۲۷ مرداد در دنیای علم چه خبر؟

 به گزارش خبرگزاری علم و فناوری آنا، تاریخ علم مملو از رویدادهای مهمی است که نوآوری‌ها، کشف‌ها و حتی زادروزها و درگذشت‌های دانشمندان و مخترعان تاثیرگذار جهان را در برمی‌گیرد. در این تقویم علم، وقایع مهم مصادف با امروز ۲۷ مرداد برابر ۱۷ آگوست را ورق می‌زنیم.

***

پدر کویرشناسی ایران

۲۷ مرداد ۱۴۰۰ خورشیدی، پرویز کَردُوانی جغرافی‌دان و پدر کویرشناسی ایران درگذشت. او از دبیرستان رازی تهران (مدرسه فرانسوی‌ها) دیپلم گرفت. سپس برای ادامه تحصیل به آلمان رفت و تا دکتری رشته تحصیلاتش را طی کرد و در سال ۱۳۴۵ فارغ‌التحصیل شد و به ایران بازگشت به‌عنوان اولینی عضو هیئت علمی دانشکده کشاورزی ارومیه مشغول به کار شد و سال ۱۳۴۷ به گروه آموزشی جغرافیای دانشگاه تهران پیوست در این دوره، مطالعات میدانی روی مناطق کویری ایران را دنبال کرد. به اعتقاد او، ساخت چاه‌های نفت و خشک‌شدن تالاب‌ها و باتلاق‌ها و دریاچه‌هایی چون طشک و بختگان از عوامل پدیدآورنده ریزگردهای داخلی‌اند. کردوانی، راهکار جلوگیری از طوفان ریزگردها را در ترکیب مخلوطی از ۵۰ درصد آب، ۳۵ درصد رس و ۱۵ درصد ماسه می‌دانست که می‌توان این ترکیب را در کانون‌های شن و ماسه پاشید. از کَردُوانی بیش از ۲۰ جلد کتاب و تعداد بسیاری مقاله علمی به زبان‌های فارسی، انگلیسی و آلمانی به یادگار مانده است.

کاشف رِنیُم

۱۷ آگوست ۱۸۹۳ میلادی برابر با ۲۷ مرداد ۱۲۷۲ خورشیدی، والتر کارل فردریش نوداک شیمی‌دان آلمانی به‌دنیا آمد. والتر نوداک با همکاری همسرش ایدا نوداک در ژوئن ۱۹۲۵ که عنصر رنیم یا راینیوم را کشف کرد. سال ۱۹۲۲، او جست‌وجوی طولانی برای عناصر ناشناخته را آغاز کرد. پس از سه سال، تفکیک دقیق سنگ‌های معدنی، عنصر ۷۵ را به دست آورد، عنصر فلزی کمیابی که شبیه منگنز است. این عنصر که نامش را از رودخانه راین در آلمان گرفته است، آخرین عنصر پایداری است که کشف شد.

بنیانگذار نظریه مدرن اعداد

۱۷ آگوست ۱۶۰۱ میلادی برابر با ۲۷ مرداد ۹۸۰ خورشیدی، پیر دو فِرما، ریاضی‌دان فرانسوی به‌دنیا آمد. فرما را بنیانگذار نظریه مدرن اعداد نامیده‌اند. او به همراه رنه دکارت یکی از دو ریاضی‌دان برجسته نیمه اول قرن هفدهم بود. فرما حساب دیفرانسیل را با روش خودش برای یافتن بزرگ‌ترین و کم‌ترین مختصات خطوط منحنی پیش‌بینی کرد. قضیه آخر فرما، قضیه کوچک فرما، اعداد فرما و روش تجزیه فرما به نام اوست. به نام فرما در نظریه اعداد دو قضیه زیبای مشهور وجود دارد؛ قضیه کوچک و قضیه بزرگ. این دومی، جنجالی‌ترین قضیه تاریخ ریاضیات است که بدون اثبات، در حاشیه یکی از دست نوشته‌هایش پیدا شد. فرما نوشته‌است: راه اثبات حیرت‌انگیزی برای این قضیه دارم، حیف که جا نیست!

کاشف بیماری هاجکین

۱۷ آگوست ۱۷۹۸ میلادی برابر با ۲۷ مرداد ۱۱۷۷ خورشیدی، توماس هاجکین، پزشک انگلیسی و از برجسته‌ترین آسیب‌شناسان عصرش به‌دنیا آمد. سال ۱۸۳۲زمانی که هاجکین ۳۴ سال داشت مقاله‌ای را به انجمن پزشکی و جراحی لندن برد. ازآنجاکه او عضو این انجمن نبود، دبیر انجمن مجبور شد این مقاله را به جای او بخواند آن‌هم در شرایطی که فقط هشت نفر از اعضا حضور داشتند. «برخی از ظاهرهای بیمارگونه غدد جاذب و طحال» عنوان این مقاله بود و همین عنوان سبب شد که بیشتر نادیده گرفته شود. تااینکه اواخر آن قرن، و مدت‌ها پس‌ازآنکه این بیماری نادر لنفاوی در آلمان بیماری هاجکین نامگذاری شده بود در انگلستان هم با همین نام به رسمیت شناخته شد. درواقع، هاجکین همچنین اولین‌بار توانسته بود تفاوت بین علائم و سیر بالینی لنفوم هاجکین و غیرهاجکین را به‌روشنی نشان دهد. لنفوم هاجکین در سال‌های قبل از ۱۹۷۰ سبب مرگ تقریبا تمام مبتلایان می‌شد اما با تکامل روش‌های درمانی، در‌حال‌حاضر این بیماری که نوعی سرطان لنفوسیت‌های خون است یکی از قابل‌درمان‌ترین سرطان‌های بدخیم است و قسمت عمده‌ای از بیماران مبتلا قابل علاج کامل هستند.