زنان ۳۰ درصد بیشتر از مردان کتاب می‌خوانند

به گزارش گروه پژوهش خبرگزاری علم و فناوری آنا، سیدباقر میرعبداللهی، معاون برنامه‌ریزی پژوهش و فناوری اطلاعات نهاد کتابخانه‌های عمومی در نشست رونمایی از پیمایش عادت‌های خواندن ایرانیان گفت: این پیمایش درباره عادت‌های خواندن است و نه مطالعه. 

* تفاوت مطالعه و خواندن

به اعتقاد میرعبداللهی، مطالعه با خواندن تفاوت‌های بسیاری دارد. مطالعه معمولا به یادگیری مرتبط است، خواننده در بحث آموزش منفعل است و متن فعال است. درواقع یادگیرنده مصرف‌کننده است. فردیت و فهم انتقادی کمتر در مطالعه حضور دارد. 

او با اشاره به اینکه در خواندن فرد تلاش می‌کند مفهوم را درک کند و عنصر تفکر فعال است؛ ادامه داد: خواندن امری پیچیده‌تر از مطالعه است. مثلا زمانی که شعر می‌خوانید نمی‌گویید شعر مطالعه می‌کنم، می‌گویید شعر می‌خوانم، چراکه شعر شما را به تفکر وادار می‌کند، بنابراین فراتر از حوزه زبانی است و وارد فرآیند شناختی، مفهومی و فلسفی می‌شوید. 

او افزود: تفاوت میان مطالعه و خواندن (Reading & Study) در زبان انگلیسی ملموس‌تر است. فرآیند حل مسئله از تفکر، ارزیابی و داوری به استدلال حل مشکل می‌انجامد. همچنین فردیت افراد و عنصر زیبایی‌شناختی در مطالعه بیشتر حضور دارد.

* بسامد بالای آمار و ارقام

معاون برنامه‌ریزی پژوهش و فناوری اطلاعات نهاد کتابخانه‌های عمومی با اشاره به اینکه این پیمایش نیاز به پیمایش‌های دیگری دارد، ادامه داد: مثلا درباره سرانه مطالعه حرف‌وحدیث بسیاری گفته می‌شود و آمار و ارقامی که از آن منتشر می‌شود بسامد بسیار بالایی دارد. این پیمایش درباره آن است که مردم چه می‌خوانند، کی می‌خوانند و چگونه می‌خوانند. 

میرعبداللهی ادامه داد: باید این حقیقت را در نظر داشته باشیم که کودکان شهر و روستا علاقه‌مندی‌ها و سلیقه‌های متفاوتی دارند. از سوی دیگر در حوزه کودک و نوجوان کتاب‌هایی با ترجمه نه‌چندان مناسب در ژانر وحشت بسیار رونق گرفته است که این امر هم به زبان آسیب می‌زند و هم به صنعت نشر. در نقشه کشور نیز هرچه به مناطق محروم‌تر نزدیک می‌شویم، آمار‌ها متفاوت می‌شوند. 

* جزئیات پیمایش «عادت‌های خواندن ایرانیان»

معاون برنامه‌ریزی پژوهش و فناوری اطلاعات نهاد کتابخانه‌های عمومی با اشاره به اینکه جامعه هدف این پیمایش، افراد بالای ۱۵سال هستند و محدوده جغرافیایی آن سراسر کشور، تعداد شرکت‌کنندگان در پیمایش را ۱۱هزار و ۳۷۳ نفر اعلام کرد

میرعبداللهی درباره سطح تحصیلات افراد شرکت‌کننده در پژوهش گفت: ۳۲.۲ درصد از افراد حاضر در این پژوهش تحصیلات زیر دیپلم، ۳۲.۱ درصد دیپلم و ۳۵.۴ درصد تحصیلات دانشگاهی دارند. 

او درباره سن جامعه هدف پژوهش هم اعلام کرد: ۳۳.۳ درصد از افرادی که کتاب می‌خوانند ۱۵ تا ۲۹ سال، ۴۲.۱ درصد ۳۰ تا ۴۹ سال، ۲۴.۵ درصد ۵۰ سال و بالاتر بوده و میانگین سنی افراد شرکت‌کننده، ۳۷.۶ سال است. 

