چیستی حکمرانی خوب در سند تحول آموزش و پرورش
به گزارش گروه پژوهش خبرگزاری آنا، دلالت‌های سیاستگذارانه هر نظامی در آیینه اسناد بالادستی آن به عرصه ظهور می‌رسد. اسناد بالادستی مبین اصول، ارزش‌ها، اهداف و آرمان‌های هر نظامی است. یکی از رهیافت‌های مورد توجه در اداره سازمان‌های آموزشی، حکمرانی‌خوب است.
پژوهشگران در مقاله‌ای با عنوان «دلالت‌های سیاستگذارانه حکمرانی خوب در سند تحول بنیادین آموزش و پرورش» به این موضوع پرداخته‌اند که آموزش‌وپرورش یکی از حقوق اساسی بشر و پایدارترین سرمایه‌گذاری است که در راستای رهایی مردان و زنان از فقر، کاهش نابرابری‌ها و تضمین توسعه پایدار فعالیت می‌کند. امروزه دولت‌ها براساس پارادایم‌های جدید با هدف کلی حفظ رقابت ملی یا منطقه‌ای درصدد تغییر شکل حکومت آموزشی هستند.
* حکمرانی در نظام آموزشی
حکمرانی خوب عملی است که طی آن فرآیند سیاسی به اراده مردم به سیاست‌های عمومی تبدیل می‌شود
در این پژوهش آمده است که حکمرانی در نظام آموزشی، وسیله‌ای قدرتمند برای تغییر دموکراتیک، نوآوری و بهبود اثربخشی است.
به زعم این پژوهش حکمرانی آموزشی عبارت است از وظایف تخصیصی با هدف تأمین تضمین‌های کارآمد و مبارزه با فساد توسط مؤسسات آموزشی، از میان الگو‌های حکمرانی آموزشی، حکمرانی خوب یکی از رهیافت‌هایی است که فرض می‌شود راه‌حل مناسبی برای مسائل پیچیده نظام‌های آموزشی باشد.
این پژوهش مطرح می‌کند که حکمرانی خوب عملی است که طی آن فرآیند سیاسی به اراده مردم به سیاست‌های عمومی تبدیل می‌شود و قوانینی را ایجاد می‌کند که فضا را برای ارائه خدمات کارآمد به همه شهروندان کشور باز می‌کند.
به گفته این پژوهش حکمرانی خوب با مدیریت شفاف و پاسخگو در نظام آموزشی با هدف تضمین توسعه علمی، اقتصادی و اجتماعی عادلانه و پایدار صورت می‌گیرد. نظام آموزشی همواره برآن است، با تکیه بر این مفهوم و ارائه شاخص‌های آن بتواند جایگاهی مستحکم برای خود در میان ذینفعان بیابد.
* آسیب شناسی و اصلاح و ترمیم سند در آموزش و پرورش
این پژوهش مطرح می‌کند که دلالت‌های احصاشده نشانگر این مطلب است که کشور در حال توسعه ما برای رسیدن به اهداف نظام آموزشی، توجه ویژ‌ه‌ای به نظریه‌های نوین همچون حکمرانی‌خوب داشته است.
به زعم این پژوهش با توجه به دلالت‌های تمرکززدایی و کیفیت تنظیم گری می‌توان گفت همچنان بازیگر کلیدی در اداره نظام تعلیم و تربیت، نظام حاکم می‌باشد و اعطای استقلال لازم به دو بازیگر دیگر حکمرانی خوب جامعه مدنی و بخش خصوصی در دستور کار جدی تدوینگران سند نبوده است.
نکته قابل ذکر در این پژوهش این است که عدم نگاه و درک جامع به شاخص‌های حکمرانی خوب در تدوین سند از سوی تدوینگران می‌تواند ناشی از تمرکزگرایی، شناخت سطحی از حکمرانی خوب باشد.
در ادامه پژوهش توصیه می‌شود تا سیاستگذاران، برنامه‌ریزان و تدوین کنندگان سند با تعامل موثر با معلمان و سایر ذینفعان در راستای آسیب شناسی و اصلاح و ترمیم سند همراه با توجه به شاخص‌های مغفول یا کمتر مورد توجه قرار گرفته بستر اجرای موثر سند را فراهم سازند.
در پایان این پژوهش پیشنهادات سیاستی زیر برای سیاستگذاری‌های آتی آموزش‌وپروش و اجرایی نمودن آن و یا اصلاحات احتمالی سند تحول آموزش و پرورش ارائه می‌شود:
- تدوین نقشه راهِ سند تحوّل نظام آموزش و پرورش کشور از کلان‌ترین سطح (نظام) تا خردترین سطح (مدرسه) جهت اجرا و رصد دقیق میزان اجرا(تحقق) سند، با تعامل کلیه ذینفعان کلیدی و سیاستگذاران نظام آموزش و پرورش با توجه به ملاحظات سیاستی؛ برنامه‌ای و اجرایی؛
- ارتقای انعطاف پذیری نظام آموزش‌وپرورش از طریق مشارکت هرچه بیشتر سازمان‌های مردم‌نهاد در تصمیم گیری‌های آموزشی و تربیتی و تدوین و ابلاغ دستورالعمل اجرایی در راستای بهره‌مندی از اجماع محوری با عنایت به کم‌توجهی سند به آن؛
- طراحی، برنامه‌ریزی و اجرای برنامه‌های توانافزایی مدیران، معاونین و اعضای انجمن اولیاء و مربیان مدارس با استفاده از ظرفیّت دانشگاه فرهنگیان و سایر دانشگاه‌ها و موسسات آموزش عالی کشور؛
- هدف گذاری جهت توسعه شفافیّت و عدالت آموزشی، مسئولیّت پذیری، تنظیم‌گری و حق اظهارنظر در سند با اتخاذ رویکرد‌های سیاستگذاری.
این پژوهش به کوشش جواد پورکریمی (دانشیار مدیریت آموزشی دانشگاه تهران)، مهناز حسن بندی و مریم صمدی (دانشجوی دکتری مدیریت آموزشی دانشگاه تهران) انجام شده است.
انتهای پیام/
