لکه‌های سیاه در دل یک درخشش غرورانگیز/ وقتی کشتی و تکواندو جورکش شدند

به گزارش خبرنگار ورزشی خبرگزاری علم و فناوری آنا، بازی‌های المپیک پاریس یکشنبه شب (21 مرداد 1403) در پاریس به پایان رسید و مشعل این بازی‌ها خاموش شد. کاروان ورزش ایران با ۴۰+۱ سهمیه در این رقابت‌ها حضور داشت که در پایان با ۱۲ مدال رسما به کار خود پایان داد. ۳ طلا، ۶ نقره و ۳ برنز محصول مدال‌های ایران در پاریس بود.

نتیجه‌ای که با هر معیاری برای ورزش ایران یک موفقیت محسوب می‌شود. در حقیقت با توجه به شرایط ورزش ایران در سال‌های پیش از المپیک و وضعیت رقبا کمتر کسی پیش بینی می‌کرد که ایران بتواند در پاریس توفیق چندانی کسب کند و حتی مسئولین کمیته ملی المپیک و وزارت ورزش در پیش بینی‌های خود برای این رقابت‌ها با احتیاط عمل می‌کردند. حتی در میانه رقابت‌ها و پس از کسب نخستین مدال ایران سرپرست کاروان ایران در مصاحبه‌ای عجولانه اعلام کرد که پیش بینی اش از مدال آوری کاروان ایران در پاریس ۸ الی ۹ مدال است.

اظهارنظری شتابزده که عمق تحلیل مدیران ورزش کشور را درباره وضعیت کاروان ایران در پاریس نمایان کرد؛ اگرچه بسیار دیر و البته بسیار نابجا. با این حال ورزش ایران در پاریس در نهایت از مرز همه پیش بینی‌ها عبور کرد و ۱۲ مدال گرفت تا دومین نتیجه درخشان تاریخ ایران در ادوار المپیک ثبت شود. این تعداد مدال یعنی اینکه مدال‌های ورزش ایران برای دومین بار در طول تاریخ دورقمی شده و توانسته ایم به بهترین نتیجه تاریخ در لندن ۲۰۱۲ تنه بزنیم. نخستین بار در المپیک لندن ۲۰۱۲ بود که ورزش ایران در کسب مدال دورقمی شد و در یک رویداد تاریخی ۱۳ مدال گرفت و حالا در پاریس ۲۰۲۴ نیز به یک قدمی آن با ۱۲ مدال رسیدیم.

با این وجود در دل این موفقیت شیرین نکات کلیدی و مهمی وجود دارد که نباید آنها را از نظر دور داشت. نکاتی قابل تامل که برتافته از اتفاقات پاریس است و می‌تواند نقشه راه ما در آینده باشد.  

از ۱۲ مدال یک طلا در تکواندو و ۲ طلا در کشتی فرنگی به دست آمد؛ ۲ نقره در تکواندو، یک نقره در کشتی فرنگی و ۳ نقره در کشتی آزاد حاصل شد و یک برنز در تکواندو و ۲ برنز در کشتی آزاد و فرنگی به ایران رسید. جزئیات مدال‌ها نشان می‌دهد که ورزش ایران فقط در دو رشته کشتی و تکواندو توانسته در پاریس به موفقیت برسد و این نتیجه درخشان محصول عملکرد درخشانتر این دو رشته مدال آور است. ایران در ۱۳ رشته در بازی‌های المپیک پاریس حضور داشت، اما ۱۱ رشته ناکام بودند و فقط تکواندو و کشتی توانستند نمره صد درصد قبولی بگیرند. دو رشته‌ای که از انتظارات نیز فراتر ظاهر شدند و ۱۲ مدال ایران محصول درخشش بی حد و حصر این دو رشته است.

در حقیقت اگر کشتی و تکواندو قرار بود مانند ادوار گذشته المپیک سیر عادی مدال آوری خود در المپیک را داشته باشند، تعداد مدال‌های ایران در پاریس ۲۰۲۴ می‌توانست حتی از ادوار قبلی نیز کمتر شود. اما این دو رشته در درخششی فوق العاده در پاریس تا توانستند مدال درو کردند و در حقیقت جورکش رشته‌های دیگر شدند. تکواندو با ۴ نفره ۴ مدال گرفت تا صد درصد مدالیست داشته باشد و کشتی با ۱۱+۱ نفر ۸ مدال گرفت تا ۷۵ درصد نفراتش مدالیست شوند. در بقیه رشته‌ها ایران یک ناکام محض بود و هیچ سهمی از مدال‌ها نبرد و این خود یک زنگ خطر بزرگ است. در رشته‌ای همانند وزنه برداری که سهم ثابتی در سبد مدال آوری ایران در بازی‌های المپیک داشته، تیم ایران ۲ نماینده داشت که هیچکدام به مدال نرسیدند تا پس از ۱۶ سال وزنه برداری باز هم در المپیک به نقطه صفر برسد.