* شغل کتابخوان‌ها

این مدرس دانشگاه درباره شغل افراد کتابخوان بیان کرد: در این میان ۳۶.۶ درصد دارای شغل آزاد، ۲۳.۹ درصد خانه‌دار، ۱۳.۵ درصد کارمند، ۱۱.۶ درصد دانشجو یا دانش‌آموز، ۶.۷ درصد بازنشسته، ۳.۶ درصد بیکار و ۳.۶ درصد سایر موارد بوده‌اند. 

میرعبداللهی درباره ویژگی‌های افرادی که بیش از ۵۰ جلد کتاب غیردرسی در خانه دارند، گفت: ۲۷.۲ درصد از افراد با سرانه هزینه ماهانه بیش از ۴ میلیون تومان، ۲۹.۶ درصد از افراد دارای تحصیلات دانشگاهی و ۲۸.۷ درصد از افراد ۵۰ ساله و مسن‌تر، بیش از ۵۰ جلد کتاب غیردرسی در خانه دارند. 

او ادامه داد: ۲۹.۹ درصد کمتر از ۱۰ جلد کتاب غیردرسی، ۲۲.۵ درصد بین ۱۰ تا ۳۰ کتاب، ۱۰.۷ درصد ۳۰ تا ۵۰ جلد کتاب غیردرسی، ۱۹ درصد ۵۰ جلد به بالا و ۱۵.۶ هیچ کتاب غیردرسی ندارند.

میرعبداللهی گفت: براساس این پیمایش، ۳۶.۱ درصد در ۶ ماه گذشته حداقل یک کتاب صدصفحه‌ای غیردرسی را کامل خوانده‌اند. زنان ۲۹.۲ درصد بیش از مردان کتاب غیردرسی می‌خوانند. افراد ۱۵ تا ۲۹ سال، ۴۱.۵ درصد بیش از دیگر گروه‌های سنی مطالعه می‌کنند و افراد با تحصیلات دانشگاهی ۴۹.۹ درصد بیشتر از دیگر گروه‌های تحصیلی مطالعه می‌کنند. 

* آمار‌های جالب و خواندنی

این پژوهشگر درباره علت مطالعه‌نداشتن افراد گفت: براساس این پیمایش، ۶۹.۳ درصد قبلا به خواندن علاقه داشتند، ۵۶.۴ درصد سرگرمی دیگری را به خواندن ترجیح می‌دهند، ۳۷ درصد به این دلیل مطالعه نمی‌کنند که در خانه‌شان کسی کتاب نمی‌خواند. ۳۲.۳ معتقدند عنوان و محتوای کتاب‌ها، آنها را به خواندن ترغیب نمی‌کند. ۱۳.۵ هم درصد به طور کلی خواندن را بیهوده می‌دانند. 

میرعبداللهی گفت: ۱۱ درصد از افراد از ساعت ۶ صبح تا ۱۲ ظهر کتاب می‌خوانند، ۱۳ درصد از ۱۲ ظهر تا ۶ غروب می‌خوانند. ۳۸.۵ درصد ساعت ۱۸ تا ۲۴ و ۸.۷ درصد از ۲۴ بامداد تا ۶ صبح کتاب می‌خوانند و ۲۸.۵ درصد نیز بدون نظم خاصی کتاب می‌خوانند. 

او درباره مکان کتاب خواندن افراد حاضر در پیمایش گفت: ۲.۶ درصد در حین راه رفتن کتاب می‌خوانند، ۱۳.۳ درصد پشت میز، ۲۴.۷ درصد درازکشیده، ۴۶.۶ درصد به صورت نشسته، ۳.۷ درصد در وسیله نقلیه، ۱۵.۵ درصد در محل کار، ۵.۴ درصد در کتابخانه و ۸۵.۸ درصد هم در خانه کتاب می‌خوانند. 

میرعبداللهی همچنین درباره ژانر کتاب‌ها هم گفت: در میان علاقه‌مندان به کتاب‌های داستانی ۱۷.۲ درصد ژانر عاشقانه، ۱۴.۲ درصد روان‌شناسی، ۱۲.۴ درصد علمی- تخیلی، ۷.۱ درصد فلسفی، ۴.۵ درصد کلاسیک، ۲.۹ درصد تراژدی و ۲۷.۷ درصد ژانر تاریخی را ترجیح می‌‎دهند. 

سی‌وپنجمین دوره نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران با شعار «بخوانیم و بسازیم» از ۱۹ تا ۲۹ اردیبهشت ۱۴۰۳ در محل مصلی امام خمینی (ره) به شکل حضوری و در سامانه ketab.ir به صورت مجازی برگزار می‌شود.