پیشرفت تکنولوژی هزینه تحقیق را ارزان‌تر می‌کند/ اختصاص بودجه برای بروز رسانی تجهیزات به دانشگاه‌ها

پیمان صالحی، معاون پژوهشی وزارت علوم در گفت‌وگو با خبرنگار گروه آموزش و دانشگاه خبرگزاری علم و فناوری آنا، درباره اهداف وزارت علوم در راستای حفظ جایگاه رتبه تولید علمی ایران در منطقه و جهان اظهار کرد: پیرو حمایت و دستورات مقام معظم رهبری طی ۳۰ سال گذشته اتفاق مبارکی با عنوان "نهضت تولید علم در کشور" رخ داده است.

وی افزود: اگر فکر می‌کنیم که تولید علم، مبانی علمی و توجه به سطوح آمادگی فناوری بین یک تا ۳ می‌تواند کمک کننده شکل گیری فناوری‌های بومی بر پایه تولید علمی کشور باشد، پس مسئله «تولید علم» امری حیاتی و مهم است.

صالحی با بیان اینکه حتما یکی از حلقه‌های مهم نوآوری در نظام نوآوری به معنای تبدیل ایده به محصول، تولید علم بومی است؛ تاکید کرد: تمام کشور‌هایی که در ۲۰ سال گذشته از نظر اقتصادی پیشرفت‌های شگرفی داشته‌اند به موضوع علم توجه ویژه‌ای کرده اند و به شدت تولیدات علمی خود را افزایش داده و سپس فناوری بومی خود را ساخته‌اند. برای مثال، تعداد مقالات کشور چین در ۲۰ سال گذشته دقیقا به اندازه مقالات فعلی موجود در ایران یعنی حدود ۸۰ هزار مقاله بوده است و هم اکنون از تولید یک میلیون مقاله در سال امور کرده است، همچنین بر این مبنا اقتصاد خود را توسعه عجیبی داده است.

معاون پژوهشی وزارت علوم گفت: اهمیت ارزنده مسئولان کشور و مقام معظم رهبری به جایگاه تولید علم کاملا مبنایی و حساب شده و از روی دلیل و مطالعه بوده است، در یک دوره‌ای سرعت تولید علم  ایران در دنیا اول شد و چند سال از نظر شتاب علمی رتبه نخست را کسب کردیم و از سال ۱۹۹۶ که با ۸۵۱ مقاله رتبه ۵۴ دنیا را داشته‌ایم در فاصله ۲۰ ساله‌ای به رتبه ۱۵ جهانی در اسکوپوس و رتبه ۱۶ و ۱۷ جهانی در وب آوساینس صعود کردیم.

عضو هیئت علمی دانشگاه شهید بهشتی اضافه کرد: تا سال ۱۴۰۱ رتبه یک تولید علمی ایران در منطقه را کسب کرده بودیم، اما سال گذشته کشور ترکیه در وب آوساینس از ایران پیشی گرفت و جایگاه اول منطقه را کسب کرد و ایران به رتبه ۲ رسید، اما تا سال ۲۰۲۲ در اسکوپوس رتبه ۱۵ جهانی و رتبه اول منطقه و در وب آوساینس رتبه ۱۷ دنیا و ۲ منطقه را داریم.

صالحی ادامه داد: مسئله اصلی کشور ما این است که به علم توجه داشته‌ایم؛ اگرچه مقداری در رشد سرعت کمتری داشته ایم و شدت رشد کشور‌های دیگر افزایش داشته است، در حالی که رشد می‌کنیم ضرباهنگ کشور‌های دیگر از جمله ترکیه و عربستان صعوی پیشرفت کرده است.

این استاد دانشگاه افزود: سرعت رشد علم عربستان سعودی بر مبنای سیاست‌های جدی است؛ چرا که به این نتیجه رسیده اند که اگر می‌خواهند فناوری بومی داشته باشند، باید در تولید علم موفقیت بیشتری کسب کنند؛ بنابراین با سرمایه گذاری‌های عجیب و حمایت‌های جدی در حال رسیدن به ضرباهنگ رشدی هستند که زمانی ایران داشته است، یعنی در حالی که نمودار ایران هنوز مقداری رو به رشد است و با شیب کمتری رو به رو شده ایم، اما شیب عربستان صعودی زیاد شده است.

معاون پژوهشی وزارت علوم گفت: تبدیل رتبه یک به ۲ صددرصد با رشد همراه است و کار آسانی است، اما گاهی اوقات ارتقای رتبه ۱۰۰ به ۱۰۱ کار خیلی سختی است؛ چرا که باید ۱۰۰ را جمع کرده و یکی به آن اضافه کنیم، پس هم اکنون افزایش و ارتقای رتبه تولید علمی ایران کار خیلی سختی است.

صالحی تاکید کرد: در تربیت نیروی انسانی به جرئت رتبه یک منطقه را داریم، فرسودگی زیرساخت‌های تحقیقاتی کشور از دلایل تاثیرگذار در این است که سرعت رشد تولید علمی ایران مثل قبل نیست. همیشه تحریم‌ها در لبه علم و فناوری نیازمند تکنولوژی در لبه علم و فناوری دارد، بیشتر دستگاه‌های موجود در آزمایشگاه‌های فوق العاده کشور قدیمی هستند؛ چرا که سال‌ها بودجه‌ای برای خرید تجهیزات به وزارتین و دانشگاه‌ها داده نشده بود.

پیشرفت تکنولوژی هزینه تحقیق را ارزان‌تر می‌کند

وی اضافه کرد: باید دستگاه‌های جدید داشته باشیم، وقتی تکنولوژی پیشرفت کند دقیق‌تر و سریع‌تر و ارزان‌تر می‌توانیم تحقیقات خود را ادامه دهیم، در حال حاضر یکی از مشکلات کشور در قدیمی بودن و دقیق کم دستگاه هاست، اگر می‌خواهیم در لبه علم دنیا مقاله چاپ کنیم با امکانات موجود موفق نخواهیم شد، مثلا در حوزه تحقیقات نانو و دارو و ... به دستگاه‌های ویژه نیازمندیم.

صالحی اضافه کرد: با درخواست وزارت علوم و موافقت مقام معظم رهبری سال ۱۴۰۱، پس از گذشت چند سال ۱۰۰ میلیون یورو از صندوق توسعه ملی برای بروزرسانی تجهیزات آزمایشگاهی اختصاص یافت که می‌تواند کمک کننده باشد، البته ۱۰ میلیون یورو از این پول صرف پرداخت بدهی و خرید کارت‌های بین المللی است که ابزار مهمی به شمار می‌آید و تا اوایل سال جاری تمام ۹۰ میلیون یورو به دانشگاه‌ها پرداخت خواهد شد و امیدواریم این مسئله تداوم داشته باشد؛ چرا که بیش از ۳ میلیون دانشجو و تعداد زیادی دانشگاه گسترده داریم؛ بنابراین نیاز به اعتبارات مداوم خواهیم داشتیم.

معا‌ون پژوهشی وزارت علوم گفت: برای اینکه در نظام پیوسته نوآوری که زنجیره‌های اول آن تولید علم است پیشرفت کنیم و جایگاه خود را توسعه دهیم باید به علم توجه کنیم.

انتهای پیام/

نادیا عابد