از کسب جایگاه در نانوفناوری تا توسعه پایدار کشاورزی

به گزارش خبرنگار گروه پژوهش خبرگزاری آنا، پیشرفت پرسرعت دانش و تکنولوژی در ایران و دستیابی به فناوری‌های نوین از واقعیت‌های غیر قابل انکاری است که کشور ما و دانشمندان ایرانی در دنیا گوی سبقت را از بسیاری از کشور‌ها ربوده‌اند و امروزه شاهد نفوذ پرقدرت این دانش و فناوری در همه حوزه‌های صنعت هستیم. 

کاهش وابستگی شدید به مواد اولیه وارداتی، کالا‌های سرمایه‌های خارجی، تخصص‌های فنی و اطلاعات و دانش فنی خارجی که تهدیدی برای صنعت به شمار می‌رود، اقدامات درخور توجهی است که ایران توانسته پس از انقلاب در آن‌ها موفق ظاهر شود.

توسعه پایدار کشاورزی، افزایش بهره‌وری کشاورزی با کاهش ضایعات محصولات کشاورزی، بهبود تولید و متعادل کردن مصرف، تقویت زیر ساخت‌های کشاورزی و افزایش بهره‌وری، اصلاح سیستم‌های آبیاری و توجه به صنایع تبدیلی و ایجاد فضا‌های مدرن کشاورزی از دیگر دستاورد‌های مهمی است که در این سال‌ها بسیار مورد توجه مسئولان و متخصصان قرار گرفته و تلاش‌های زیادی در این راستا صورت گرفته است.

اما این در حالی است که قبل از انقلاب به دلیل نابودی کشاورزی سنتی ایران، بسیاری از نیازمندی‌های روزانه مردم از قبیل مرغ از فرانسه، گوشت از استرالیا، تخم‌مرغ از رژیم صهیونیستی، سیب از لبنان، مواد لبنی از دانمارک و ... وارد می‌شد. بر اساس آمارها، در رژیم گذشته، کشور فقط قادر بود غذای ۳۳ روز را در داخل تهیه کند که اکنون با توجه به ۲ برابر شدن جمعیت، کشور می‌تواند غذای ۳۰۰ روز را در داخل تهیه کند و با روند‌های موجود در آینده به ۱۰۰ درصد خواهد رسید.

حتی سرعت پیشرفت علمی در ایران براساس گزارش محافل علمی بین‌المللی، ۱۱ برابر سرعت متوسط رشد علم در جهان است و این عدد نشان می‌دهد که ایران با چه سرعت بالایی در حال کم‌کردن فاصله خود نسبت به کشور‌های پیش‌رفته جهان بوده و حتی می‌توان گفت که با این سرعت هم روزی از همه کشور‌ها در عرصه تولید علم جلو بزند.

از کسب جایگاه در نانوفناوری تا توسعه پایدار کشاورزی

دستاورد‌های ارزشمندی که در حوزه نانو، لیزر و ... حاصل شده از دیگر آثار پیشرفت‌های علمی و فناوری ایران بعد از انقلاب است.

همانطور که علم نانو تحولات بزرگی را در جهان ایجاد کرده در ایران نیز این نوع علم توانسته از جایگاه و موقعیت خوبی برخوردار شود.

باید گفت که با توجه به حوزه‌های کاربرد نانو از قبیل تولید و انباشت دارو، تشخیص بیماری‌ها، سم‌زدایی از آب، افزایش بهره‌وری در کشاورزی، انباشت و نگهداری محصولات کشاورزی و مواد غذایی، کنترل آفات و سالم‌سازی هوا در آینده آثار این دستاورد‌ها در زندگی مردم قابل لمس خواهد بود و کسب رتبه ۱۲ جهانی در کشور هم نشان از توجه ویژه این موضوع در کشورمان دارد.

توسعه پایدار کشاورزی، افزایش بهره‌وری از کشاورزی با کاهش ضایعات محصولات کشاورزی، بهبود تولید و متعادل کردن مصرف، تقویت زیر ساخت‌های کشاورزی و افزایش بهره‌وری، اصلاح سیستم‌های آبیاری و توجه به صنایع تبدیلی و ایجاد فضا‌های مدرن کشاورزی از دیگر دستاورد‌های مهمی است که در طول این سال‌ها بسیار مورد توجه مسئولین و متخصصان قرار گرفته و تلاش‌های زیادی در این خصوص صورت گرفته است.