از المپیک ۲۰۰۰ سیدنی تا به امروز و در ۵ دوره اخیر المپیک، منهای المپیک ۲۰۰۸ چین، وزنه برداری ایران در المپیک صاحب مدال شده و خوش درخشیده. در ۳ دوره اخیر نیز مدال آوری ایران قطع نشده، اما در پاریس سهم وزنه برداری از مدال‌ها یک هیچ بزرگ بود تا ثابت شود این رشته برای بازگشت به دوران اوج راه طولانی در پیش دارد.  

نسبت به دوره قبلی ایران در توکیو ۲۰۲۰ دو رشته دیگر از جمع مدال آوران ایران حذف شده‌اند؛ کاراته و تیراندازی. کاراته که از المپیک کنار گذاشته شد وگرنه با توجه به شرایط کاراته ایران می‌شد به کسب مدال‌های بیشتر و خوشرنگتر از توکیو نیز امید داشت. در تیراندازی، اما یک عفب گرد و سقوط آزاد را تجربه کرده ایم. رشته‌ای که درست بعد از المپیک ۲۰۲۰ توکیو سقوط آزاد را تجربه کرد و در بازی‌های آسیایی هانگژو زنگ خطر برای این رشته به صدا آمد که دستاورد لشکرکشی به چین تقریبا هیچ بود و حالا در المپیک ناکامی را با تمام وجود حس کردیم. سقوط آزاد این رشته بی تردید ریشه در مدیریت ضعیف و فشل دارد. مدیریتی غریبه با ورزش و اقتضائات آن که سبب شده تیراندازی از یک رشته مدال آور به زنگ نفریح بدل شود.

در سایر رشته‌ها ایران هیچ دستاوردی نداشت و همین ثابت می‌کند که نیازمند تلاش و برنامه ریزی بیشتر و بهتر برای سایر رشته‌ها به ویژه رشته‌های مدال آور هستیم. در برخی از رشته‌ها نظیر تنیس روی میز، دوچرخه سواری، شنا، تیر و کمان، قایقرانی و دوومیدانی ایران در المپیک به واقع یک زنگ تفریح بود که نمایندگان آن به واقع زنگ تفریح بودند و گاه از مرحله مقدماتی نیز بالاتر نیامدند. ورزشکارانی که گویی برای سلامتی ورزش می‌کنند! در این رشته‌ها باید تدبیر جدی کرد و برنامه‌ای دیگر داشت. رشته‌هایی که سالهاست همین رویه را دارند و از جای خود تکان نمی‌خورند. در برخی دیگر از رشته‌ها همانند ژیمناستیک، سنگنوردی و شمشیربازی تا نزدیکی کسب مدال پیش رفتیم، اما در نهایت به مدال نرسیدیم. آنچه نشان می‌دهد که حداقل در این رشته‌ها با اندکی توجه و سرمایه گذاری دقیق‌تر می‌توان فاصله کوتاه تا مدال را به سرعت طی کرد و به مدال رسید و سبد مدال آوری ایران را نگین‌تر و پر و پیمان‌تر کرد تا تنها به ۲ رشته دلخوش نباشیم.

آنالیز مدال‌های کسب شده توسط ایران یک نکته معنادار را نشان می‌دهد؛ ناکامی در کسب طلا. در کسب طلا کاروان ایران رشد خاصی نداشته و این نکته کنایه آمیز ماجراست. ورزش ایران با وجود کثرت مدال در المپیک پاریس و دورقمی شدن مدال هایش تنها ۳ طلا کسب کرده؛ یعنی درست هم اندازه طلا‌های ۲ المپیک قبلی در ریو و توکیو. حتی در المپیک سیدنی ۲۰۰۰ که ایران تنها ۴ مدال گرفت، ۳ طلا داشت و این تعداد با ۱۲ مدالی که امروز کسب کرده ایم، برابری می‌کند. این نشان می‌دهد ورزشکاران ایران در گام آخر همیشه کم می‌آورند و به هدف نمی‌زنند که این ناکامی گام آخر می‌تواند دلایل متعددی داشته باشد؛ از کاستی‌های بدنی و فنی گرفته تا تخلیه شدن روانی. گویی آنها ماموریت خود را بعد از رسیدن به فینال تمام شده می‌بینند. فراموش نباید کرد که مدال طلای المپیک متر و معیار اصلی برای تعیین جایگاه رده بندی تیم‌ها در جدول است و از همین رو اعتبار و ارزشی دوچندان دارد. اینکه ایران از ۹ فرصت خود برای کسب مدال طلا تنها توانسته ۳ طلا بگیرد، یک پوینت و نکته منفی است. نکته‌ای که بسیار عجیب و قابل تامل است.

