چالش پرستاران در مراقبت تسکینی؛ دانش کم یا ترس!

به گزارش گروه سلامت خبرگزاری علم و فناوری آنا؛ تجربه سختی است، وقتی ناامیدانه در کنار عزیزی هستی که می‌دانی به‌زودی او را از دست خواهی داد؛ پزشک معالج از اینکه دوباره او را راست‌قامت و سرحال ببینی، قطع امید کرده و با این جمله که هر آنچه می‌توانستیم، انجام داده‌ایم؛ برایش دعا کنید.

البته وظیفه کادر درمان به همین توصیه ختم نمی‌شود، بلکه بر اساس سوگند حرفه‌ای، خود را موظف می‌دانند که شأن و منزلت فرد بیمار را تا پایان زندگی حفظ کرده و برای کاهش رنج و درد او تلاش کنند. بر اساس تعاریف سازمان جهانی بهداشت به مجموعه اقداماتی که این نتیجه را به همراه دارد، مراقبت تسکینی گفته می‌شود.

هدف عمده در مراقبت تسکینی علاوه بر تسکین خود درد، حمایت از بیمار و فهماندن این نکته به او است که همیشه مهم بوده و تا پایان زندگی نیز مهم خواهد بود. کارشناسان بر این باورند که مراقبت تسکینی بهترین پاسخ انسانی به بیماری‌های بدون درمان و سخت مانند برخی سرطان‌ها است.

محمد عباسی؛ عضو هیئت‌علمی و رئیس دانشکده پرستاری دانشگاه علوم پزشکی ایران دراین‌باره گفت: با توجه به تجربیات کار در بالین به‌خصوص در بخش‌های ویژه و مواجهه با بیماران بدحال و خانواده آن‌ها، همیشه می‌دیدم که پرستاران که بیشترین زمان را با این افراد سپری می‌کنند، برای کاهش درد و رنج ناشی از وخامت حال بیماران با چالش‌هایی ناشی از کمبود دانش و یا ترس از عواقب ورود به مباحث مراقبت تسکینی مواجهه هستند.

مراقبت‌های تسکینی فقط یک کار صرفاً پزشکی نیست.

وی افزود: دلایل این موضوع نیز به اعتقاد بنده تلقی پرستاران از این بود که مراقبت‌های تسکینی اصولاً یک کار صرفاً پزشکی است و هر آنچه پزشک در پرونده بیمار نسخه می‌کند باید انجام دهند؛ بیمارانی را همیشه می‌دیدیم که نشانه‌های ناشی از وخیم بودن بیماری‌شان درست مدیریت نمی‌شد و همین موضوع به بدتر شدن شرایط بالینی آن‌ها منجر می‌شد.

این دانش‌آموخته دکترای تخصصی پرستاری با اشاره به تأثیر آموزش مراقبت تسکینی بر کارآمدی پرستاران، ادامه داد: آموزش مراقبت تسکینی علاوه بر اینکه می‌تواند راهگشای خوبی برای انجام مدیریت نشانه‌ها مثلاً تنگی نفس و یا خستگی شدید و یا درد ناتوان‌کننده باشد، پرستاران را قادر می‌کند تا بیماران و خانواده آن‌ها را برای یک مرگ خوشایند آماده کنند. این موضوع همان چیزی است که دغدغه خیلی از خانواده بیماران بدحال و با احتمال مرگ قریب‌الوقوع را بسیار آزار داده و درواقع آن‌ها را در یک موقعیت کاملاً برزخی قرار می‌دهد.

وی افزود: تعیین تکلیف بیمار به دلیل نامشخص بودن زمان بهبودی و یا خدای‌ناکرده فوت بیمار، عزیزان آن‌ها را همیشه دچار بحران‌های عاطفی می‌کند و حتی اخیراً به این نتیجه رسیده‌اند که خیلی از خانواده‌ها و بیمارانی ازاین‌دست، دچار وقایع روانی جدید حتی بعد از ترخیص از بیمارستان می‌شوند که خیلی از مشکلات و گرفتاری‌ها مانند افسردگی مزمن و عوارض روان‌شناختی را به خانواده در دوره‌های زمانی طولانی‌مدت تحمیل می‌کند.

تفکیکی واضح از شرح مسئولیت‌های پرستاران و پزشکان در حوزه مراقبت تسکینی ضروری است.

عباسی گفت: موضوع مراقبت تسکینی تقریباً موضوع جدید در نظام بهداشتی و درمانی ایران است از مسئولان و برنامه ریزان سلامت به‌خصوص در معاونت پرستاری وزارت بهداشت درمان و آموزش پزشکی خواهش دارم تا این مراقبت‌ها و سازوکارهای اجرایی آن را در دستور کار مراکز درمانی قرار دهند؛ البته خوب است یک تفکیکی واضح از شرح مسئولیت‌های پرستاران و پزشکان در حوزه مراقبت تسکینی انجام شود.

وی تأکید کرد: به دلیل تفاوت‌های فرهنگی رجوع به متون و مقالات پژوهشگران سایر کشورهای کافی نیست، بلکه باید رویه‌های تعریف‌شده در این حوزه کاملاً انطباق فرهنگی و قابلیت اجرا داشته باشد. مثلاً در حوزه مراقبت در حیطه سوگ و داغ‌دیدگی، نگاه عالمانه به مسئله و فرهنگ غالب از یک‌سو دغدغه‌های پرستاران و تنش‌های عاطفی و اخلاقی برای ارائه مراقبت اثربخش را به حداقل می‌رساند و از سوی دیگر رضایتمندی مددجویان ما و به‌خصوص خانواده این بیماران که اغلب از آن‌ها با عنوان «بیمار پنهان» نام‌برده می‌شود، فراهم خواهد شد.

انتهای پیام/

حسین دزفولی