به واقع باید گفت که سرعت پیشرفت علمی در ایران براساس گزارش محافل علمی بین‌المللی، ۱۱ برابر سرعت متوسط رشد علم در جهان است و این عدد نشان می‌دهد که ایران با چه سرعت بالایی در حال کم‌کردن فاصله خود نسبت به کشور‌های پیش‌رفته جهان بوده و با این سرعت می‌تواند روزی از همه کشور‌ها در عرصه تولید علم جلو بزند؛ البته در این خصوص باید گفت که شتاب پیشرفت علم در ایران بعد از انقلاب به گونه‌ای بوده است که کارشکنی‌هایی را هم با خود به همراه داشته که نمونه‌های آن را از تحریم گرفته تا خرابکاری‌های داخلی می‌توان اشاره کرد.

پیشرفت‌هایی در خصوص علم هسته‌ای و رشد موشکی، ارتقای سطح علمی جامعه، افزایش نرخ باسوادی، رشد مراکز علمی مدارس و دانشگاه‌ها و رشد تعداد دانشجویان در رشته‌های مختلف علمی، رتبه برتر ایران در تعداد مقالات و ارجاعات علمی و ثبت اختراعات و برتری در فناوری نانو، هسته‌ای، فضایی و سلول‌های بنیادی و... در این چند دهه باعث شده تا ایران علاوه بر بی نیازی در برخی از حوزه‌ها از دیگران به نوعی خصم و دشمنی دیگر کشور‌ها را هم با خود به همراه داشته باشد.

در این خصوص جواد مشایخ «معاون سابق توسعه اقتصاد دانش بنیان معاونت علمی، فناوری و اقتصاد دانش بنیان ریاست جمهوری» گفته که ایران در حوزه تولید علم در نمایه‌های استنادی معتبر در رتبه ۱۶ و ۱۷ دنیا قرار دارد و در برخی حوزه‌ها که به صورت متمرکز به آن پرداختیم، مثل نانوفناوری به جایگاه چهارم و پنجم ارتقا یافته‌ایم. همچنین در یک سری شاخص‌های بین المللی مثل شاخص جهانی نوآوری از رتبه ۱۲۰-۱۳۰ از بین ۱۵۰ کشوری که این شاخص برایشان محاسبه می‌شد، در حال حاضر به رتبه‌های زیر ۶۰ رسیده‌ایم که خب این آمار‌ها نشان می‌دهد که در حوزه اقتصاد دانشی و نوآوری محور، رشد چشم گیری داشته‌ایم.

وی معتقد است که بومی سازی بسیاری از تسلیحات و ادوات نظامی که نه تنها در حوزه بازدارندگی نظامی مؤثر بود بلکه پیشرفت‌های فضایی را رقم زد، مرهون توفیقاتی است که ما از سرمایه گذاری و توجه به توانمندی موشکی در سال‌های جنگ تحمیلی برایمان حاصل شد.

راه اندازی حدود ۱۰ هزار شرکت دانش بنیان و ۲ هزار شرکت خلاق در کشور که می‌توانند نقش‌هایی جدی را در پروژه‌های بسیار بزرگ‌تر برعهده بگیرند نیز از دیگر مواردی است که می‌توان به آن‌ها اشاره کرد.

نیم نگاهی به دستاورد‌های فناوری ایران بعد از انقلاب

در صنعت پتروشیمی ایران پیشرفت‌های غیر قابل انکاری داشته است، میزان تولیدات پتروشیمی کشور که در سال ۱۳۵۷ حداکثر ۴.۷ میلیون تن بوده در سال ۱۳۸۱ به ۱۲.۵ میلیون تن افزایش یافت.

در زمینه سدسازی امروزه در بین سه کشور برتر دنیا قرار داریم؛ به طوری که پس از پیروزی انقلاب حدود ۱۳۰ سد ساخته شده یا در حال ساخت است، در صنایع کشاورزی هم اکنون، تراکتور‌های ساخت ایران به بیش از ۳۰ کشور جهان صادر می‌شود.

