کاهش ۵.۳ درصدی مقالات پژوهشی ایران در سال ۲۰۲۳/ بودجه پژوهشی ایران؛ مصوب قانونی ۲ درصد، تحقق نیم درصد!

صمد نژاد ابراهیمی، مدیرکل سیاست‌گذاری و برنامه‌ریزی امور پژوهشی وزارت علوم، در گفت‌و‌گو با خبرنگار آنا اظهار کرد: تعداد مقالات پژوهشی ثبت‌شده ایران در سال ۲۰۲۳ نسبت به سال گذشته حدود ۴ هزار مورد کاهش یافته است. این کاهش به‌ویژه در حوزه‌های علوم تصمیم‌گیری، کامپیوتر، انرژی و ریاضی مشهود است و نشان‌دهنده ضرورت بازنگری در سیاست‌ها و حمایت‌های پژوهشی کشور است.

وی افزود: روند کاهشی مقالات پژوهشی حتی در حوزه‌های پزشکی، داروسازی و سایر رشته‌های مرتبط با سلامت نیز مشاهده شده است. بااین‌حال، در برخی حوزه‌ها مانند علوم چندرشته‌ای، رشد قابل‌توجه ۳۰ درصدی ثبت شده است. همچنین در رشته‌هایی نظیر اقتصاد، فیزیولوژی، دندانپزشکی و هنر شاهد رشد جزئی، اما امیدوارکننده بوده‌ایم. اما متأسفانه در بسیاری از رشته‌ها روند یا ثابت مانده یا نزولی بوده است.

نژاد ابراهیمی با اشاره به مشکلات ساختاری در تأمین منابع پژوهشی کشور گفت: «مشکل اصلی کاهش تولیدات علمی، عدم تخصیص منابع قانونی است. طبق قانون، باید ۲ درصد از تولید ناخالص داخلی (GDP) به پژوهش، نوآوری و فناوری اختصاص یابد، اما در سال‌های گذشته این رقم حتی به ۸ دهم درصد هم نرسیده است.»

وی در ادامه توضیح داد: با توجه به سهم GDP کشور که حدود ۴۰۰ میلیارد دلار است، بودجه پژوهشی ۲ درصدی طبق قانون برنامه هفتم توسعه معادل ۸ میلیارد دلار خواهد بود. بااین‌حال، پیش‌بینی‌ها نشان می‌دهد که در شرایط فعلی این رقم به نیم درصد یا نهایتاً ۶ دهم درصد محدود خواهد شد.

مدیرکل سیاست‌گذاری و برنامه‌ریزی امور پژوهشی وزارت علوم تأکید کرد: در حال حاضر، بخش عمده‌ای از بودجه پژوهشی کشور، که حدود ۳ میلیارد دلار است، صرف پرداخت حقوق و دستمزد و نگهداری زیرساخت‌های موجود می‌شود. این امر باعث می‌شود سهم واقعی پژوهش از بودجه بسیار ناچیز باشد، در حالی که سرمایه‌گذاری هدفمند می‌تواند نتایج قابل‌توجهی به همراه داشته باشد.

وی در پایان با نگاهی مثبت به آینده گفت: «با وجود کاهش مقالات پژوهشی در سال ۲۰۲۳، بررسی‌ها نشان می‌دهد که روند ثبت اسناد علمی در سال ۲۰۲۴ امیدوارکننده بوده است. تاکنون حدود ۷۵ هزار سند علمی در پایگاه اسکوپوس برای سال ۲۰۲۴ ثبت شده که نشان‌دهنده افزایش نسبت به سال گذشته است. البته فرایند ثبت مقالات برای سال ۲۰۲۴ همچنان ادامه دارد و آمار نهایی در اردیبهشت‌ماه سال آینده مشخص خواهد شد.»

انتهای پیام/

نادیا عابد