میناگین سنی مدال آوران ایران در المپیک یک نکته جالب و امیداورکننده است. دقیقا نیمی از مدال‌های ایران در پاریس یعنی ۶ مدال از ۱۲ مدال توسط دهه هشتادی‌ها کسب شده؛ آرین سلیمی، سعید اسماعیلی، علیرضا مهمدی، رحمان عموزاد، مبینا نعمت‌زاده و امیرعلی آذرپیرا، ورزشکاران متولد ۸۰ به بعد هستند که در پاریس برای ایران افتخارآفرینی کردند. این ثابت می‌کند ترکیب سنی کاروان کشورمان منهای چند رشته که اصلاً و ابداً میلی به پوست‌اندازی ندارند، جوان شده و خونی تازه به رگ‌های ورزش ایران جریان داده‌است. اینکه نیمی از مدال‌آوران فقط ۲۳ سال دارند، می‌تواند خبر خوبی برای ورزش ایران باشند؛ چون آنها حداقل می‌توانند در دو، سه المپیک بعدی هم حاضر باشند و خوش بدرخشند. نسل Z پرافتخار ورزش ایران که حالاحالا‌ها توان درخشش و افتخارآفرینی را خواهد داشت.

عملکرد دختران ایران در المپیک پاریس براستی محشر بود. کاروان ایران که پس از با ۱۱ ورزشکار زن در این رقابت‌ها رکوردشکنی کرد و توانست بیشترین تعداد ورزشکار را نسبت به ادوار قبلی داشته باشد، در مدال آوری نیز فوق العاده عمل کرد. تا پیش از پاریس تنها مدال تاریخ ورزش زنان ایران برنز کیمیا علیزاده در ریو ۲۰۱۶ بود، اما با ۲ مدال مبینا نعمت‌زاده و ناهید کیانی، دختران ایران توانستند بهترین المپیک تاریخ خود را رقم زده برای نخستین بار عملکردی درخشان را رقم بزنند. این در حالی است که مقایسه عملکرد زنان ایران با برخی کشور‌های همسایه نشان می‌دهد که پیشرفت ورزش زنان ایران در سال‌های اخیر به‌مراتب بهتر از خیلی از آنهاست و زنان ایرانی توانسته‌اند در بین این کشور‌ها عنوان دومین تیم برتر را به لحاظ کسب مدال به خود اختصاص دهند.

در بین کشور‌های همسایه، این ترکیه بود که بهترین نتیجه را در ورزش زنان گرفت. این کشور که در سال‌های اخیر سرمایه‌گذاری زیادی در ورزش انجام داده؛ در این دوره نتوانست هیچ مدال طلایی کسب کند و با ۳ نقره و ۵  برنز به کار خود پایان داد و به رتبه ۶۴ دست یافت. با این وجود دختران ترکیه با عملکردی درخشان نقش مهمی در کسب این مدال‌ها داشتند و از این ۸ مدال، در ۶  مورد نقش آفریدند. این ثابت می‌کند در ورزش زنان با توجه و سرمایه گذاری بیشتر می‌توان نتایج به مراتب درخشانتری گرفت. به ویژه اینکه این حوزه مورد تاکید IOC نیز هست.

کاروان ایران در بازی‌های المپیک ۲۰۲۴ پاریس در خاورمیانه بر رده نخست قرار گرفت و بالاتر از کشور‌هایی مانند بحرین، با ۴ مدال، ترکیه با ۸ مدال، ارمنستان با ۴ مدال و قطر و اردن با یک مدال ایستاد. در بین کشور‌های منطقه هم فقط ازبکستان از ایران نتایج بهتری گرفت و جمهوری‌آذربایجان با ۷ مدال، در این رده‌بندی پائین‌تر از ایران بر رده سوم منطقه جای گرفت.

در نهایت می‌توان به المپیک پاریس نمره‌ای درخشان داد. اگرچه این نمرده درخشان مردودی‌های پررنگی دارد و نکات خاکستری و سیاه آن قابل اعتناست و نباید زیر این معدل درخشان گم شود.