موشک وی-۲؛ از سلاح پیشرفته نازی‌ها تا ابزاری برای فتح فضا
خبرگزاری علم و فناوری آنا، مریم فخیمی؛ تاریخ مملو از رویدادهای تراژیک یا شادی‌بخش است، اما کمتر اتفاق افتاده که یک سلاح نظامی در نهایت مبدل به وسیله‌ای صلح‌آمیز شود و در عوض اهداف نظامی برای انتقال انسان به فضا به کار رود.
در ماه‌های پایانی جنگ جهانی دوم، موشک انتقامی-۲ (Vergeltungswaffen) آلمان نازی که به اختصار وی-۲ نامیده می‌شد به سمت کشورهای بریتانیا، بلژیک، فرانسه و هلند پرتاب شد. قابلیت‌های نوین این موشک، موجی از وحشت و ترس را در میان متفقین ایجاد کرد. این هیولای ۱۴متری به عنوان اولین موشک بالستیک کوتاه برد جهان، کمتر از پنج دقیقه پس از پرتاب، مراکز مختلف را مورد اصابت قرار داد و رژیم متزلزل آدولف هیتلر با بمباران متفقین از آنان انتقام گرفت. با این حال این اختراع خیلی دیر اتفاق افتاده بود و فقدان امکانات لجستیکی مانع از آن بود که ورق جنگ را به نفع نازی‌ها برگرداند.
موشک وی-۲ با وزن ۹۱۰کیلوگرم آماتول (ترکیب انفجاری شامل تی‌ان‌تی و نیترات آمونیوم ) سلاح شگفت‌انگیزی بود. این موشک از یک موتور سوخت مایع –ترکیبی از ۷۵٪ اتانول/۲۵٪ آب و اکسیژن مایع بهره می‌گرفت. این موتور موشک را تا ارتفاع ۸۸ کیلومتری و به سرعت ۳۵۸۰ مایل در ساعت (۵۷۶۰ کیلومتر در ساعت) - بالاتر از ۴,۸ ماخ - رسانده و می‌توانست به اهدافی در فواصل۳۲۰ کیلومتر برخورد کند. این موشک‌های بی‌صدا برخلاف بمب‌افکن‌های دیگر، بدون هیچ هشداری در شهرهای مقصد فرود می‌‌آمدند و تلفات بسیاری را بر جای گذاشتند. 
این موشک‌ها حفره‌هایی به عمق ۱۰ متر در محل برخورد ایجاد کرده، خانه‌ها و ساختمان‌ها را با خاک یکسان می‌کردند.
اما خرابی و کشتار تنها اثر مخرب وی-۲ نبود. برای تولید این موشک، یک خط تولید زیر زمینی در کوهن‌اشتاین (Kohnstein) در شمال آلمان راه اندازی شده بود تا از حملات متفقین در امان باشد. ۲۰ هزار کارگر شبانه روز برای تولید موشک‌ها کار می‌کردند.
توسعه وی-۲
وی-۲ که در اصل A-۴ ( Aggregat-۴ ) نامیده می‌شد، حاصل فکر دانشمند عضو اساس ورنر فون براون (Wernher von Braun) بود. ایالات متحده پس از جنگ او بسیاری نخبگان دیگر نازی‌ها را به آمریکا منتقل کرد. فون براون در ایالات متحده ارزش خود را به اثبات رساند و برنامه ساخت راکت ساترن-۵ ماه را در ناسا رهبری کرد. 
A-۴ که توسط ارتش آلمان تأمین مالی و حمایت می‌شد، به دلیل شرایط جنگی نازی‌ها با انبوهی از موانع عظیم روبرو بود (از ساخت و خنک کردن موتور سوخت مایع گرفته تا دستیابی به کنترل ژیروسکوپ و تسلط بر آیرودینامیک مافوق صوت). از سوی دیگر فون براون خواهان فتح فضا بود. او می‌خواست موشک‌های چند مرحله‌ای به مدار برسند و حسگرهای علمی اتمسفر زمین، اندازه‌گیری پرتوهای کیهانی و ریزشهاب‌سنگ‌ها را بررسی کنند.
