در یک پژوهش بررسی شد؛
سیاست توسعه منطقهای نوآوری در اتحادیه اروپا
ضرورت توسعه فناوری و نوآوری منطقهای به عنوان یک اصل در توسعه مناطق کشور مورد پذیرش همگان است و با در نظر گرفتن توجه بیش از پیش سیاست‌گذاران و مسئولان کشور به مباحث توسعه منطقهای، درک صحیح از حدود و زوایای این مفهوم ضرورت دارد تا بر اساس آن بتوان به تحلیل‌ها و پیشنهاد‌های سیاستی مناسب پرداخت.
به گزارش گروه پژوهش خبرگزاری علم و فناوری آنا، ضرورت توسعه فناوری و نوآوری منطقهای به عنوان یک اصل در توسعه مناطق کشور مورد پذیرش همگان است و با در نظر گرفتن توجه بیش از پیش سیاست‌گذاران و مسئولان کشور به مباحث توسعه منطقهای، درک صحیح از حدود و زوایای این مفهوم ضرورت دارد تا بر اساس آن بتوان به تحلیل‌ها و پیشنهاد‌های سیاستی مناسب پرداخت. سیاست‌های نوآوری منطقهای از منظر گذار تاریخی و ابزارهای مورد استفاده، در چهار نسل (مرحله) متوالی ظهور یافتند.
یونس محمدی (پژوهشگر مركز تحقيقات سياست علمی كشور) در مقاله‌ای با عنوان «سیاست توسعه منطقهای نوآوری در اتحادیه اروپا» به این موضوع اشاره کرده است که همزمان با نسل سوم سیاست‌های منطقهای نوآوری و متناسب با مبانی نظری نظام نوآوری منطقهای، در اتحادیه اروپا، استراتژی‌هایی مانند برنامه فناوری منطقهای، استراتژی‌ها و زیرساخت‌های انتقال فناوری و نوآوری منطقهای، پروژه انتقال فناوری و سیاست توسعه پژوهش و فناوری ایجاد شدند.
* تخصصی‌سازی هوشمند
به گفته این پژوهش آخرین نسخه این استراتژی‌ها تخصصی‌سازی هوشمند نام گرفته است. در این استراتژی با تکیه بر قابلیت‌های منطقه، به دنبال تقویت مزیت‌های رقابتی منطقه، همچنین کشف کارآفرینی‌های نوظهور در وسعت بین‌المللی است.
این پژوهش به این نکته اشاره می‌کند که استراتژی‌های پژوهش و نوآوری با هدف تخصصی‌سازی هوشمند، استراتژی‌های ملی یا منطقهای نوآوری است که اولویت‌ها را به منظور ساخت مزیت رقابتی از طریق توسعه و تطبیق پژوهش و نوآوری در راستای نیاز‌های کسب‌وکار برای استفاده از فرصت‌های در حال ظهور و توسعه بازار به شیوهای منسجم مشخص می‌کند، که در این صورت از تکرار و تلاش‌های جداگانه اجتناب می‌شود.
* سیاست‌های نوآوری منطقهای
در این پژوهش آمده است که سیاست‌های نوآوری منطقهای از منظر گذار تاریخی و ابزارهای مورد استفاده، در چهار نسل (مرحله) متوالی ظهور یافتند. نسل اول نوآوری منطقهای در اوایل دهه ۱۹۷۰ و ۱۹۸۰ به طور عمده معطوف به توسعه فیزیکی مانند توسعه پارک‌های علمی و گسترش آزمایشگاه‌های تحقیقاتی بود.
به زعم این پژوهش در این فاز، مدل نوآوری به شدت پیش‌بینی‌کننده جریان خطی ایده پژوهش تا صنعت بود. در اوایل دهه ۱۹۸۰ نسل دوم سیاست‌های توسعه نوآوری منطقهای در قالب پشتیبانی از انتقال فناوری و همچنین پشتیبانی از بنگاه‌های اقتصادی کوچک و متوسط شکل گرفت. نسل سوم از سیاست‌های نوآوری منطقهای بر شـبکه‌ها/ استراتژی‌های نوآوری منطقهای تأکید داشت.
در این پژوهش آمده است که هدف اصلی این نسل از ابزارهای سیاست‌گذاری نوآوری منطقهای، گردآوری اقدام‌ها و سیاست‌های موجود درباره استراتژی مشترکی بود. این نسل تا اواخر دهه ۱۹۹۰ ادامه یافت و بسیاری از استراتژی‌های نوآوری منطقهای در زمینه توسعه خوشه‌ها در این برهه مورد تأکید قرار گرفت. در نهایت، در سـال‌های اخیر سیاست‌های نوآوری منطقهای، تمرکز بسیار زیادی بر پژوهش مبتنی بر مناطق داشته است.
این پژوهش به این مهم اشاره دارد که در واقع در این نسل مناطق نقش بیشتری در سیاست‌گذاری علوم پایه‌ای خود به عنوان بخشی از فرایند تفویض اختیار ایفا می‌کنند. تأکید دوباره سیاست‌ها به زیرسـاخت‌های پژوهشی به شکل سرمایه‌گذاری‌های علمی بزرگ و شهر‌های علم و همچنین در قالب زیرساخت‌های توصیف شده مشارکت و مراکز بخش دولتی و خصوصی از قبیل قطب‌های رقابتی، در این نسل نمایان شده‌اند.