در صنایع نفت و گاز، پروژه ۱۰۰ درصد ایرانی فاز یک منطقه عسلویه به عنوان بزرگترین پروژه نفت و گاز کشور به بهره‌برداری رسید.

طراحی رآکتور آب سنگین در اراک و به مرحله نهایی رسیدن نیروگاه اتمی در بوشهر از دیگر دستاورد‌های مهم ایران در سال‌های بعد از انقلاب بود.

در بخش صنعت، کشوری که قبل از انقلاب تقریبا همه کالا‌های صنعتی خود را از خارج وارد می‌کرده و معدود کالا‌های ساخت داخلش نیز عموما از کیفیت و مرغوبیت پایینی برخوردار بوده، هم اکنون در بسیاری از زمینه‌ها به تولیدکننده تبدیل شده و تولیداتش نیز در بسیاری از موارد، از جهت کیفیت و استاندارد، قابل رقابت با مشابه خارجی است.

رشد خیره کننده ایران در فناوری نانو

ایران، پس از انقلاب در فناوری نانو چنان پیشرفت کرده که در حال حاضر در جایگاه ششمین کشور پیشرو در زمینه تولیدات فناوری نانو قرار دارد.

دستیابی به ساخت میله سوخت هسته‌ای ۲۰ درصد غنی‌شده در سال ۱۳۹۰ به همت دانشمندان هسته‌ای، قرارگیری جزو ۱۳ کشور دارنده چرخه سوخت هسته‌ای و استفاده از این انرژی در تولید برق، کشاورزی، پزشکی، مهندسی و…، پیشرفت در فناوری‌های فضایی و پرتاب ماهواره «سینا ۱»، پرتاب کاوشگر «پژوهش» (و ارسال موجود زنده به فضا)، بخش‌های ناوبری و علوم اکتشافات، بخش‌های سنجش از راه دور و فناوری‌های ماهواره، دستیابی به فناوری سلول‌های بنیادین برای ترمیم و بازسازی بافت‌های آسیب‌دیده بدن از دیگر دستاورد‌های کشورمان بعد از انقلاب اسلامی است.

شبیه سازی سلول‌های بنیادی در «پژوهشکده رویان» اصفهان توسط دانشمندان ایران و قرارگیری جزو پانزده کشور برتر جهان و دارای رتبه نخست درمنطقه هم از دیگر دستاورد‌هایی است که باید به آن‌ها اشاره کرد.

تبدیل شدن به قطب علمی دنیا دور از دسترس نیست
 
به واقع باید گفت با پیشرفت‌هایی که با سرعت چشمگیر در زمینه دانش و فناوری‌های نوین در حال انجام است، پیش‌بینی می‌شود به زودی کشور ما به یکی از قطب‌های صنعتی و علمی دنیا تبدیل شود. حضور هر چه پر رنگ نخبگان، دانشمندان و دانش پژوهان در مدیریت، طرح‌ریزی و برنامه‌ریزی سیاست‌های اقتصادی و صنعتی به رشد و پیشرفت هر چه بیشتر کشورمان و نزدیک‌تر شدن به افق روشن شکوفایی اقتصادی و درخشش میهن عزیزمان بر قله‌های افتخار کمک خواهد کرد.

صنایع تبدیلی در سال‌های پس از انقلاب؛ رشد و توسعه چشگیری داشته است، توان مهندسان و نخبگان ایرانی در طراحی و ساخت بسیاری ماشین آلات از دیگر دستاورد‌های میهن عزیزمان در طول این سال‌ها است. در حالی که پیش از انقلاب اغلب مواد اولیه، محصولات غذایی و ماشین آلات و مواد و تجهیزات بسته بندی وارداتی بود. امروزه در تولید و دستیابی به بسیاری از این مواد و تجیزات به خودکفایی رسیده‌ایم و کمتر نیاز به واردات داریم.

پیشرفت پرسرعت دانش و تکنولوژی در ایران و دستیابی به فناوری‌های نوین از واقعیت‌های غیر قابل انکاری است که کشور ما و دانشمندان ایرانی در دنیا گوی سبقت را از بسیاری از کشور‌ها ربوده‌اند و امروزه شاهد نفوذ پرقدرت این دانش و فناوری در همه حوزه‌های صنعت هستیم.

انتهای پیام/

افشین حیدری