آنا، در جهان امروز، سامانه‌های مختلفی برای سلامت افراد وجود دارد، سامانه‌های بیمه، سامانه‌های دارویی، سامانه‌های نسخه نویسی، سامانه سیب و ... از جمله سامانه‌هایی هستند که روزانه داده‌های مختلفی وارد آنها شده و همزمان مورد تحلیل و ارزیابی قرار می‌گیرند.

سوء استفاده از این داده‌ها یکی از تهدیداتی است که همواره وجود دارد چرا که اصلی به نام محرمانگی اطلاعات بیماران وجود دارد بر همین اساس حفاظت و حراست از این داده‌ها اهمیت بسیار زیادی دارد. یکی از مخالفت‌هایی که این روز‌ها با سکو‌های اینترنتی فروش دارو وجود دارد احتمال به خطر افتادن این داده‌ها و اطلاعات است.

عبدالکریم مباشر جنت، مدیرکل آی‌تی و فناوری اطلاعات سازمان نظام پزشکی در گفت‌و‌گو با آنا، با بیان اینکه نگاه ما به داده‌های پزشکی باید نگاهی علمی و حفاظتی باشد، گفت: ما نباید نگاهی امنیتی به موضوع داده‌های سلامت داشته باشیم این نگاه با نگاه علمی و حفاظتی متفاوت است.

وی افزود: از سوی دیگر ما با کمبود دستورالعمل‌ها و آیین‌نامه‌های مشخص در حوزه داده‌های پزشکی مواجه هستیم. هرچند قانونی در این زمینه وجود دارد، اما یک قانون جامع و مشخص که به حوزه سلامت اختصاص داشته باشد، هنوز تدوین نشده است. به عنوان مثال، قانون HIPAA در ایالات متحده از سال ۱۹۹۶ به‌عنوان مرجع اصلی در حفاظت از داده‌های سلامت شناخته می‌شود، در حالی که ما در کشورمان چنین قانونی نداریم. دومین نکته این است که داده‌های سلامت از اهمیت ویژه‌ای برخوردارند؛ زیرا آنها فراتر از اطلاعات ساده مانند شماره ملی یا حساب بانکی هستند. داده‌های سلامت به زندگی افراد مرتبط می‌شود و هرگونه سوءاستفاده از آنها می‌تواند عواقب جدی به همراه داشته باشد. بنابراین، ضرورت دارد که برای حفاظت از این داده‌های حیاتی تمهیدات مؤثری اندیشیده شود تا بتوانیم از حریم خصوصی بیماران و پزشکان محافظت کنیم و از بروز هرگونه سوءاستفاده جلوگیری نماییم.

مباشر جنت بیان کرد: اینکه نگهداری از داده‌ها تا چه حد اهمیت دارد، بر هیچ‌کس پوشیده نیست. این داده‌ها، گنجینه‌هایی ارزشمند هستند که باید در قالب رمزنگاری شده محافظت و مبادله شوند. این داده‌ها باید به گونه‌ای ذخیره‌سازی شوند که امنیت آنها تضمین شود.

وی با بیان اینکه داده‌هایی که در اختیار پزشکان قرار در سامانه‌هایی مانند سامانه‌های تأمین اجتماعی یا بیمه سلامت، هر یک به خودی خود مدیریت می‌شوند، گفت: نیرو‌های مسلح و وزارت بهداشت نیز به نوبه خود اطلاعات را در قالب پرونده‌های الکترونیک دریافت می‌کنند. هر یک از این نهاد‌ها احتمالاً سازوکار‌های حفاظتی خاص خود را دارند، اما آیا واقعاً می‌توان به ایمنی آنها اعتماد کرد؟ این سؤالی است که باید از خود آن مجموعه‌ها پرسیده شود.

مباشر جنت همچنین با بیان اینکه داده‌های سلامت بسیار ارشمند بوده و نباید آنها را بی اهمیت تلقی کرد، گفت: بسیاری از این داده‌ها می‌تواند مورد استفاده دانشگاه‌ها، مراکز پژوهشی و سیاست‌گذاران قرار گیرد، اما مهم‌ترین نکته این است که اطلاعات شخصی افراد حفظ شود. به عنوان مثال، سایت NHS انگلستان به‌طور ماهانه بدون نام و نشانی، اطلاعات نسخ خود را در اختیار جامعه و محققان قرار می‌دهد تا بتوانند برنامه‌ریزی کنند، سیاست‌گذاری کنند و پژوهش‌های لازم را انجام دهند. این امر کمک شایانی به بهبود سیستم سلامت می‌کند.

وی بیان کرد: در واقع، اگر دارویی در نقطه‌ای خاص بیشتر مصرف می‌شود، تولیدکنندگان و واردکنندگان سال‌ها پیش از آن از طریق ارتباطات و مطالعات بازار مطلع بوده‌اند. اما ما با محدود کردن دسترسی به این داده‌ها، عملاً محققین را از اطلاعات لازم محروم می‌کنیم. در حالی که حتی پیش از راه‌اندازی سامانه نسخه الکترونیک، سازمان‌های بیمه‌گر با بازاریابی و ارتباطات خود از وضعیت مصرف دارو‌ها آگاهی داشتند.