تحلیل زیست جهان اعضای هیئت علمی پژوهشی با تاکید بر مناسبات غیررسمی
شناخت زیست‌جهان اعضای هیئت‌علمی به مثابه شناخت جریان واقعی زندگی روزمره‌ی تاثیرگذارترین کنشگران نهاد علم برای سیاستگذاری و راهبری عالمانه‌ی این نهاد، حائز اهمیت است.
به گزارش گروه پژوهش خبرگزاری آنا، شناخت زیست‌جهان اعضای هیئت‌علمی به مثابه شناخت جریان واقعی زندگی روزمره‌ی تاثیرگذارترین کنشگران نهاد علم برای سیاستگذاری و راهبری عالمانه‌ی این نهاد، حائز اهمیت است. زیست‌جهان به عنوان محل ارتباط و تعامل غیرمنفرد و متشکل از کنشگران بوده و براساس زبان مشترک تحقق می‌یابد که دریافت دقیقی از آن واقع‌گرایی سیاست‌گذاران علم را افزایش می‌دهد.
پژوهشگران در مقاله‌ای با عنوان «تحلیل زیست جهان اعضای هیئت علمی پژوهشی با تاکید بر مناسبات و تعاملات غیررسمی» به این موضوع پرداخته‌اند که برای زندگی اعضای هیئت‌علمی می‌توان دو ساحت رسمی و غیررسمی در نظر گرفت. ساحت رسمی زندگی اعضای هیئت‌علمی، تجربه‌هایی است که در کلاس درس، تعامل با مدیران، حضور در شوراها، جلسات و نشست‌های رسمی، کنفرانس‌ها و همایش‌ها، ایفای نقش به عنوان استاد راهنما و مشاور پایان‌نامه رخ می‌دهد.
* موجودیت زیست جهان
در این پژوهش آمده است که زیست جهان دارای سه وجه فرهنگ، جامعه و افراد است؛ منظور از فرهنگ، ذخیره دانشی است که افراد در طول مدت زندگی خود و در طول ارتباط با سایر افراد کسب می‌کنند؛ منظور از جامعه، قوانین و دستورات و چارچوبی است که برای شرکت کنندگان و هریک از افرادی که در این محیط زندگی می‌کنند، تعیین شده است و در نهایت، منظور از فرد، کسی است که توانایی صحبت کردن و برقراری ارتباط با دیگران را دارد.
به زعم این پژوهش همان‌طور که در شکل زیر نشان داده شده، باید تاکید کرد که بدون هریک از عوامل مذکور زیست جهان موجودیت نخواهد یافت.
* کارکرد‌های اصلی اجتماعات علمی
این پژوهش مطرح می‌کند که توسعه فردی، تحقق یادگیری ضمنی و مشارکتی، ایجاد حس سرزندگی و انگیزش، کمک به جامعه‌پذیری هیئت علمی جدید، کسب فهم میان‌رشتگی، تقویت اخلاق‌مداری، برخورداری از خرد جمعی و کسب مشروعیت آکادمیک از کارکرد‌های موسسات برای عاملان و کنشگران خود است که در فضای غیررسمی و در قالب اقدامات نرم و نهفته محقق می‌شود.
در این پژوهش نکته‌ای که باید به آن توجه کرد این است که تعاملات غیررسمی اعضای هیئت علمی در قالب اکیپ‌ها و گعده‌های دوستانه همان مفهوم آشنای اجتماعات علمی نیست. اجتماعات علمی دربرگیرنده تعاملات رسمی و غیررسمی میان دانشمندان است.
به زعم این پژوهش دانش، محور اصلی این جمع را تشکیل می‌دهد و از کارکرد‌های اصلی اجتماعات علمی تحقق دانش جمعی است. پس اجتماعات علمی، اعم از تعاملات غیررسمی میان اعضای هیئت علمی می‌باشد که به عنوان بخشی از زیست جهان آنها، در این پژوهش مورد تاکید قرار گرفته است.
* عوامل تسهیل‌کننده و توسعه‌دهنده تعاملات غیررسمی
در جمع‌بندی می‌توان اینگونه تحلیل کرد که زیست جهان اعضای هیئت علمی به عنوان تاثیرگذارترین کنشگران نهاد علم و توصیف عمیق از ادراک ایشان نسبت به تعاملات غیررسمی و دوستانه با همکارانشان موضوع حائز اهمیتی است که به آن پرداخته شد، اما در کنار ادراکات سازنده و ضرورت پایداری و توسعه این تعاملات، به معایب و آسیب‌های آن نیز اشاره داشتند.
این پژوهش مطرح می‌کند که عوامل تسهیل‌کننده و توسعه‌دهنده تعاملات غیررسمی را می‌توان توسعه فرهنگ رسمی، فرهنگ دانشگاهی، فرهنگ نهاد‌های آموزشی و پژوهشی، بلوغ فرهنگی و بلوغ اخلاقی افراد جامعه و احساس امنیت افراد در تعامل با سایرین، کاهش شکاف سیستم و زیست جهان و فراهم آوردن فضا‌های تسهیل‌کننده مناسبات و تعاملات میان افراد برشمرد.
این پژوهش توضیح می‌دهد که تقویت بلوغ فرهنگی و اخلاقی جامعه بر رازداری و تقویت اخلاق‌مداری افراد جامعه به طور کلی و اعضای هیئت علمی به طور خاص، موثر می‌باشد. تحقق این امر به افزایش سرمایه‌اجتماعی و اعتمادسازی می‌انجامد و این عوامل تماما بر توسعه تعاملات غیررسمی اثرگذار است.
در پایان این پژوهش آمده است که با پذیرش تمام منافع و مزایای این فضا و به‌کارگیری راهکار‌های کاهش آسیب‌های آن، برخی از کارکرد‌های موسسات را می‌توان به فضای غیررسمی اعضای هیئت علمی واگذار کرد.
در جمع‌بندی نهایی پژوهش حاضر آمده است که اعتماد سیستم‌های مدیریتی به فضای غیررسمی و تسهیل مناسبات و تعاملات، سبب نظارت اجتماعی غیررسمی و بالارفتن هزینه بی‌اخلاقی، تحقق یادگیری ضمنی و مشارکتی، رشد و بالندگی، ایجاد حس سرزندگی و انگیزش برای انجام پژوهش، توسعه فرهنگ دانشگاهی، کمک به جامعه‌پذیری هیئت‌علمی جدید، کسب فهم میان‌رشتگی و شکل‌گیری شبکه‌های علمی برای عاملان و کنشگران است که در فضای غیررسمی و در قالب اقدامات نرم و نهفته محقق می‌شود.
این پژوهش به کوشش مژگان خوشنام (عضو هیئت علمی گروه مطالعات نظری علم فناوری و نوآوری مرکز تحقیقات سیاست علمی کشور تهران) انجام شده است.
انتهای پیام/