هیتلر در ابتدا آنقدرها تحت تأثیر A-۴ قرار نگرفت و آن را یک سلاح توپخانه‌ای دوربرد گران قیمت می‌دانست. با این حال هنگامی که موج جهانی ضد آلمان نازی آغاز شد، موضع او برای پذیرش این سلاح شگفت‌انگیز و دستیابی به مزیتی استراتژیک تغییر کرد. تولید انبوه موشک در سال ۱۹۴۲ آغاز شد.
با این حال، توسعه آن با مشکلاتی چون خرابی‌های مولد بخار، خرابی پره‌های هدایتی و انفجارهای موشک در هنگام خروج از جو یا وارد شدن به آن همراه بود.
پرتاب ام‌دبلیو ۱۸۰۱۴
ام‌دبلیو ۱۸۰۱۴ (MW ۱۸۰۱۴) یک پرتاب آزمایشی موشکی از نوع وی-۲ بود. در ۲۰ ژوئن ۱۹۴۴، تیم فون براون پرتاب آزمایشی را از پایگاه تحقیقاتی نظامی پنمونده (Peenemünde) آلمان انجام داد. این اولین باری بود که انسان توانست یک جسم ساخت بشر را به ماورای جو بفرستد. این پرتاب کاملاً تا بالای خط کارمان پیش رفت. این شلیک موشکی یک پرواز زیر مداری بود و به سرعت مداری نرسید. این پرتاب نهایتاً با برخورد به زمین به پایان رسید. این موشک قبل از سقوط به زمین به ارتفاع ۱۷۴,۶ کیلومتری دست یافت.
در ایالات متحده، اداره هوانوردی فدرال (FAA)، ناسا و ارتش، ارتفاع ۸۰ کیلومتر را به عنوان پایین‌ترین مرز فضا در نظر می‌گیرند. بسیاری از کشورهای دیگر جهان «خط کارمان» را به عنوان مرز فضا می‌پذیرند. خط کارمان خطی فرضی در آسمان در ارتفاع ۱۰۰ کیلومتری (۶۲ مایل) از سطح دریاهای آزاد زمین است.
اما هیچ یک از این دو مفهوم در سال ۱۹۴۴ وجود نداشت. بیش از یک دهه بعد نیروی هوایی ایالات متحده تصمیم گرفت نشان "بال فضانورد" را به خلبانانی که در ارتفاع بالا پرواز می‌کنند اعطا کند و در سال ۱۹۶۰ فدراسیون بین المللی هوانوردی (FAI) رسما خط کارمان را پذیرفت. به این ترتیب، دستاورد نازی‌ها در ماموریت ام‌دبلیو ۱۸۰۱۴ در آن زمان به اندازه کافی مورد قدردانی قرار نگرفت.
هفته‌ها بعد، A-۴ به V-۲ تغییر نام داد و در سپتامبر ۱۹۴۴ عملیات هولناک آن آغاز شد. در آن زمان ارتش آلمان نازی ۴۳۰۰ موشک پرتاب کرد که از لندن تا پاریس و بروکسل را بمباران کرده منجر به انهدام اهداف مختلف شد. حمله
اگرچه موشک وی-۲ خیلی دیر برای تغییر مسیر جنگ جهانی دوم به صحنه آمد و نتوانست آلمان‌ها را پیروز جنگ کند، اما وحشت عمیقی ایجاد کرد. همچنین وی-۲ بعد از جنگ بسیار به کار دیگران آمد.
در اوایل ماه مه ۱۹۴۵، فون براون و سایر مهندسان آلمان نازی تسلیم نیروهای آمریکایی شدند. آمریکایی‌ها تعدادی از موشک‌های وی-۲ را که غنیمت جنگی متفقین از کارخانه‌ها و زرادخانه‌های آلمانی بود، تصاحب کردند. چند روز بعد، نیروهای شوروی پایگاه نظامی پنمونده را اشغال کردند و صدها تکنسین را به اسارت گرفتند.
