ساخت یک جی‌پی‌اس مولکولی برای نابودی تومورهای مغزی

به گزارش آنا، مریم اسلامی، پزشک و دکتری تخصصی ژنتیک؛ دانشمندان UCSF یک «جی‌پی‌اس مولکولی» برای هدایت سلول‌های ایمنی به مغز و کشتن تومور‌ها بدون آسیب رساندن به بافت‌های سالم ساخته‌اند. این سلول درمانی زنده می‌تواند از طریق بدن به یک اندام خاص هدایت شده و آنچه تاکنون را که محدودیت عمده درمان‌های سرطان CAR-T بوده است؛ برطرف کند.

آزمایش این فناوری بر روی موش‌ها جواب داد و محققان انتظار دارند که در سال آینده در یک آزمایش بالینی بر روی انسان هم آزمایش شود. دانشمندان نشان دادند که چگونه سلول‌های ایمنی می‌توانند تومور مرگبار مغزی به نام گلیوبلاستوما را از بین برده و از عود آن جلوگیری کنند. آنها همچنین از سلول‌ها برای کاهش التهاب در مدل موش مبتلا به مولتیپل اسکلروزیس استفاده کردند.

وندل لیم، استاد فارماکولوژی سلولی و مولکولی UCSF و یکی از نویسندگان ارشد این مقاله، گفت: «سلول‌های زنده، به ویژه سلول‌های ایمنی، برای حرکت در بدن، حس کردن مکان و یافتن اهداف خود سازگار هستند.»

حرکت به سمت منبع بیماری

سالانه نزدیک به ۳۰۰ هزار بیمار مبتلا به سرطان مغز در ایالات متحده تشخیص داده می‌شوند و این عامل اصلی مرگ و میر ناشی از سرطان در کودکان است. سرطان‌های مغز جزو سخت‌ترین سرطان‌ها برای درمان هستند. جراحی و شیمی درمانی خطرناک بوده و دارو‌ها همیشه نمی‌توانند وارد مغز شوند.

برای دور زدن این مشکلات، دانشمندان یک GPS مولکولی برای سلول‌های ایمنی ایجاد کردند که آنها را با یک نشانه‌گذاری دقیق برای مغز و یک سیگنال برای تومور هدایت می‌کرد. آنها نشانه مولکولی ایده‌آل را در یک پروتئین پیدا کردند. این پروتئین که برویکان نام دارد به شکل‌گیری ساختار ژله مانند مغز کمک می‌کند و فقط در آنجا ظاهر می‌شود. برای پیدا کردن مسیر‌ها آنها از دو پروتئین استفاده کردند که در اکثر سرطان‎‌های مغز یافت می‌شود. دانشمندان سلول‌های ایمنی را طوری برنامه‌ریزی کردند که تنها در صورتی حمله کنند که ابتدا برویکان و سپس یکی از پروتئین‌های سرطان مغز را شناسایی کنند. هنگامی که در جریان خون قرار گرفتند، به راحتی به مغز موش رفتند و یک تومور در حال رشد را از بین بردند. سلول‌های ایمنی که در جریان خون باقی می‌ماندند خاموش می‌ماندند. این امر مانع از حمله به بافت‌های دیگر بدن که اتفاقاً مسیر پروتئینی مشابهی داشتند، می‌شود. صد روز بعد، دانشمندان سلول‌های تومور جدیدی را به مغز وارد کردند و سلول‌های ایمنی کافی برای یافتن و کشتن آنها باقی ماندند، که این نشانه خوبی است چرا که آنها ممکن است بتوانند از رشد مجدد سلول‌های سرطانی باقی مانده جلوگیری کنند.

میلوس سیمیک، همکار طراحی سلول بنیاد والهالا و همکارش، گفت: «سلول‌های CAR-T اولیه در پاکسازی گلیوبلاستوما در مدل‌های موش ما بسیار بسیار مؤثر بودند، مؤثرترین مداخله‌ای که تاکنون در آزمایشگاه دیده‌ایم». این نشان می‌دهد که چگونه GPS به خوبی تضمین می‌کند که آنها فقط در مغز کار می‌کنند. همین استراتژی حتی برای پاکسازی متاستاز‌های مغزی سرطان سینه نیز مؤثر بود. در آزمایش دیگری، محققان از سیستم GPS مغز برای مهندسی سلول‌هایی استفاده کردند که مولکول‌های ضدالتهابی را در مدل موش مبتلا به مولتیپل اسکلروزیس به مغز می‌رسانند.

سلول‌های مهندسی شده به هدف خود رسیدند و التهاب از بین رفت. دانشمندان امیدوارند این روش به زودی برای بیماران مبتلا به سایر بیماری‌های ناتوان کننده سیستم عصبی آماده شود. هیدهو اوکادا، MD، انکولوژیست UCSF و یکی از نویسندگان ارشد مقاله، گفت: «گلیوبلاستوما یکی از کشنده‌ترین سرطان‌ها است و این رویکرد به بیماران فرصت مبارزه می‌دهد.» بین سرطان، متاستاز‌های مغزی، بیماری‌های ایمنی و تخریب عصبی، میلیون‌ها بیمار می‌توانند روزی از درمان‌های مغزی هدفمند مانند آنچه ما توسعه داده‌ایم بهره ببرند.