تضمین رشد اقتصاد در سایه سرمایه‌گذاری شرکت‌های جوان دانش‌‌محور

مرتضی افقه اقتصاددان و استاد دانشگاه درباره چرایی عدم مشاهده نتایج چند دوره رشد مثبت اقتصادی در معیشت مردم در گفت‌وگو با خبرنگار اقتصادی خبرگزاری علم و فناوری آنا اظهار کرد: تا دهه ۷۰ میلادی رشد اقتصادی به معنای تغییر در معیشت مردم بود؛ اما پس از این دوران به دلیل تغییر ماهیت تکنولوژی صنعتی این شرایط متفاوت شد.

عضو هیئت علمی دانشگاه شهید چمران اهواز ادامه داد: پس از ایجاد تحولات صنعتی در دهه ۷۰ میلادی و پیشرفت تکنولوژی سرمایه‌بر و اتومات می‌شود که رشد اقتصادی داشت، اما توزیع درآمد صورت نگیرد و اشتغال ایجاد نشود. این موضوع به دلیل ماهیت رشد است؛ به همین دلیل از همان دوره به کشور‌های درحال توسعه تاکید می‌شد که به موضوع رشد فقرزدا بپردازند.

رشد اقتصادی عمدتاً در واحد‌های صنعتی و اقتصادی سرمایه‌بر است

افقه تاکید کرد: بنابراین می‌توان رشد اقتصادی داشت، اما توزیع درآمد انجام شود و یا توده مردم از آن بهره‌مند شوند. همچنین می‌شود رشدی داشت که آثار آن به توده بیشتری از مردم تسری پیدا کند. در کشور ما رشدی که حادث شده است به خصوص در شرایط تحریمی عمدتا در واحد‌های صنعتی و اقتصادی سرمایه‌بر مانند پتروشیمی‌ها و فولادی‌ها بوده است.

این کارشناس اقتصادی ادامه داد: این نوع واحد‌ها صادرات دارند و با توجه به نرخ ارز درآمد و سوددهی آنها بالا می‌رود، اما با توجه به اینکه فعالیت آنها مبتنی بر تکنولوژی و اتوماسیون است و سطح اشتغال‌زایی پایینی دارند، معمولاً موجب رشد درآمد توده مردم نمی‌شوند.

وی تصریح کرد: این شرایط زمانی تشدید می‌شود که بخش زیادی از رشد اقتصادی فعلی ما در اثر تحولات نفتی بوده است. همچنین برخی از از رشد اقتصادی مربوط به واحد‌هایی می‌شود که در جریانات شیوع کرونا و همچنین تشدید تحریم‌های سال ۱۳۹۷ به مرز تعطیلی کشانده شده بودند و اکنون با گشایش‌هایی که ایجاد شده است، احیا شده اند. از نظر می‌توان گفت که ایجاد اشتغال عظیمی اتفاق نیفتاده است که تعداد بیشتری از منافع رشد اقتصادی بهره‌مند شوند.

تأثیر دانش‌بنیان‌ها بر افزایش تولید و رشد اقتصادی

این عضو هیئت علمی دانشگاه اظهار کرد: اصولاً پیشرفت کشور‌های جهان در شرایط امروز مبتنی بر علم و توسعه تکنولوژی است. اگر علم و دانش از این روند حذف شود، تبدیل به فروش منابع می‌شود؛ بنابراین اگر قرار است که رشدی پایدار و مستمر داشته باشیم باید این رشد برپایه توسعه علم و تکنولوژی باشد.

وی ادامه داد: منشأ رشد اقتصادی بر پایه تولید و تکنولوژی انسان است و نه منابع طبیعی؛ از همین رو طبیعیت که اگر بخواهیم رشد اقتصادی در ایران را پایدار کرده و با نوسانات قیمت نفت و یا شدت گرفتن تحریم‌ها دچار افت و خیز نشیم، باید توسعه خود را به نیروی انسانی و گسترش فناوری متکی کنیم.

افقه تصریح کرد: به همین جهت لازم است که توجه بیشتری به دانش بنیان‌ها که اکنون بازوی تحقق این امر در کشور ما هستند داشته باشیم؛ البته باید در نظر داشته باشیم باید سیاست‌های ما در حقیقت به سمت توسعه تولید و حمایت از تولیدکنندگان باشد؛ چراکه متاسفانه در گذشته اخباری منتشر شد که بسیاری از دانش‌بنیان‌ها به دلیل مشکلات در پی مهاجرت از ایران هستند.

شرط تأمین زیرساخت‌ها برای جوانان دانشمند

وی گفت: تأکید می‌کنیم که اگر قرار است که رشد اقتصادی مستمری محقق شود و منافع آن به جمع بیشتری از مردم برسد، باید بر روی شرکت‌های جوان و نوپا دانش‌بنیانی سرمایه گذاری کنیم که حجم اشتغال بالایی را نیز ایجاد می‌کنند. این سرمایه گذاری رشدی پایدار و با نرخ رشد سریع را به شرط تامین زیرساخت‌ها برای جوانان دانشمند فراهم می‌کند.