آمریکا در طی عملیاتی در اکتبر ۱۹۴۵، ۱۶۰۰ مهندس آلمانی را برای همکاری در تحقیق و توسعه صعنت موشکی به ایالات متحده منتقل کرد. بین سال‌های ۱۹۴۶ تا ۱۹۵۲، چندین موشک وی-۲ اصلاح‌شده توسط ایالات متحده ساخته شد و با هدف، مطالعه دما، فشار و چگالی اتمسفر زمین و همچنین تشعشعات فرابنفش خورشیدی و پرتوهای کیهانی پرتاب شدند.
در ۲۴ اکتبر سال ۱۹۴۶ امریکا با وصل کردن یک دوربین به وی ۲ توانست اولین بار کره زمین را از خارج از جو ببیند. 
در سایر مأموریت‌های آزمایشی، وی-۲ حامل مگس‌های میوه و دانه‌ها بود. در ژوئن ۱۹۴۸ میمونی با نام آلبرت اول، اولین پستانداری بود که سوار موشک شد. یک سال بعد در ژوئن ۱۹۴۹، آلبرت دوم اولین پستانداری بود که به فضا رسید و تا ۸۳ مایل (۱۳۴ کیلومتر) پرتاب شد.
شوروی بر اساس موشک وی-۲ موشک آر-۱اولین موشک بالستیک خود را ساخت که کاملا شبیه وی-۲ بود و بعدها با ارتقا آن موشک اسکاد به دست آمد. چین نیز بر اساس موشک آر-۱ روس‌ها، اولین موشک بالستیک خود یعنی موشک دانگ فنگ-۱را ساختند.
بریتانیا سه موشک وی-۲ به غنیمت گرفته شده را در عملیات Backfire به پرواز درآورد و نسخه توسعه یافته وی-۲ با نام Megaroc را پیشنهاد کرد که می‌توانست یک کپسول سرنشین‌دار را تا ارتفاع ۳۰۰ کیلومتری پرتاب کند. طرح‌های فرانسه برای موشک سوپر وی-۲ بسیار بلندپروازانه به نظر می‌رسید، اما این طرح‌ها منجربه ساخت موشک‌های Veronique، Diamant و Ariane شد.
در نهایت اگرچه وی-۲ یک سلاح انقلابی و وحشت‌زا بود، ولی راه را برای توسعه موشک‌های بعدی خود هموار کرد.
میراث ماموریت ام‌دبلیو ۱۸۰۱۴
زمانی که آلن شپرد با موشک رداستون به عنوان اولین فضانورد آمریکایی در می ۱۹۶۱ به فضا راه یافت، موشک او نمونه‌ای مشابه با وی-۲ بود که توسط فون براون ساخته شده بود.
با نگاهی به گذشته می‌توان گفت فناوری نازی‌ها مستقیماً عامل موفقیت برنامه‌های فضایی بشر بود و سخت‌افزاری که موشک‌های امروزی استفاده می‌کنند، مدیون این جام زهرآگین جنگ است.
دانش ساخت موشک‌های بالیستیک از جمله سرمایه‌هایی بود که آمریکایی‌ها و روس‌ها آن را به خانه بردند و تنها در عرض ۱۰ سال توانستند آغازگر عصر فضا باشند.
دوگ میلارد، مورخ فضایی موزه علم لندن می‌گوید: «ما با فناوری وی- ۲ به فضا رفتیم، اما این فناوری با فدا کردن چیزهای زیادی به‌دست آمد و بعضی از آن‌ها واقعا تاسف برانگیز است.»
و سوال اساسی این است که آیا بدون وجود سلاح قدرتمند هیتلر بازهم می‌توانستیم به ماه برویم؟ احتمالاً بله، اما نه آنقدر زود.
انتهای پیام/