* توسعه نوآوری در مناطق مختلف
این نوشته بیان می‌کند که شایستگی مطابق با موارد مطرح شده، به منظور توسعه نوآوری در مناطق مختلف، از سیاست‌ها و استراتژی‌های متنوعی بهره گرفته شده است. مناطق مختلف متناسب با هر یک از این استراتژی‌ها، با اسـتفاده از حمایت‌های ساختاری اتحادیه اروپا اقدام به تهیه برنامه عملیاتی در هر یک از این زمینه‌ها می‌کردند. برای مثال در سال ۱۹۹۳ استراتژی یا سیاست «برنامه فناوری منطقهای» توسط اتحادیه اروپا به صورت پایلوت آغاز شد.
در یک پژوهش بررسی شد؛
ارائه مدل منطقی ابزارهای سیاستی مالی و مالیاتی قانون حمایت از شرکت‌های دانش‌بنیان به گفته این پژوهش آخرین نسخه این استراتژی‌ها تخصصی‌سازی هوشمندانه نام گرفته است. در این استراتژی با تکیه بر قابلیت‌های منطقه، به دنبال تقویت مزیت‌های رقابتی منطقه، همچنین کشف کارآفرینی‌های نوظهـور در وسعت بین‌المللی می‌باشد.
یافته‌های این پژوهش نشان می‌دهد که استراتژی‌های منطقهای پژوهش و نوآوری با هدف تخصصی‌سازی هوشمند، استراتژی‌های ملی یا منطقهای نوآوری است که اولویت‌ها را به منظور ساخت مزیت رقابتی از طریق توسعه و تطبیق پـژوهش و نوآوری در راستای نیاز‌های کسب‌وکار برای رسیدگی به فرصت‌های در حال ظهور و توسعه بازار به شیوهای منسجم مشخص می‌کند، که در این صورت از تکرار و تلاش‌های جداگانه اجتناب می‌شود.
به گفته این پژوهش استراتژی‌های پژوهش و نوآوری با هدف تخصصی‌سازی هوشمند، مناطق را به اتخاذ سیاست‌های واقع‌بینانه متناسب با امکانات، فرصت‌ها و نیاز‌های خود تشویق می‌کند.
در این پژوهش آمده است که این رویکرد، پژوهش و نوآوری را به عنوان عوامل اصلی توسعه منطقهای درنظر می‌گیرد و بر ضرورت اجتناب از تقلید سیاست‌های سایر مناطق جغرافیایی موفق و همچنین دوری از استراتژی «یک نسخه برای همه تجویز کردن» تأکید دارد. در این رویکرد، سیاست‌های توسعه نوآوری منطقهای باید سازگار با نوع مناطق باشد و باید از مناطق بهره گیرند.
* استراتژی‌های پژوهش و نوآوری
به گفته این پژوهش واژه ظرفیت‌های درون‌زای تخصصی‌گرایی به معنای تمرکز بـر نقاط قوت رقابتی و پتانسیل‌های رشد واقعی منطقه است و واژه هوشمند اشاره به انتخاب هوشمندانه راهکار‌ها برای بهینه‌سازی این نقاط قوت و پتانسیل‌ها دارد.
در واقع تخصصی شدن هوشمند به این معناست که قابلیت هر منطقه نسبت به دیگر مناطق متفاوت است و متناسب با مقتضیات جغرافیایی هر منطقه استراتژی‌ها و سیاست‌های مکان‌محوری پیشنهاد می‌شود که هدف آن ایجاد تنوع اقتصادی مناطق با توجه به ویژگی‌ها و دارایی‌های دانشی منحصر به فرد آنهاست.
در این پژوهش تلاش شده است که استراتژی‌های اتحادیه اروپا در زمینه توسعه نوآوری منطقهای با تأکید بر آخرین نسخه این استراتژی‌ها، یعنی تخصصی‌سازی هوشمندانه مورد بررسی قرار گیرد. همانگونه که مشخص شد، این استراتژی با تکیه بر قابلیت‌های منطقه، به دنبال تقویت مزیت‌های رقابتی منطقه، همچنین کشف کارآفرینی‌های نوظهور در وسعت بین‌المللی است.
این نوشته بیان می‌کند که استراتژی‌های منطقهای پژوهش و نوآوری با هدف تخصصی‌سازی هوشمند استراتژی‌های ملی یا منطقهای نوآوری است که اولویت‌ها را به منظور ساخت مزیت رقابتی از طریق توسعه و تطبیـق پژوهش و نوآوری در راسـتای نیازهـای کسـب‌وکار برای رسیدگی به فرصت‌های در حال ظهـور و توسعه بازار به شیوهای منسجم مشخص می‌کند، که در این صورت از تکرار و تلاش‌های جداگانه اجتناب می‌شود.
این پژوهش مطرح می‌کند که استراتژی‌های پژوهش و نوآوری با هدف تخصصی‌سازی هوشمند مناطق را به اتخاذ سیاست‌های واقع‌بینانه متناسب با امکانات، فرصت‌ها و نیاز‌های خود تشویق می‌کند. در نهایت ذکر این نکته ضروری است که تدوین سیاست‌هاى نوآورى در مناطق باید با در نظر گرفتن وابستگی به زمینه منطقه و ظرفیت‌هاى واقعى مناطق باشد و به یقین نمی‌توان الگوى واحدى را براى همه مناطق تجویز کرد.
نتایج به دست آمده از این پژوهش نشان می‌دهد که استفاده از مبانی نظری و تجربی سایر کشور‌ها نمونه‌های عملی مسیری است که این کشور‌ها با شرایط متفاوت طی کرده‌اند. شرایط و زمینه سیاست‌گذاری سایر کشور‌ها با جمهوری اسلامی ایران متفاوت است اما درک مسیر طی شده توسط این کشور‌ها در تدوین و توسعه استراتژی و سیاست‌های توسعه علم و فناوری منطقهای قابل بهره‌برداری و یاری‌رسان خواهد بود.
انتهای پیام/
