آیا جایی به جز منظومه شمسی هم «قمر» پیدا می‌شود؟

به گزارش خبرگزاری آنا، در سال‌های اخیر، علم نجوم به کشف‌های شگفت‌انگیزی دست یافته است که یکی از آنها مفهوم قمر فراخورشیدی (exomoon) است. قمرفراخورشیدی به اقماری اطلاق می‌شود که در مدار سیارات فراخورشیدی (exoplanets) قرار دارند. با وجود پیشرفت‌های چشمگیر در فناوری‌های رصدی، تاکنون هیچ قمرفراخورشیدی به‌طور قطعی شناسایی نشده است و این مسأله چالش‌های زیادی را برای دانشمندان به همراه داشته است.

قمرفراخورشیدی به دو روش اصلی تشکیل می‌شود. نخست آنها می‌توانند از مواد موجود در دیسک‌های گازی و غباری که سیاره را احاطه کرده‌اند، شکل بگیرند. این فرآیند مشابه تشکیل قمر‌های طبیعی در منظومه شمسی ماست. دوم اجرامی ممکن است به‌طور تصادفی توسط سیارات بزرگ‌تر جذب شوند، مانند آنچه که برای قمر تریتون اطراف نپتون اتفاق افتاده است.

با این حال شناسایی قمرهای‌فراخورشیدی به دلیل اندازه کوچک و نور کم آنها نسبت به سیارات مادرشان کار دشواری است. روش‌های فعلی مانند روش گذر (transit method) که برای شناسایی سیارات استفاده می‌شود، نمی‌تواند به‌طور مؤثر وجود قمرهای‌فراخورشیدی را تأیید کند.

در سال ۲۰۱۸ دانشمندان اعلام کردند که یک قمرفراخورشیدی به نام "Kepler-۱۶۲۵ b I" را در اطراف سیاره Kepler-۱۶۲۵b شناسایی کرده‌اند، اما این ادعا با شک و تردید‌های زیادی مواجه شد. برخی از محققان معتقدند که داده‌های رصدی ممکن است نشان‌دهنده وجود قمرفراخورشیدی نباشند و تنها نوسانات نوری ستاره‌ها را منعکس کنند.

به تازگی یک تیم تحقیقاتی دیگر نیز وجود قمرفراخورشیدی را در اطراف Kepler-۱۷۰۸b زیر سؤال برده و اعلام کرده‌اند که شواهد کافی برای تأیید این کشفیات وجود ندارد. این تناقضات نشان‌دهنده چالش‌های علمی و فنی در زمینه شناسایی اجرام آسمانی جدید هستند.

در عین حال، اهمیت قمرهای‌فراخورشیدی فراتر از صرفاً یک موضوع علمی است. اگرچه هنوز هیچ قمرفراخورشیدیی تأیید نشده، اما پتانسیل وجود حیات در این قمر‌ها می‌تواند ما را به سمت کشف‌های جدیدی هدایت کند. قمری مانند اروپا در منظومه شمسی نشان می‌دهد که اقمار هم می‌توانند شرایط لازم برای حیات را داشته باشند. بنابراین، جستجوی قمرفراخورشیدی می‌تواند راهی برای گسترش افق‌های علمی ما باشد. با پیشرفت فناوری و ابزار‌های رصدی جدید مانند تلسکوپ فضایی جیمز وب امیدواری‌ها برای کشف قمرهای‌فراخورشیدی افزایش یافته است.